Qualia

Los qualia son las proprietats de la percepcion e mai sovent de l'experiéncia sensibla. Es çò que sentèm quand percevèm o sentèm quicòm: que nos fa de veire un objècte redond, roge e rufe? Los qualia constituisson tanben la quita essnéncia de l'experiéncia de la vida e del mond. Son de fenomèns psiquics e donc subjectius, constitutius dels estats mentals. Se distria mai sovent:

• las experiéncias perceptivas ;
• las sensacions corporalas : dolor, fam, fatiga, calor… ;
• los afèctes : sentiments, emocions, passions….

Per definicion, los qualia son inefables en l'abséncia d'una intuicion dirècta: se pòt pas far conéisser lo roge, o la color en genral, a calcun que la conéis pas dirèctament. Son donc tanben incommunicables. L'existéncia e la natura d'aquelas qualitats sensiblas constituisson un dels debats mai importants de la filosofia de l'esperit. Aquela importança es ligat al fach que l'ipotèsi dels qualia constituís una refutacion du fisicalisme, dins la mesura ont los prenèm per de fenomèns irréductibles.

Lo mot qualia ven du latin qualis qui significa quin, de quin biais, de quina espècia

Definicion

Lo filosòf estatsunidenc Daniel Dennett distria quatre proprietats mai sovent atribuidas als qualia:

• los qualia son inefables, se los pòt pas comunicar, ni los arrapar d'autre bias que per experiéncia dirècta.
• los qualia son intrinsècs o immediats: son pas de proprietats relacionalas.
• los qualia son privats: tota comparason interpersonala es impossibla.
• son sentits dirèctament par la consciéncia, aver l'expériéncia d'un quala, es saber que avèm l'experiéncia d'un quala e saber tot çò lo possible sus el.

Daniel Dennett nega l'existéncia dels qualia. L'una de las tèsis filosoficas principalas de son libre La Consciéncia explicada (1991) es que las sensacions intimas de percepcion n'existisson pas.

Los arguments

Qualia oposats de doas personas mirant des fraises.

Los arguments al subjècte dels qualia se presentan mai sovent jos la forma d'experiéncis de pensada, per exemple, l'espèctre inversat: seriá possible de concebre un cambiament de la nòstra percepcion de las colors independament del nòtre cervèl o del nòtre còs. D'aqueles aurián donc pas cap fondament fisic. L'experiença de pensada contemporanèa mai coneguda sul subjècte es aquela de Modèl:Lien, sus la coneissença de las colors.

Arguments desfavorables

Dans La Consciéncia explicada, Daniel Dennett ensagèt de mostrar que çò concebèm dels qualia ven fals quand ensagèm de ne far l'applicacion. En efècte, dins l'experiéncia de l'espèctre inversat, seriá en realitat impossible de far la diferéncia entre un cambiament fisic de las nòstras percepcions e un cambiament de la nòstra coneissença dels qualia.

Quinas questions al respècte dels qualia

• Existisson los qualia?
• Quines estats mentals an de qualia?
• An des qualia los animals ?
• Quinas relacions entre los qualia e lo ròtle causal de l'estat mental?
• Quinas relations entre los qualia e lo cervèl?

Qualia e consciéncia artificiala

Se se programava un malhum de neuròns semblable al cervèl uman sus un supòrt informatica, lo tractament informacional e lo comportament resultant generats per l'ordinator semblariá exactament a aquel efectuat per l'òme, aurián alara los mèsmes qualia que l'òme? Se òc lo tractament informacional d'esperel generariá la consciéncia independament del supòrt. Se non la generacion de consciéncia dependriá del supòrt e es possible que la consciéncia amb qualia resulta de fenomèns fisics se debanant dins lo nòtre cervèl.

Vejatz tanben

Bibliografia (fr)

• Daniel C. Dennett, La conscience expliquée, Odile Jacob, 1993
• John Searle, Le mystère de la conscience, Odile Jacob, 1999
• Jean Delacour, Conscience et cerveau, DeBoeck Université, 2001
• Antonio Damasio, L'Autre moi-même - Les nouvelles cartes du cerveau, de la conscience et des émotions, Chapitre 10, Odile Jacob, 2010