Bonapartisme
Lo bonapartisme es una familha de pensada politica francesa, que s'inspira de las accions das emperaires Napoleon Ier e Napoleon III. Lo terme ten doas acceptacions:
- au sens estrict, lo bonapartisme visa a establir un regime imperial en França que son cap seriá un membre de la familha de Napoleon Bonaparte ;
- au sens larg, lo bonapartisme visa a establir un Estat national de l'executiu fòrt e centralizat mas d'esséncia republicana e setat sus la consultacion regulara dau pòble pel biais de plebicites.
Istòria dau bonapartisme[modificar | Modificar lo còdi]
Tres 1790, de pensaires coma Sieiès vòlon acabar la Revolucion. Per aquò, cercan un general, que deurà prendre lo poder e restablir l'òrde, en tot gardar los aquesits revolucionari.
En primièr, lo general Hoche es pressentit mas morís en 1797 de tuberculòsi. Puèi Joubert, qu'es tuat a la batalha de Novi. Sieiès e sos amics pensan a Moreau o a Bernadòta, mas fin finala foguèt Bonaparte mercés a sas capitadas italianas e son carisme. Pren lo poder lor dau còp d'Estat dau 18 Brumaire de 1799.
Un còp Napoleon Bonaparte al poder, i aguèt un bonapartisme de gestion de 1799 a 1815. Pendent aquel periòde dau Consulat e dau Primièr Empèri Napoleon crea las institucions que, uòi regisson encara França : las famosas "massas de granit" : licèus, Còdi civil francés, escòlas militàrias, eca.
I aguèt un corrent bonapartista tre la casuda dau Primièr Empèri en 1814. La fòrça d'aquel corrent pemetèt lo retorn de l'Empèri pendent los Cent_Jorns en 1815. Jos le Seconda restauracion e la monarquia de Julhet, aquel movement contunhèt d'existir e sos simpatisants contunhèran de se reclamar de l'experiéncia politica dau govèrn consulari e imperial. Lo corrent bonapartista aguèt una influéncia politica importanta al sègle XIXe ; se desenvolopèt mercés al debanament de la legenda napoleoniana mas es amb Loís-Napoleon Bonaparta que poguèt accedir al poder en 1848. Se reconstituèt aprep la casuda del Second Empèri e aguèt una reala influéncia politica pendent las primièiras decadas de la Tresena Republica abans d'èsser marginalizat.
Influéncia del bonapartisme[modificar | Modificar lo còdi]
Influéncia en França e dins lo mond politic francés[modificar | Modificar lo còdi]
En seguida de la desparicion del bonapartisme, son electorat s'es reconvertit segon las regions e los temperaments dins lo conservatisme, lo nacionalisme plebiscitari o lo radicalisme. Al sègle XIX, lo bonapartisme, a pogut exercir una influéncia sus aqueles diferents movements politics, en particular lo movement boulangiste, qu'acampèt republicans radicals, conservadors monarquistas e nacionalistas plebiscitaris.
Al sègle XX, e mai se l'influéncia se mescla a d'aspèctes fòrça diferents, òm tròba tant una cèrta afiliacion dins lo blòc nacional constituit a l'entorn de Clemenceau entre 1917 e 1920, benlèu en çò de Francés de la Rocque (Crotz-de-fuòc e lo Partit social francés) o encara en çò de las Joinessas patriòtas.
Lo gaullisme, amb sa volontat de recampament fòra partits, son lagui de trabalhar per la grandor de França, sa maufisença cap parlamentarisme, la primautat acordada al cap de l'Estat elegit pel pòble pòt èsser vist coma seguidor del bonapartisme dins sa version presidenciala o consulara (1848-1852 e 1799-1804).
Los bonapartistes sostenon la constitucion de la V Republica. La primauta qu'aquesta acòrde al cap de l'Estat, dirèctament elegit pel pòble e l'importància acordada al referendum, subretot dins l'article 3 que dispausa que « la sobeiranetat nacionala aperten al pòble que l'exercis per sos representants e per la via del referendum » testimónien d'aquela afinitat entre gaullisme e bonapartisme.
Uèi, lo bonapartisme es representat per divèrses movements e organizacions : França bonapartiste dont lo president David Saforcada es estat lo candidat bonapartiste per l'eleccion presidenciala de 2017, lo Movement bonapartiste, aliat del partit gaullista e republican independent l'Union del pòble francés, o encara Renovelament bonapartiste, corrent dinastic.
Lo 4 de mai de 2021, Thierry Choffat e David Saforcada s'apiejan sus França bonapartiste per lançar un partit politic d'esséncia bonapartiste : l'Apèl al Pòble. La naissença d'aquel partit se debana la velha de las grandas celebracions del bicentenari de la mòrt de Napoleon. L'Apèl al Pòble se vòl coma un partit de rassemblament de totas aquelas e los que se retròban dins las valors e las idèas de sobeiranetat populara, d'independéncia nacionala, de progrès social, de responsabilitat, de la coesion nacionala, de l'autoritat, en refusant las idèas sectàrias dels extrèms mas en aderissent completament a la constitucion de la V Republica.
- Gaullisme
- Boulangisme
- Legenda napoleonenca
- Napoleon Bonaparte
- Napoleon III
- Partits politics jol Segond Empejora
- Plebiscits jos Napoleon III
- Segond Empèri
- Las Drechas en França