Veire la font de Conselh Europèu

{{confusion|Conselh de l'Union Europèa|Conselh d'Euròpa}}
[[Image:European Council (38185339475).jpg|250px|thumb|right|La sala de reünion del Conselh Europèu, dins lo bastiment ''Europa'' a [[Brussèlas]].]]

Lo '''Conselh Europèu''' designa lo '''som''' dels [[cap d'Estat|caps d'Estat]] o [[cap de govèrn|caps de govèrn]] dels vint-e-sèt [[Estats Membres de l'Union Europèa]], jos la tutèla d'un [[president del Conselh europèu|president]] encargat d'aisir l'aparicion d'un compromés. Almens dos Conselhs europèus se debanan cada an, a la fin de cada presidéncia tornanta del [[Conselh de l'Union Europèa|Conselh dels ministres]]. -

Aqueles soms entre executius dels Estats membres an per tòca de definir los grands axes de la politica de l'Union, subretot en matèria de politica estrangièra. Servisson tanben cada cinc ans a la nominacion, a la majoritat ponderada, del [[President de la Comission Europèa]], decision presa aprèp validacion per un vòte del [[Parlament Europèu]].

Dempuèi la dintrada en vigor en 2009 del [[Tractat de Lisbona]], la Commission europèa es responsabla davant lo Parlament e non pas davant lo Conselh europèu (article 17 alinea 8 del TUE).

Lo Conselh europèu sèi al sen del bastiment ''Europa'', al 175 carrièra de la Lei, a [[Brussèlas]]. 
==Istòria de l'institucion==
Lo primièr som se reüniguèt en 1961. Lo Conselh venguèt un organ formal pendent lo som de la [[Comunautat Economica Europèa]] (CEE) de París los 9 e 10 de decembre de 1974, a l'iniciativa del [[President de la Republica Francesa|president]] [[Valéry Giscard d'Estaing]]. L'[[Acte Unic Europèu|Acte Unic]] ditz pas res sus las competéncias del Conselh Europèu e cal esperar lo [[Tractat de Maastricht]] per consacrar oficialament lo ròtle politic del Conselh Europèu : {{cita| ''Article 15 : lo Conselh Europèu dona a l'Union las impulsions necessàrias e ne definís las orientacions politicas generalas''. }} 

Dempuèi lo començament de las annadas 2000, lo Conselh Europèu a pres d'importància, subretot en participant a l'estrategia de Lisbona elaborada per la [[Comission Europèa]]. Aquela estrategia experimenta un mode de foncionament nomenat [[metòde dubèrt de coordinacion]] visant a armonizar las politicas nacionalas.

=== Presidéncia del Conselh Europèu === 
[[Imatge:Herman Van Rompuy portrait.jpg|right|thumb|150px|[[Herman Van Rompuy]], primièr president permanent del Conselh Europèu.]]
Fins al 1{{èr}} de genièr de 2010, la presidéncia del Conselh Europèu èra atribuida a l'executiu de cada Estat membre de l'Union, pendent sièis meses cadun a son torn. S'agissiá d'una presidéncia tornanta sincronizada amb aquela del [[Conselh de l'Union Europèa|Conselh dels ministres]]. Los cambis de president se fasián cada an, per las doas institucions dins lo meteis temps, lo 1{{èr}} de genièr e lo 1{{èr}} julhet : alara que lo cap d'Estat o de govèrn del país causit exercissiá la presidéncia dels soms, son ministre dels Afars Estrangièrs exercissiá la del Conselh dels ministres. 

Amb los diferents alargaments, lo principi de la presidéncia tornanta venguèt de mens en mens aisit dins una [[Union Europèa]] amb vint-e-sèt païses. Tot en conservant la presidéncia tornanta pel Conselh dels ministres, lo [[Tractat de Lisbona]] instaurèt pel Conselh Europèu l'eleccion d'un president estable, per assegurar una visibilitat e una permanéncia a l'organ qu'assembla los caps d'Estat o de govèrn e d'aisir l'aparicion d'un compromés a l'eissida de cada som. 

