Veire la font de Copa d'America

[[Fichièr:33rd_America's_Cup_-_Valencia,_Spain.jpg|drecha|vinheta|315x315px|Trofèu de la Copa d'America]]
La '''Copa d'America''' (en anglés ''America's Cup'') es una regata internacionala de vela basada en una escomesa (en anglés ''Challenge'') e un acte notarial de transferiment d'una dòna (en [[anglés]] ''Deed of Gift''). 

L'escomesa primièra foguèt lançada al rèsta del mond per la Marina Reiala anglesa a la mitat del sègle XIX per mostrar sa superioritat navala e invincibilitat. La dòna es una dorna d'argent valent cent ginèas d'aur. Aquela dorna es considerat coma lo trofèu mai ancian dins lo mond de l'espòrt.

L'escomesa se tornèt lançar amb lo temps de la part del ganhant titular, metent en jòc la meteissa dòna coma trofèu.



== Istòria ==
En [[1851]], a [[Londres]], a l'escasença de la primièra Exposicion Internacionala, se programèt la regata de l'escomesa lo [[22 d'agost]], lo ganhant obtendrà la dorna d'argent. 

La virada consistissiá en un torn de l'Illa de Wight, al sud d'Anglatèrra. Los membres del NYYC, ''New York Yatch Club'' (Club de Iòts de [[Nòva York]]), a bòrd de la [[goleta]] ''America'' s'afrontèron, e ganhèron, a 14 naus de l'Esquadron reial dels Iòts, de [[Londres|Londres.]] 

Una anecdòta fòrça famosa, al subjècte de l'espectaculara de la victòria de l'<nowiki/>''America'', conta cossí la reina [[Victòria dau Reiaume Unit|Victòria]] demandèt al final de la regata alara que las naus acabavan lo torn de l'illa: "Alara, quin serà lo primièr?", Se li respondèt "L'''America'', Majestat", "E segond?", Contunhèt la reina, "Majestat, i a pas segond!", Foguèt la responsa. 

Lo armador de la goleta ''America'' faguèt la dòna del trofèu al NYYC. Dempuèi l'ora, lo trofèu venguèt a èsser nomenat '''Copa de l'America''' (en onor de la nau) o alara '''Copa America.''' 

Lo [[1870]] pel primièr còp se defendèt lo trofèu a [[Nòva York]] e capitèron encara las naus de NYYC, fins a [[1983]], mas perdèron la 25a defensa, contra l'''Australia'' ''II'', del RPYC, Royal Perth ''Yatch Club'' (''Reial'' Club dels Iòts de ''[[Perth (Austràlia Occidentala)|Perth]]''), après 132 ans d'egemonia americana. 
[[Fichièr:Shamrock_III_in_Drydock.jpg|esquèrra|vinheta|Lo ''Shamrock III'' perdènt en 1903]]
A l'edicion seguenta edicion ([[1987]]) la nau ''Stars & Stripes'' del SDYC, ''San Diego Yatch Club'' californian, patronejat per Dennis Conner, recuperèt la "Dorna de las 100 Guinèas" per un club dels Estats Units, fins que en [[1995]] lo ''Black Magic'' de [[Nòva Zelanda]] de nòu prenga lo títol als nòrds americnas la gardan pendent doas edicions.

== Istòria recenta ==


== Competicion ==
La competicion se divisa en doas partida: la '''Copa Louis Vuitton''' e la quita '''Copa de l'America'''.
* La Copa Luis Vuitton, en circonstàncias normalas, servís a causir la nau que desfisarà lo defensor de la Copa de la America. Per la Copa Louis Vuitton i a dos tipe de regatas, las regatas en flòta (totes contra totes, mai espectacularas) e las regatas un contra un (''Match Race''). Lo campion vendrà aquel qu fa l'escomesa.

* La Copa de la America, afronta fin finala coma defensor lo tenent del trofèu amb l'equipa en desfianta. Lo venceire de l'afrontament ganha la "Dorna de las 100 Guinèas", e ven alara lo defensor.

