Constellacions chinesas

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Carta de Suzhou (sègle XIII).

Lei constellacions chinesas son un ensemble de constellacions utilizadas per leis astronòms chinés per devesir lo cèu nuechenc en regions pus pichonas. Aquelei constellacions son pus nombrosas que lei constellacions occidentalas utilizadas per definir lei constellacions modèrnas amb 283 traçats coneguts (còntra 88). Pasmens, i a de diferéncias importantas entre lei constellacions pus pichonas, formadas d'una estela unica, e lei traçats pus complèxs que pòdon èsser compausat d'un trentenau d'estelas.

Lei constellacions chinesas èran integradas a un sistèma pus complèx de division dau cèu que compreniá lei quatre Gardians dau Cèu associats ai ponchs cardinaus e lei lòtjas lunaras que correspòndon mai ò mens ai signes dau zodiac. Uei, aqueu sistèma es encara utilizat per de rasons tradicionalas, sovent liadas ai crèires chinés istorics e a l'astrologia eissida d'aquelei mites. En sciéncia, son estudi es de còps necessari per identificar la posicion de fenomèns celestiaus notats per leis astronòms chinés.

Istòria[modificar | Modificar lo còdi]

Detalh de la Carta de Dunhuang.

Lei constellacions chinesas se desvolopèron d'un biais independent dau sistèma grècoroman a l'origina dei constellacions actualament recongudas per l'Union Astronomica Internacionala. Dins aquò, una influéncia mesopotamiana sus l'astronomia chinesa es possibla[1]. Una influéncia indiana es egalament una possibilitat car lo sistèma dei 28 lòtjas lunaras presenta de similituds amb lo sistèma Nakshatra utilizat per leis astronòms indians.

Lei constellacions chinesas pus vièlhas semblan de datar dau sègle V avC mai lei cartas dau cèu pus ancianas datan de la dinastia medievala dei Tang. Son completats per de tractats d'astronomia coma lo Tractat d'Astrologia de l'Èra Kaiyuan e la Carta de Dunhuang. Aquela carta indica 257 constellacions e 1 585 estelas. Lo nombre de constellacions foguèt jamai totalament definit mai demorèt relativament estable. Ansin, au sègle XIII, la Carta de Suzhou donava 283 constellacions per 1 565 estelas. Avans lo sègle XVI, lei constellacions chinesas se trobavan dins lo cèu observable dempuei lo territòri de l'Empèri de China. Pasmens, au sègle XVI, 23 traçats suplementaris foguèron introduchs per lo sabent Xu Guangqi a partir de cartas dau cèu europèas[2].

L'organizacion dei constellacions[modificar | Modificar lo còdi]

Articles principals : Gardians dau Cèu e Lòtja lunara.

Dins l'astronomia chinesa, la premiera division dau cèu èra associada ai quatre ponchs cardinaus qu'èran associats amb quatre entitats gardianas dichas lei quatre animaus (四獸), lei quatre poders (四靈) ò lei quatre figuras (四象)[3]. Cada figura èran tanben associada amb un element de la teoria elementària chinesa : lo Drac d'Azur a l'èst e a la fusta, la Tortuga Negra au nòrd e a l'aiga, lo Tigre Blanc a l'oèst e au metau e l'Aucèu Vermelhon au sud e au fuòc[4]. A la fin dau periòde dei Reiaumes Combatents, un cinquen gardian, associat au centre e a la tèrra foguèt creada, l'Unicòrn Jaune, per tenir còmpte de l'aumentacion dau nombre d'elements fondamentaus dins la filosofia chinesa. Pasmens, a pas d'interès per l'astronomia[5].

Lei lòtjas lunaras (二十八宿) son un ensemble de 28 constellacions que permèton de devesir la benda zodiacala[6]. Cada lòtja èra definida per una estela de referéncia que formava son limit occidentau. Son limit orientau èra fixat a l'estela de referéncia de la lòtja seguenta. La talha dei lòtjas èra variabla anant de 1 a 33 du[7]. Cada Gardian èra associat a 7 lòtjas.

En mai dei lòtjas lunaras, li a 255 constellacions « ordinàrias » que son de traçats de 5 a 6 estelas en mejana. Entre aqueleis constellacions, i a lei 23 traçats tardius introduchs durant lo periòde Ming.

Lista dei constellacions chinesas
 

Lo nom deis estelas[modificar | Modificar lo còdi]

Lei constellacions èran la basa d'un metòde permetent de definir un nom sistematic per leis estelas. D'efiech, coma en teoria cada estela visibla èra integrada dins una constellacion, èra possible de li donar un nom de la forma « nom de la constellacion - numerò de l'estela dins la constellacion ». Per exemple, Altaïr èra la segonda estela dau Tambor dau Riu. Probablament aparegut ai sègles V-VI apC, aqueu sistèma prefigurava la designacion de Bayer qu'es lo metòde actuau de notacion deis estelas visiblas[8].

Annèxas[modificar | Modificar lo còdi]

Liames intèrnes[modificar | Modificar lo còdi]

Bibliografia[modificar | Modificar lo còdi]

  • Sun Xiaochun e Jakob Kistemaker, The Chinese sky during the Han, Brill, Nòva York, 1997, 247 p.

Nòtas e referéncias[modificar | Modificar lo còdi]

  1. ↑ Xiaochun Sun e Jacob Kistemaker, The Chinese sky during the Han, Brill, Nòva York, 1997, pp. 7 e 18.
  2. ↑ Xiaochun Sun, Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-Western Cultures, 1997, p. 910.
  3. ↑ En Japon, èran dichs lei quatre dieus.
  4. ↑ Conrad Schirokauer, Miranda Brown, David Lurie e Suzanne Gay, A Brief History of Chinese and Japanese Civilizations, Cengage Learning, 3a edicion, 2012, 736 p.
  5. ↑ Rolf-Alfred Stein, « Religions comparées de l'Extrême-Orient et de la Haute-Asie », Annuaires de l'École pratique des hautes études', vol. 74,‎ 1965, p. 70-73.
  6. ↑ Dins de documents vièlhs, pòdon aparéisser lei mots « demòras lunaras » ò « ostaus lunars » que son desenant sustot utilizats per leis astrològs (John Francis Davis (trad. Auguste Pichard), La Chine, t. II, París, Librairie de Paulin, 1837, p. 213 ; Laurent Puech (Association française pour l'information scientifique) (pref. Jean Bricmont), Astrologie : derrière les mots, Vauboa, Book-e-book.com, coll. « Zététique », 2003 ; Charles François Dupuis, Mémoire explicatif du Zodiaque chronologique et mythologique, París, Courcier, 1806, p. 52.
  7. ↑ Un du es una unitat d'angle egala a 0,9856 °.
  8. ↑ Richard F. Stephenson, The history of cartography: Cartography in the traditional east and southeast asian societies, University of Chicago Press, 1994, p. 530.
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Constellacions_chinesas&oldid=2393765 »