Lo president del Conselh Europèu dispausa d'un mandat de dos ans e mièg, renovelable un còp. Lo bèlga [[Herman Van Rompuy]], dintrat en foncion lo 1{{èr}} de genièr de 2010, es lo primièr qu'accedís al pòste.

===Sèti dels soms===
[[Imatge:Justus Lipsius EU Council 489 Wide.jpg|thumb|left|150px|Immòble Justus Lipsius]]
[[Imatge:Residence Palace Construction.jpg|right|thumb|150px|Immòble Residence Palace]]
Fins a 2004, los Conselhs Europèus, que duran en general dos jorns, se passavan dins una vila del país que l'executiu avian la presidéncia tornanta. Dempuèi la dintrada en vigor del tractat de Niça, de febrièr de 2003, dos Conselhs per an se devián passar a Brussèlas (a la fin de cada presidéncia tornanta del Conselh dels ministres). Dempuèi lo 1{{èr}} de mai de 2004, los Conselhs Europèus se passan a l'« [[Immòble Justus-Lipsius]] » de [[Brussèlas]], d'autra banda sèti del Conselh dels ministres. A partir de 2013, se passaràn al [[Residence Palace]], ara en amainatjament.

== Composicion ==
Participan a un Conselh Europèu :
* los caps d'Estat o de govèrn dels [[Estats Membres de l'Union Europèa]],
* lo [[president de la Comission Europèa]] e un dels membres de la Comission (aquel encargat de las relacions exterioras), 
* los ministres dels Afars Estrangièrs dels Estats membres de l'[[Union Europèa]],
* lo Secretari General del Conselh de l'Union, Naut Representant per la PESC,
* lo Secretari General de la [[Comission Europèa]],
* lo president del [[Parlament Europèu]], qu'es invitat a encontrar los caps d'Estat e de govèrn,
* e d'autres foncionaris segon las prioritats definidas par la Presidéncia.

Dempuèi que s'aplica lo [[Tractat de Lisbona]], doas foncions son estadas apondudas :
* lo [[president del Conselh Europèu]], elegit a la majoritat ponderada pel Conselh per un mandat de dos ans e mièg renovelable un còp, e podent pas exercir al meteis temps un mandat nacional dins son Estat. Lo seu ròtle es d'aisir l'aparicion d'un compromés entre los membres del Conselh.
* lo [[Naut Representant de l’Union pels Afars Estrangièrs]]. 

=== Membres del Conselh Europèu ===
{| class ="wikitable sortable" style="background:white;" width=100%
|-
!align=left|Estat Membre
!align=left|Representant
!align=left|Titre
!align=left|Partit politic
!align=left|Membre dempuèi
!class="unsortable" width=50px|Fotografia
|----- bgcolor=#DDEEFF
|{{UE}} ''[[President del Conselh Europèu|President]]''<br /><small>''Mandat sens vòte''</small>
|''[[Charles Michel]]''
|''[[President del Conselh Europèu|President]]''
|''[[Partit de l'Aliança dels liberals e dels democrats per Euròpa]]<br /><small>Nacional: [[Movement reformator (França)|MR]]''</small>
|''1{{èr}} de decembre  de 2019''
|[[Imatge:Charles Michel - 2019 (48669595088) (cropped).jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#DDEEFF

