Atlas Linguistique de la France
L'Atlas linguistique de la France (ALF) foguèt lo primièr atlas lingüistic que se creèt.
Las enquestas elaboradas pel lingüista suïs Jules Gilliéron, que s'interessèron sonque a las lengas romanicas de l'estat francés e al francoprovençal exterior a França, foguèron realizadas dins caduna de las localitats entre 1897 e 1901 per Edmond Edmont. Las mapas se publiquèron per fasciculs entre 1902 e 1910.
Los meteisses lingüistas editèron tanben mai tard un Atlas Linguistique de la Corse.
Lo contengut de l'atlas
[modificar | Modificar lo còdi]Las localitats enquestadas foguèron 639. Las mapas intègran la totalitat del territòri politic continental de l'estat francés e mai qualques localitats del territòri francoprovençal exterioras.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Plan abans lo projècte capitanejat per Gilliéron e Edmont d'enquestas èran estadas fachas dins l'ensems de l'estat francés per Coquebert de Montbret a la debuta del sègle XIX e mai, cap a la fin del meteis sègle, ne faguèt dins los departaments occitans e basc dels Pirenèus l'erudit luishonés Julian Sacasa. L'idèa d'elaborar un atlas lingüistic espeliguèt en Alemanha, lo lingüista Georg Wenkel aviá mandat una enquesta dialectala a de regents tre 1876, pasmens davant la talha de la tasca sonque publiquèt qualques mapas en 1881 e fin finala realizèt l'ensems del projècte plan mai tard (a partir de 1927). Foguèt en fin a partir d'una remarca de Gaston Paris que lo lingüista Jules Gilliéron decidiguèt d'entamenar l'elaboracion de l'Atlas Linguistique de la France.
La realizacion de l'Atlas foguèt presa completament en carga financièrament pel Ministèri de l'Instruccion Publica francés que, a mai, faguèt mandar gratuïtament l'òbra a mantuna bibliotèca e centre d'estudi. Edmont introdusiguèt de questions complementàrias quand s'avisèt de las limitacions del questionari original que foguèron aplicadas mai que mai en territòri occitan (darrièras mapas de l'òbra).
Lo lingüista Albèrt Dauzat decidiguèt de crear una seguida a aquela òbra en perfeccionar cèrtas decas de l'enquesta precedenta. Per exemple Edmont indiquèt pas coma cal l'accent tonic suls mots e la distància relativa dels ponches d'enquesta evitava de veire de variacions mai discrètas que podrián èsser estudiadas a partir de novèls atlasses que se limitarián a un espandi mai reduch mas a l'encòp una densitat mai importanta. Aital nasquèt dins las annadas 1940 lo projècte d'una tièra de Nouvel Atlas Linguistique de la France per region.
En 2005 espeliguèt una òbra fondamentada sus las mapas de l'ALF, Lectures de l'Atlas Linguistique de la France de Gilliéron et Edmont, escricha e realizada per Guylaine Brun-Trigaud, Yves le Berre e Jean Le Dû. S'agís d'una analisi d'un nombre important de mapas amb la colorizacion de las divèrsas zonas de variacion e puèi divèrsas mapas de sintèsi en conclusion.
Explotacion de l'òbra
[modificar | Modificar lo còdi]Aqueste trabalh es tant immens qu'es pas jamai estat explotat completament. Un dels estudis mai avançats es Lectures e puèi dins l'encastre dialectometric l'estudi del lingüista austrian Hans Goebl. L'òbra serviguèt de modèl a Antoni Griera, escolan de Gilliéron per son elaboracion de l'Atles Lingüístic de Catalunya e foguèt estudiat menimosament pel famós lingüista catalan Joan Coromines per poder delimitar la variacion a l'interior del dialècte gascon.