Veire la font de Gant (vestit)

{{omon|Gant (omonimia)}}
[[Fichièr:Handschoenen-gebreid0860.JPG|vinheta|Gants de lana.]]
Un '''gant''' (del francic ''*want'') es un accessòri de mòda, un equipament d'[[espòrt]] o un element de proteccion, un element d'igièna cobrissent la [[man]]. Es utilizat per s'aparar per exemple del freg, o mai pel prestigi (luxe, ceremonias).

== Istòria ==
[[Fichièr:POSITION_CORRECTELes_quatre.jpg|esquèrra|vinheta|« Posicion corrècta. Los quatre dets son introduchs complètament, fasent pas pus de plecs, es lo moment de passas lo poce. » ''La Femme et le gant'', 1905.]]
L'istòria dels gants comença a l'[[Antiquitat]]. Dins de [[Traduccion|traduccions]] de l'''[[Odissèa]]'' d'[[Omèr]], Laèrta es descrich caminant dins son [[jardin]] amb de gants per s'aparar de las [[Amora|amoras]] fèras (Dins d'autras traduccions Laèrta aviá tirat sas longas margas sus sas mans). [[Erodòt|Erodò]]<nowiki/>t, dins son ''Enquèsta'' ([[-440|440 AbC.]]), raconta cossí Leotiquidas a estat incriminat a causa d'un gantelet emplit d'una soma d'[[Devisa (moneda)|argent]] donat d'amagat. [[Xenofont]] escriu dins la ''Ciropedia'', que los Pèrses portava de mitas en ivèrn.

En [[Euròpa]] del [[sègle XIII]], de femnas comencèron a porter de gants coma ornaments. Èran fach de [[lin]] e de [[seda]] e atenhent a vegada lo [[cobde]]. Al [[sègle XVI]], la reina [[Elisabèt I d'Anglatèrra]] lancèt al vam de portar de gants ricament brodats e montat de pèira preciosas. [[Enric II d'Anglatèrra]] foguèt enterrat amb de gants sus las mans. tanben foguèt trobat de gants sus las mans del rei [[Joan I d'Anglatèrra]] quand son tombèl foguèt dubèrt en [[1797]], e sus aquesta del rei [[Edoard Ièr d'Anglatèrra|Edoard Ièr]] quand son tombèl foguèt dubèrt en [[1774]].

== Gantariá ==
[[Fichièr:Grenoble,_les_gantiers,_carte_postale,_1904,_p_96_de_L'Isère_les_533_communes_-_LL.jpg|esquèrra|vinheta|Grenòble, los gantièrs, carta postala, 1904.]]
[[Fichièr:Fr_Grenoble_Main_chauffante.jpg|vinheta|Man caufanta — aisina de gantièr grenoblés.]]
En [[Occitània]] las corporacions de gantièrs (datant de [[1342]]) s'installèron subretot dins de regions ont se practicava l'abaliment intensiu de [[Cabra|cabrit]] e d'anhèls, e ont l'[[aiga]] dels [[Riu|rius]] èra pura e propicia al [[Cuer|tanatge]]<span></span>: dins lo [[Massís Central|Massís central]] a [[Sent Junian]] (veire [[Gantariá de Sent Junian]]) o a [[Milhau]]. E endacòm mai en [[Daufinat]] (a [[Grenòble]]), lo sud de [[Champanha]], a [[Niòrt]], a [[Caudebec-en-Caux]]. e tanben a [[Roan]], [[Can (vila)|Can]] e [[Peitieus]].

Ara los gants son realizat pel mond entièr. Mai sovent los prototipes e de pichona seriás de gants de luxe per femnas contunhan a èsser realizats en França. Pasmens las produccions son mai sovent realizadas dins las usinas d'Euròpa de l'Èst e d'Asia, o encara al [[Canadà]]. Gloversville (de l'anglés ''{{Lang|en|glove}}'' significant « gant ») es un centre de fabricacion de gants als [[Estats Units d'America|EUA]]. La fabricacion dels gants se realiza mai sovent en [[Asia]] de l'Èst.

== Gantelet ==
Lo [[gantelet]] es una mena de gant cobèrt de lamas de fèrre sul revèrs de la man; fa part de l'[[armadura]].
[[Fichièr:Pair of gauntlets, Germany, late 16th century.jpg|neant|vinheta|Unes gantelets, Alemanha, fin del sègle XVI]]

== Gants d'òbras ==
[[Fichièr:DIN_4844-2_D-M006.svg|vinheta|Panèl indicant que la portada de gants es obligatòria]]
Los gants constituisson un equipament de proteccion individuala indispensable dins fòrça domènis (portar de gants es obligatòri en França per unas òbras segon lo Còdi del trabalh)<span></span>:
* Gants de manutencion, per aparar las mans contra l'abrasion o l'aclapament, sovent de cuer espés o alara de gantelets de metal
* Gants de proteccion termica per las personas trabalhant dins la calor ([[Pompièr|Pompièrs]], [[Metallurgia|metallurgistas]], [[Sòudatge|sòudaire]]) o lo freg (frigoristas, trabalhadors en païses fregs, manipuladors d'[[azòt]] o d'[[èli]] liquid) ; gants de cosina (en teissut espés, a vegada kevlar);
* Gants dielectrics per las òbras sota tension, a utilisar eventualament amb susgants en cuer; 
* Gants de proteccion contra los produichs quimics o biologics (laboratòris, industria quimica, professions de [[santat]]), de [[latèx]], [[PVC]] o [[nitril]];
* Gants antivibracions;
* Gants medicals: lo gant [[Medecina|medic]][[cirurgia]] foguèt utilizat pel primièr còp en 1894 per un mètge nomenat [[William Halsted|Halsted]], per una intervencion cirurgicala l'espital Johns-Hopkins de [[Baltimore]]. Los gants d'usatge medical son gaireben totes realizat a partir de [[cauchó]] natural (per exemple de [[latèx]]) o sintetic (en cas d'[[allergia]]), o a partir de [[Polimèr|polimèrs]] termoplastics;
* Gants de protection contra las talhadas (masselièrs), d'escatas metallica o de tipe [[còta de malhas]].