|{{UE}} ''[[Comission Europèa|Comission]]''<br /><small>''Mandat sens vòte''</small>
|''[[Ursula von der Leyen]]''
|''[[President de la Comission Europèa|President]]''
|''[[Partit Popular Europèu|PPE]]<br /><small>Nacional: [[Union crestiana-damocrata d'Alemanha|CDU]]''</small>
|''1èr de decembre de 2019''
|[[Imatge:(Ursula von der Leyen) 2019.07.16. Ursula von der Leyen presents her vision to MEPs 2 (cropped).jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#DDEEFF
|{{DEU}}
|[[Angela Merkel]]
|[[Cancelièr d'Alemanha|Cancelièira]]
|[[Partit Popular Europèu|PPE]]<br /><small>''Nacional: [[Union Democrata Crestiana d'Alemanha|CDU]]''</small>
|22 de novembre de 2005
|[[Imatge:Angela Merkel 24092007.jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#FFE8E8
|{{AUT}}
|[[Sebastian Kurz]]
|[[Cancelièr d'Àustria|Cancelièr]]
|[[Partit Popular Europèu|PPE]]<br /><small>''Nacional: [[Partit popular austriac|ÖVP]]''</small>
|7 de genièr de 2020
|[[Imatge:Sebastian Kurz (2018-02-28) (cropped).jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#DDEEFF
|{{BEL}}
|[[Alexander De Croo]]
|[[Primièr Ministre de Belgica|Primièr Ministre]]
|[[Partit de l'Aliança dels liberals e dels democrats per Euròpa]]<br /><small>''Nacional: [[Open Vlaamse Liberalen en Democraten|Open Vld]]''</small>
|1èr d'octobre de 2020
|[[Imatge:Informal meeting of ministers responsible for development (FAC). Arrivals Alexander De Croo (36766610160) (cropped2).jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#DDEEFF
|{{BUL}}
|[[Boiko Borísov]]
|[[Primièr Ministre de Bulgaria|Primièr Ministre]]
|[[Partit Popular Europèu|PPE]] <br /><small>''Nacional: [[Ciutadans pel Desvolopament Europèu de Bulgaria|GERB]]''</small>
| 27 de julhet de 2009
|[[Imatge:Boyko Borisov EPP 2014.jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#FFFFDD
|{{DNK}}
|[[Mette Frederiksen]]
|[[Primièr Ministre de Danemarc|Primièr Ministre]]
|[[Partit Socialista Europèu]]<br /><small>''Nacional: [[Social-démocratie (Danemark)|SD]]''</small>
|27 de junh de 2019
|[[Imatge:Mette Frederiksen June 2018.jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#DDEEFF
|{{SVK}}
|[[Igor Matovič]]
|[[President del govèrnament d'Eslovaquia|President del govèrnament]]
|cap<br /><small>''Nacional: [[Las gens ordinàrias e personalitats independentas|OĽaNO]]''</small>
|21 de març de 2020
|
|----- bgcolor=#FFE8E8
|{{SLO}}
|[[Janez Janša]]
|[[Primièr Ministre d'Eslovènia|Primièr Ministre]]
|[[Partit Popular Europèu|PPE]]<br /><small>''Nacional: [[Partit democratic eslovèn|SDS]]''</small>
| 13 de març de 2020
|[[Imatge:Janez Janša at Helsinki 2018.jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#FFE8E8
|{{ESP}}
|[[Pedro Sánchez]]
|[[President del Govèrn Espanhòl|President del Govèrn]]
|[[Partit Socialista Europèu|PSE]]<br /><small>''Nacional: [[Partit Socialista Obrièr Espanhòl|PSOE]]''</small>
| 2 de junh de 2018
|[[Imatge:Pedro Sánchez in 2018.jpg|100x130px]]
|- ---- bgcolor=#FFFFDD
|{{EST}}
|[[Kaja Kallas]] 
|[[Primièr ministre d'Estònia|Primièr Ministre]]
|[[Partit dels Liberals e dels Democratas per Euròpa]]<br /><small>''Nacional: [[Partit de la Reforma d'Estonia|RFE]]''</small>
|26 de genièr de 2021
|[[imatge:177th meeting of the Bureau of the European Committee of the Regions (CoR) Kaja Kallas (36147186203) (cropped).jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#FFFFDD
|{{FIN}}
|[[Sana Marin]]
|[[Primièr ministre de Finlàndia|Primièra Ministra]]
|[[Partit Socialista Europèu|PSE]]<br /><small>''Nacional: [[Partit social-democrata (Finlàndia)|SDP]]''</small>
|10 de decembre de 2019
|[[Imatge:Sanna Marin.png|100x130px]]
|----- bgcolor=#FFE8E8
|{{FRA}}
|[[Emmanuel Macron]]
|[[President de la Republica Francesa|President]]
|cap<br /><small>''Nacional: [[La République en marche !|REM]]''</small>
|14 de mai de 2017
|[[Imatge:Emmanuel Macron during his meeting with Vladimir Putin, June 2017.jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#FFE8E8
|{{GRE}}
|[[Kyriakos Mitsotakis]]
|[[Primièr Ministre de Grècia|Primièr Ministre]]
|[[Partit Popular Europèu|PPE]]<br /><small>''Nacional: [[Nòva Democracia (Grècia)|ND]]</small>
| 8 de julhet de 2019
