Annada lutz
L’annada de lutz o annada de lum (o annada lutz, anglicisme) (simbòl: al) es una unitat de distància utilizada en astronomia.
Una annada de lutz es la distància percorrida par un foton (o pus simplament la lutz) dins lo voide, fòra de tot camp gravitacional o magnetic, en una annada juliana (365,25 jorns ; o : 31 557 600 segondas). La velocitat de la lutz dins lo voide essent (per definicion del mètre) de 299 792 458 m/s, una annada lutz es exactament egala a : 9 460 730 472 580,800 km ≈ 9 461 miliards de quilomètres = 9,461 Pm o 9 461 Tm.
(1 pentamètre (Pm) es egal a 1015 m)
(1 teramètre (Tm) es egal a 1012 m)
1 al ≈ 9,461 Pm = 9,461× 1015 m
Utilizacion usuala de l'annada de lutz
[modificar | Modificar lo còdi]L'annada de lutz s'utiliza subretot en vulgarizacion per exprimir las distàncias interstellaras e intergalacticas, perque aquela unitat es facilament accessibla pel grand public : representa lo temps mes per la lutz per percorrir la distància citada.
Per exemple, l'estela pus prèpa del Sistèma Solar, Proxima Centauri, se tròba a 4,22 annadas lutz, e que l'alò de nòstra galaxia, la Via Lactèa, a un diamètre de prèp de 100 000 annadas lutz. La galaxia d'Andromèda se situa a prèp de 2,5 milions d'annadas lutz.
Sosunitats
[modificar | Modificar lo còdi]En multiplicant la velocitat de la lutz per un temps causit, se construsís d'unitats parentas, coma per exemple l'ora de lutz que val exactament 1 079 252 848,8 km.
Atal Pluton orbita a una distància mejana de 5,47 ora lutz del Solelh. E la Tèrra orbita a 8,32 minutas lutz del Solelh (autrament dich l'unitat astronomica val 8,32 minutas lutz), e la Luna orbita a 1,28 segonda lutz de la Tèrra.
Lo mes de lutz s'utiliza pauc, perque sa valor es pas precisament definida. Las institucions oficialas s'interèssan gaire a aquelas unitats derivadas; es pas possible de dire se lo mes de lutz val per exemple 30 jorns lutz, o un dotzen de l'annada de lutz.
Evalucion en quilomètres :
- una segonda de lutz ≈ 300 000 km,
- una minuta de lutz ≈ 18 000 000 km,
- una ora de lutz : 60 x 60 x 300 000 km ≈ 1 080 000 000 km,
- un jorn de lutz : 24 x 60 x 60 x 300 000 km ≈ 25 920 000 000 km,
- une annada de lutz : 365 [1] x 24 x 60 x 60 x 300 000 km ≈ 9 460 800 000 000 km.
Autras unitats astrofisicas
[modificar | Modificar lo còdi]L'annada de lutz es rarament utilizada pels astronòms professionals, que li preferisson lo parsec (pc), perque es dirèctament ligat a la parallaxi de l'estela visada (un parsec equival a prèp de 3,26 annadas lutz).
Pels objèctes del Sistèma Solar, s'utiliza pus sovent l'unitat astronomica (ua), basada sus la distància tèrra solelh (una annada lutz val 63 241,077 ua, una unitat astronomica val prèp de 8 minutes de lutz).
Referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ La velocitat de la lutz essent arredondida aquí a 103 prèp, es inutil de prendre una valor de l'annada pus precisa coma 365,24 jorns
Nòtas
[modificar | Modificar lo còdi]S'òm pren la valor seguenta : una anyada de lutz = 9 460 800 000 000 km, alara :
- Un TGV (s'òm estima sa velocitat maximala a 500 km/h) metriá prèp de 1 881 536 ans per percorrir una anyada de lutz.
- Una fusada Ariane 5 (s'òm estima sa velocitat mejana aprèp l'envòl a 8 000 km/h) metriá prèp de 135 000 ans per percorrir una anyada de lutz.