== Istorial ==
{| class="wikitable"
!An
!Venceire
!Rival
!Resultat
!Sèti
|-
| [[2013]] 
| ORACLE TEAM USA - 17 <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| AOTEAROA - NZL 5 <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_New_Zealand.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 9-8 
| [[San Francisco]], [[EUA]]
|-
| [[2009]] 
| BMW Oracle Racing <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (aspirant) 
| Alinghi <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Civil_Ensign_of_Switzerland.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 2-0 
| [[Valéncia|València]], [[País Valencian]]
|-
| [[2007]] 
| Alinghi <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Civil_Ensign_of_Switzerland.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| New Zealand <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_New_Zealand.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 5-2 
| [[Valéncia]], [[País Valencian]]
|-
| [[2003]] 
| Alinghi <span class="mw-image-border"><span>[[Imatge:Civil_Ensign_of_Switzerland.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (aspirant) 
| New Zealand <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_New_Zealand.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 5-0 
| [[Auckland]], [[Nòva Zelanda]]
|-
| [[2000]] 
| Team New Zealand <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_New_Zealand.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Luna Rossa <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Italy.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 5-0 
| Auckland
|-
| [[1995]] 
| Black Magic <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_New_Zealand.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (aspirant) 
| Young America <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 5-0 
| [[San Diego]], [[Estats Units d'America|EUA]]
|-
| [[1992]] 
| America³ <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Il Moro di Venezia <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Italy.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 4-1 
| San Diego
|-
| [[1988]] 
| Stars and Stripes <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| KZ1 <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_New_Zealand.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 2-0 
| San Diego
|-
| [[1987]] 
| Stars and Stripes <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (aspirant) 
| Kookaburra III <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Australia.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 4-0 
| Fremantle, [[Austràlia]]
|-
| [[1983]] 
| Australia II <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Australia.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (aspirant) 
| Liberty <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 4-3 
| Newport, Estats Units
|-
| [[1980]] 
| Freedom <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Australia <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Australia.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 4-1 
| Newport
|-
| [[1977]] 
| Courageous <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Australia <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Australia.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 4-0 
| Newport
|-
| [[1974]] 
| Courageous <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Southern Cross <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Australia.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 4-0 
| Newport
|-
| [[1970]] 
| Intrepid <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Gretel II <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Australia.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 4-1 
| Newport
|-
| [[1967]] 
| Intrepid <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Dame Pattie <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Australia.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 4-0 
| Newport
|-
| [[1964]] 
| Constellation <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Sovereign <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag of the United Kingdom (3-2).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 3-1 
| Newport
|-
| [[1962]] 
| Weatherly <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Gretel <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Australia.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 4-1 
| Newport
|-
| [[1958]] 
| Columbia <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Sceptre <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag of the United Kingdom (3-2).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 3-1 
| Newport
|-
| [[1937]] 
| Ranger <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Endeavour II <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag of the United Kingdom (3-2).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 4-0 
| Newport
|-
| [[1934]] 
| Rainbow <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Endeavour <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag of the United Kingdom (3-2).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 4-2 
| Newport
|-
| [[1930]] 
| Enterprise <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Shamrock V <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Ireland.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 4-0 
| Newport
|-
| [[1920]] 
| Resolute <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Shamrock IV <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Ireland.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 3-2 
| [[Nòva York]], EUA
|-
| [[1903]] 
| Reliance <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Shamrock III <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Ireland.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 3-0 
| Nòva York
|-
| [[1901]] 
| Columbia <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Shamrock II <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Ireland.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 3-0 
| Nòva York
|-
| [[1899]] 
| Columbia <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Shamrock <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Ireland.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 3-0 
| Nòva York
|-
| [[1895]] 
| Defender <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Valkyrie III <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag of the United Kingdom (3-2).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 3-0 
| Nòva York
|-
| [[1893]] 
| Vigilant <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Valkyrie II <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag of the United Kingdom (3-2).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 3-0 
| Nòva York
|-
| [[1887]] 
| Volunteer <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Thistle <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Scotland.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 2-0 
| Nòva York
|-
| [[1886]] 
| Mayflower <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Galatea <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag of the United Kingdom (3-2).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 2-0 
| Nòva York
|-
| [[1885]] 
| Puritan <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Genesta <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag of the United Kingdom (3-2).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 2-0 
| Nòva York
|-
| [[1881]] 
| Mischief <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Atalanta <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_Canada.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 4-1 
| Nòva York
|-
| [[1876]] 
| Madeline <span class="mw-image-border"><span>[[imatge:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensor) 
| Countess of Dufferin <span class="mw-image-border"><span>[[Imatge:Flag_of_Canada.svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 2-0 
| Nòva York
|-
| [[1871]] 
| Columbia i Sappho <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensors) 
| Livonia <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag of the United Kingdom (3-2).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 4-1 (2-2-1) 
| Nòva York
|-
| [[1870]] 
| Magic e 16 iòts del NYYC <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (defensors) 
| Cambria <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag of the United Kingdom (3-2).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 1-0 
| Nòva York
|-
| [[1851]] 
| America <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> (aspirant) 
| Aurora e 13 iòts del RYS <span class="mw-image-border"><span>[[Fichièr:Flag of the United Kingdom (3-2).svg|ligam=|22x22px]]</span></span><span class="mw-image-border"></span> 
| 1-0 
| Cowes, Illa de Wight
|}

== Ganhants per país ==
{| class="wikitable"
! Nacionalitat 
! Victòrias 
! Desfachas
|- 
|{{Estats Units d'America}} 
| 29 
| 2
|-
|{{Nòva Zelanda}} 
| 2 
| 3
|-
|{{Soïssa}}
| 2 
| 1
|-
|{{Austràlia}} 
| 1 
| 7
|-
|{{Anglatèrra}}
| 0 
| 11
|-
|{{Irlanda}} 
| 0 
| 4
|-
|{{Canadà}} 
| 0 
| 2
|-
|{{Itàlia}} 
| 0 
| 2
|-
|{{Escòcia}}
| 0 
| 1
|-
|[[Irlanda del Nòrd]]
| 0 
| 1
|}

== Ligams extèrnes ==
* <br>