|[[Imatge:Kyriakos Mitsotakis (cropped).jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#DDEEFF
|{{HUN}}
|[[Viktor Orbán]]
|[[Primièr Ministre d'Ongria|Primièr Ministre]]
|[[Partit Popular Europèu|PPE]]<br /><small>''Nacional: [[Fidesz – Union Civica Ongresa|FIDESZ]]</small>
|[[29 de mai]] de [[2010]]
|[[Imatge:OrbanViktor 2011-01-07.jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#FFFFDD
|{{IRL}} 
|[[Micheál Martin]]
|[[Taoiseach]]
|[[Partit dels Liberals e dels democrats per Euròpa]]<small><br />''Nacional: [[Fianna Fáil|FF]]''</small>
| 27 de junh de  2020 
|[[Imatge:Micheál Martin 2015 (cropped).jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#DDEEFF
|{{ITA}}
|[[Giuseppe Conte]] 
|[[President del Conselh dels Ministres d'Itàlia|President del Conselh]]
|[[independent]]
| 1 de junh de 2018
|[[Imatge:Giuseppe Conte Official.jpg|100x148px]]
|----- bgcolor=#DDEEFF
|{{LAT}}
|[[Arturs Krišjānis Kariņš|Arturs Krišjānis]]
|[[Primièr Ministre de Letònia|Primièr Ministre]]
|[[Partit Popular Europèu|PPE]]<br /><small>''Nacional: [[Unitat (partit politic leton)|Unitat]]''</small>
|23 de genièr de 2019
||[[Imatge:Krisjanis-Karins-Latvia-MIP-Europaparlament-by-Leila-Paul-3.jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#DDEEFF
|{{LIT}}
|[[Gitanas Nauseda]] 
|[[President de la Republica de Lituània|President]]
|Independent</small>
| 12 de julhet de 2019
|[[Imatge:Gitanas Nauseda (cropped).png|100x130px]]
|----- bgcolor=#DDEEFF
|{{LUX}}
|[[Xavier Bettel]]
|[[Primièr ministre de Luxemborg|Primièr Ministre]]
|[[Partit dels Liberals e dels Democratas per Euròpa]]<br /><small>''Nacional: [[Partit democratic (Luxemborg)|DP]]''</small>
| 4 de decembre de 2013
|[[Imatge:Xavier Bettel, Luxembourg supports Charlie Hebdo-102.jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#DDEEFF
|{{MLT}}
|[[Robert Abela]]
|[[Primièr Ministre de Malta|Primièr Ministre]]
|[[Partit Socialista Europèu|PSE]]<br /><small>''Nacional: [[Partit trabalhista (Malta)|PL]]''</small>
|13 de gnièr de 2020
|
|----- bgcolor=#DDEEFF
|{{NLD}}
|[[Mark Rutte]] 
|[[Primer Ministre dels Païses Basses|Primièr Ministre]]
|[[Partit de l'Aliança dels liberals e dels democrats per Euròpa]]<br /><small>''Nacional: [[Partit popular per la libertat e la democracia|VVD]]''</small>
| 14 d'octobre de 20010
|[[Imatge:Mark Rutte 2011.jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#DDEEFF
|{{POL}}
|[[Mateusz Morawiecki]]
|[[President del Conselh dels Ministres|President del Conselh]]
|[[Alliança dels Conservators e Reformistas Europèus]]<br /><small>''Nacional: [[Dreit e justícia|PiS]]''</small>
| 11 de decembre de 2017
|[[Imatge:2018-07-04 Mateusz Morawiecki-0603.jpg|100x130px]]
|
|----- bgcolor=#FFE8E8
|{{PRT}}
|[[António Costa]] 
|[[Primièr Ministre de Portugal|Primièr Ministre]]
|[[Partit Socialista Europèu|PSE]]<br /><small>''Nacional: [[Partit Socialista (Portugal)|PS]]''</small>
| 26 de novembre de  2015
|[[Imatge:António Costa 2014 (cropped) 2.jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#CCCCFF
|{{TXE}}
|[[Andrej Babiš]]
|[[President del govèrn de la Republica chèca|President del govèrn]]
|[[Aliança dels Liberals e dels democrats per Euròpa]]<br /><small>''Nacional: [[ANO 2011]]''</small>
|[[6 de decembre]] de [[2017]]
|[[Imatge:A Babiš Praha 2015.JPG|100x130px]]
|----- bgcolor=#DDEEFF
|{{ROU}}
|[[Klaus_Iohannis]]
|[[President de Romania|President]]
|[[Partit Popular Europèu|PPE]]<br /><small>''Nacional: independent
| 21 de decembre de 2014
|[[Imatge:Klaus_Iohannis_Senate_of_Poland_2015_02_(cropped_2).JPG|100x133px]]
|----- bgcolor=#DDEEFF
|{{SWE}}
|[[Stefan Löfven]]
|[[Primièr Ministre de Suècia|Primièr Ministre]]
|[[Partit Socialista Europèu|PSE]]<br /><small>''Nacional: [[Partit socialdemocrata suedés dels trabalhaires|SD]]''</small>
| 3 d'octòbre de 2014
|[[File:Stefan Löfven edited and cropped.jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#EECCCC
|{{CYP}}
|[[Nicos Anastasiades ]]
|[[President de Chipre|President]]
|[[Partit Popular Europèu|PPE]]<br /><small>''Nacional: [[Rassemblament democrata (Chipre)|DISY]]''</small>
| 28 de febrièr de 2013
|[[File:Nicos Anastasiades at EPP HQ.jpg|100x130px]]
|----- bgcolor=#DDEEFF