== Diferents tipes de gants ==
[[Fichièr:Motorhandschoenen0861.JPG|vinheta|Gants de motard]]
[[Fichièr:Baseball_glove_front_back.jpg|vinheta|Gants de [[beisbol]]]]
* Gants ''de crispin'', mena de gants al vam al [[sègle XVII]] pels òmes e las femnas. Se caracterisan per una mangata de revèrs de cuer ornemental sovent amb franjas o brodats.
* [[Gants parlants]]
* Gants de vila
* Gants caufants
* Gants de nòvia
* Gants ortopedics
* Gants de teleta
* Gants de proteccion termics (manilhas)
* Gants isolants (electricians) classificats segon la tension d'utilizacion (500 a 36 000&nbsp;volts)
* Gants idrofugs e criogenics
* Gants de proteccion quimica e de netejatge
* Gants antisolhaduras
* Gants antitalhada(s) e perforacion(s)
* Gants antiabrasion
* Gants antiagents patogèns
* Gants de palpacion
* Gants de Benedetti (proteccion termica)

* Dins l'[[espòrt]]<span></span>:
** Gants de [[Beisbol|beisebol]]
** [[Gants de bòxa]]
** Gants de [[Ciclisme|ciclista]]
** portièr ([[fotbòl]])
** Gants de oquei
** Gants de motard <ref>{{lien web|url=http://www.moto-addict.com/content/21-conseils-choix-gants-moto-ete-hiver|titre=Spécificités des gants moto}}</ref>
** Gants d'esquí
** Gants de [[gòlf]] (sovent per una sola man).
** Gants pel [[tir amb arc]].
* Los gants pontificals son d'accessòris liturgics utilizats subretot pel papa, los cardenals e los evèsques. Aquel usatge data del [[sègle X]].
* Los gants de [[latèx]], omnipresents dins la cirurgia, foguèron creadas per la societat [[Austràlia|australiana]] ''Ansell''.
* Dins la realitat virtuala, s'utiliza un gant de donadas.
* Gant [[Mariòta|mariòtas]]
* Los magas portan sovent de gants blancs.

== Moflas e mitanas ==
[[Fichièr:Mitaine01.jpg|vinheta|exemplars de mitanas]]
Las '''moflas''' son unes gant sens separacion entre los dets (levat pel poce) mai sovent de lana o de fibra sintetica, portada per l'esquí o activitat de plen aire. Permet una melhora proteccion de las mans contra lo freg, al prejudici d'una mendre mobilitat. Son realizada a l'[[Edat Mejana]] de forradura pels membres del clergat o de pèl de cèrvi, de can pels fauconièrs, los caçaires. Lo tèrme ven del bas francic ''*molfëll'' « pèl mòla » (Kluge, s.v. Muff 1) o puslèu de dos elements del vièlh bas francic ''*muff-'' e ''-vël'', sus la basa del radical ''muffel'' « mus bombut » <ref>[//fr.wikipedia.org/wiki/Franz%C3%B6sisches_Etymologisches_W%C3%B6rterbuch FEW] t.16, p.576b.</ref>{{,}}<ref>[http://www.cnrtl.fr/etymologie/moufle : Site du CNRTL : étymologie de "moufle"]</ref> (cf. allemand ''Fell'' « pèl d'animal », parent de l'indo-europèu au latin ''pellis'' « pèl »).

Las '''mitanas'''  son unes gants que los dets son pas tapats, coma s'èran estats copats. A vegada los dets son pas separats e la mitana cobrís pas que la palma e lo revèrs de la man. Coma los gants, las mitanas pòdon venir mai o mens naut sul braç. Pòdon se portar solas o superpausadas sus un gant. Las mitanas an l'avantatge de gardar las mans al caud tot daissant la sensibilitat tactila de la pulpa dels dets. Lo tèrme ven de l'ancian francés ''mite'' (nom de careça de la gata) (cf. mistigri)<ref>[http://www.cnrtl.fr/etymologie/mitaine Site du CNRTL : étymologie de "mitaine"]</ref>.

== Materials utilizats per realizar de gants ==
[[Fichièr:Handschoenen-nappaleer0859.JPG|vinheta|Gants de cuer]]
[[Fichièr:PVC-Handschuh.jpg|vinheta|Gant de PVC]]
* [[Cuer|cuers]] e [[Pèu|pèls]]
* [[Lana (moton)|lana]]
* [[seda]]
* [[coton]]
* [[cauchó]]
* [[latèx]]
* [[nitril]]
* [[neoprèn]]
* [[silicòna]]
* [[vinil]]
* [[metal]] inoxydable realisat en [[Còta de malhas]]

== Nòtas e referéncias ==
{{reflist}}

== Vejatz taben ==

[[Categoria:Accessòri de mòda]]