Dictatura Militara Argentina (1976 - 1983)
La Dictatura Militara Argentina (tanben coneguda en Argentina com la Dictatura o, d'après lo nom qui s'autregè, lo Procès de Reorganizacion Nacionau) que ho un regim de facto qui governè argentina d'un biais anticontitucionau en violacion de la lei après aver capvirat lo govèrn constitucionau de la presidenta María Estela Martínez de Perón dab lo còp d'Estat deu 24 de març de 1976. Los membres d'aqueth regim que perpetrèn actes de repression dens lo quadre de çò qui ei aperat la Guèrra Lèda ; deu punt de vista de la junta militara au poder, qu'èra ua necessitat entà combàter grops armats d'esquèrra qui volèvan destabilizar lo país ; dens aqueste prethèit lo regim de la Dictatura que ho sostiengut peus principaus regims anglosaxons capitalistas (sustot los Estats Units d'America) dinc a l'espèt de la Guèrra de las Malvinas (a maugrat d'aver tribalhat economicament tanben dab l'Union Sovietica). Lo regim de la Dictatura que cadó per'mor de resultas economicas catastroficas e per'mor de la des.hèita de la Guèrra de las Malvinas.
Las violacions deus drets umans e lo genocidi esconut
[modificar | Modificar lo còdi]Los procès contra membres de la Dictatura qui hon pleitejats arron la soa caduda que descrobín la detencion clandestina e illegau shens cap procès seguit de la desaparicion de 30 000 personas (qu'ei lo nombre minimum de victimas identificadas per'mor reclamadas per tanhents demorats vius e dab mejans intellectuaus e sociaus de manifestà's), sovent detienguts dens centers clandestins puish executadas e sepelidas o cabussadas dens la mar. Mantuas personas qu'èran simplament arrestadas per'mor de supausadas simpatias marxistas sus pretèxtes arbitraris (com aver cooperat dab organizacions d'ajudas aus praubes o possedir un exemplari deu Prinçòt - libe considerat com subversiu - d'Antoine de Saint Exupéry) o simpla denonciacion (sovent basadas sus òdis personaus o interès materiaus).
Lo ritme de las sequestracions que ho accelerat mei que mei en prepraracion de l'organizacion de la Copa deu Monde de Fotbòl de 1978 en bèth seguir ua recomandacion de Henry Kissinger a la junta militara : "se cèrtas causa e debèn estar hèitas, alavetz hascatz las viste".
Las mairs de mantuns desapareguts que s'amassèn entà concentrar las loas recèrcas e fin finala e que comencèn a protestar en bèth virar autorn de la plaça de Mayo ; los militars qui denegavan aquestas acusacions e qui cinicament acusavan la guerrilla d'estar responsabla de las desaparicions que la chafrèn las hòlas de plaça Mayo tot aquò en bèth perpetrar au medish temps la desaparicion (gahada, sequestracion, tortura e desaparicion deus còs) de Mairs com Esther Ballestrino, Azucena Villaflor de Vicenti e María Ponce de Bianco. Simptomaticament, Alfredo Astiz, lo principau militar responsable d'aquesta operacion que s'illustrè durant la Guèrra de las Malvinas e se rendent a l'armada anglesa shens non pas aver ensajat de tirar lo mendre còp de huec.
Politica economica
[modificar | Modificar lo còdi]La corrupcion que ho un aute motor deu regim qui organizè projèctes d'interès controvertit entà poder emplegar e panar argent empruntat auprès d'organismes financièrs internacionaus (com lo FMI) qui alimentèn lo deute extèrne qui paralizore lo país per mantuas annadas. Durant mantuas operacion de sequestracion actes de panatòri comés peus òmis de la dictatura e hon perpetrats. Lo cap ideologic de la politica economica de la dictatura que ho lo ministre d'economia José Alfredo Martínez de Hoz qui gavidè ua politica de desindustrializacion e d'importacions, de pravada deu deute extèrne (e atau ua sosmission forçada a autoritats economicas estrangièras) e de mermada de la proteccion sociau eretat de l'èra deu peronisme. Deu punt de vista de regim de la dictatura, l'industria argentina b'èra pas competidora, la proteccion sociau b'èra un luxe insuportable entà un país praube e lo deute qu'èra un mejan de desvolopament.
Leis d'Aubediéncia devuda e de Punt finau
[modificar | Modificar lo còdi]Après la caduda deu regim la miaça d'un aute còp d'Estat perpetrat per l'armada (on demoravan alavetz mantuns membres de l'ancian regim) qu'obliguè lo govèrn constitucionau a promulgar duas lèis conegudas com la Lei d'Aubediéncia Devuda e lo "Punt Finau" (absolucion deus crimes en escambi deu respècte de l'autoritat constitucionau. Los membres de la dictatura desbrembèn totun los crimes contre l'umanitat perpetrats contre los mainatges e qui son imprescriptibles. Qu'ei atau que crimes de desaparicion d'enfant de desapareguts (hidats a l'adopcion a familha tanhentas deu regim) e hon jutjats. Lo govèrn de Néstor Kirchner que tornè sus aquesta absolucion e d'autes membres de la dictatura que podón estar jutjats e condemnats.
Uèi lo dia las Mairs de Plaça de Mayo (vadudas Ajòlas de Plaça de Mayo) que persegueishen las loas recèrcas entà amassar mainatges desapareguts dab las loas familhas vertadèras.
Balanç uman e economic
[modificar | Modificar lo còdi]Suu plan deus drets de l'òmi qu'ei reprochat au regim de la dictatura l'arbitrari de la soa repression (a l'estujòu) e dehòra de tota oficialitat e de quina procedura qui hosse), l'endom e los mejans emplegats (dab un recors quasi sistematic a la tortura e a las execucions en bèth estujar los còs deus supliciats) e l'aspècte cèc d'aquesta repression qui la màger part deu temps e toquè personas shens cap engatjament politic de natura a representar la mendra miaça entau regim politic dominant (ua grana partida de las mei de 30 000 victimas èran adolescents e mantuns quitament menors en etat).
Suu plan economic qu'ei reprochat a la dictatura ua pravada deu deute extèrne e ua corrupcion (qui alimentè e s'alimentè de mantuns deus sons actes de repression fisica contre los ciutadans) hèra eslhevada qui lo país paguè dab annadas de crisi economica pregonda e de dependéncia e de sosmission de cap a autoritats economicas estrangièras.