|}

== Relacions amb las autras institucions europèas ==
=== Relacions amb lo Parlament Europèu ===
Cada som debuta per una declaracion del president del [[Parlament Europèu]]. D'autra banda, lo president del Conselh Europèu presenta davant los parlamentaris l'activitat dels seus sièis meses de presidéncia e instaura un debat amb los deputats europèus.

=== Relacions amb la Comission Europèa ===
Lo president de la [[Comission Europèa]] participa a las reünions del Conselh Europèu. A l'eissida d'un Som, lo Conselh europèu redigís de conclusions qu'adreiça a la Comission Europèa.

=== Relacions amb lo Conselh de l'Union Europèa ===
Lo [[Conselh de l'Union Europèa|Conselh dels Ministres de l'Union Europèa]] prepara las reünions del Conselh Europèu e adopta, amb lo Parlament Europèu, los tèxtes juridics que realizan las orientacions fixadas pels caps d'Estat o de govèrn.

== Références ==
<References/>
== Articles connèxes ==
* [[Presidéncia del Conselh de l'Union Europèa]]
* [[President del Conselh Europèu]]

== Ligams extèrnes ==
* {{fr}}[https://web.archive.org/web/20100726034216/http://www.touteleurope.fr/fr/organisation/institutions/conseil-europeen.html Lo Conselh Europèu sul site touteleurope.fr]
* {{fr}}[http://europa.eu/european_council/conclusions/index_fr.htm Conclusions dels Conselhs Europèus dempuèi 1993]
* {{fr}}[https://web.archive.org/web/20070930204235/http://www.ena.lu/?lang=1&doc=5633 Conseil européen] - European NAvigator
* [http://ec.europa.eu/dgs/scic DG Interpretacion en 23 lengas de las conferéncias e reünions a la Comission Europèa] (tanben nomenadas DG SCIC)

{{Paleta Païses d'Euròpa (COE)}}

[[Categoria:Union Europèa|Union Europèa]]
[[Categoria:Conselh Europèu| ]]