Carri de combat : Diferéncia entre lei versions
Linha 83 : | Linha 83 : | ||
== Referéncias e nòtas == |
== Referéncias e nòtas == |
||
<references/> |
<references/> |
||
== Bibliografia == |
|||
*''' (en)''' ''"Electric/Hybrid Electric Drive Vehicles for Military Applications"'', Military Technology (Moench Verlagsgesellschaft mbH) (9/2007): 132–144, September 2007 |
|||
*''' (en)''' Barris, Ted (2007), ''Victory at Vimy: Canada Comes of Age April 9–12'', 1917, Thomas Allen Publishers, pp. 116, ISBN 0887622534; |
|||
*''' (en)''' Cawthorne, Nigel (2003), ''Steel Fist: Tank Warfare 1939-45'', London: Arcturus Publishing Ltd., ISBN 0-572-02872-5 |
|||
*''' (en)''' Churchill, Winston (1992), ''The World Crisis (Abridged)'', Canada & New York: Macmillan Publishing Company, ISBN 0-684-19453-8 |
|||
*''' (en)''' Cooper, Matthew and Lucas, James (1979), ''Panzer: The Armoured Force of the Third Reich'', Book Club Associates |
|||
*''' (en)''' Deighton, Len (1979), ''Blitzkrieg: From the rise of Hitler to the fall of Dunkirk'', Fakenham: Fakenham Press Limited, ISBN 0-224-01648-2 |
|||
*''' (en)''' DiNardo, Richard L. (January 1986), ''"The First Modern Tank: Gunther Burstyn and His Motorgeschutz"'', Military Affairs (JSTOR: Society for Military History) 50, No.1 (1): 12–15, JSTOR 1988528 |
|||
*''' (en)''' Col. Eshel, David (2007), ''Assessing the performance of Merkava Tanks'', Defense Update, http://www.defense-update.com/analysis/lebanon_war_3.htm, retrieved 2008-05-16 |
|||
*''' (en)''' Forty, George (2004), ''Tank Warfare in World War II'', London: Constable & Robinson Ltd, ISBN 1-84119-864-1 |
|||
*''' (en)''' Forty, George (2006), ''The World Encyclopedia of Tanks & Armoured Fighting Vehicles'', Lorenz Books, ISBN 0754817415 |
|||
*''' (en)''' Gilbert, Sir Martin (1991), ''Churchill: A Life'', Thomas Allen Publishers, pp. 298, ISBN 0762420812 |
|||
*''' (en)''' Goodell, Brad (January 2007), ''"Electrothermal Chemical (ETC) Armament System Integration Into a Combat Vehicle"'', IEEE Transaction on Magnetics (IEEE) 43 (1): 4, doi:10.1109/TMAG.2006.887524 |
|||
*''' (en)''' Hilmes, Rolf (December 2004), ''"Arming Future MBTs - Some Considerations"'', Military Technology (Moench Verlagsgesellschaft Mbh) (12/2004): 4 |
|||
*''' (en)''' House, Jonathan M. (1984), ''Toward Combined Arms Warfare: A Survey of 20th-Century Tactics, Doctrine, and Organization'', United States Government Printing, ISBN 9999532357;, http://cgsc.leavenworth.army.mil/carl/resources/csi/House/House.asp |
|||
*''' (en)''' Hunnicutt, R. P. (1984), ''Patton: A History of the American Main Battle Tank'', Presidio, ISBN 0-89141-230-1 |
|||
*''' (en)''' Komarow, Steven (2005-03-29), ''Tanks adapted for urban fights they once avoided'', USA Today, http://www.usatoday.com/news/world/2005-03-29-tank-inside_x.htm. |
|||
*''' (en)''' Komarow, Steven (2005-03-29), ''Tanks take a beating in Iraq'', USA Today, http://www.usatoday.com/news/world/iraq/2005-03-29-abrams-tank-a_x.htm. |
|||
*''' (en)''' Koschier, Angelo V.; Hagen R. Mauch (2000), ''"Advantages of the LV100 as a Power Producer in a Hybrid Propulsion System for Future Fighting Vehicles"'', Journal of Engineering for Gas Turbines and Power 122 (October 2000): 693–698, doi:10.1115/1.1287585 |
|||
*''' (en)''' Marcus, Jonathan (2006-08-15), ''Tough lessons for Israeli armour'', BBC News, http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4794829.stm, retrieved 2008-05-26 |
|||
*''' (en)''' McDonald, Colin F. (1990), ''"Gas Turbine Recuperator Renaissance"'', Heat Recovery Systems & CHP (Pergamon Press) 10 (1): 1–30, doi:10.1016/0890-4332(90)90246-G |
|||
*''' (en)''' Pengelley, Rupert (1989), ''"A new era in tank man armament: The options multiply"'', Janes International Defense Review (November 1989): 1521–1531 |
|||
*''' (en)''' Regan, Geoffrey (1993), ''The Guinness Book of More Military Blunders'', London: Guinness Publishing, ISBN 0851129617 |
|||
*''' (en)''' Sharoni, Asher H. and Bacon, Lawrence D. (PDF), ''The Future Combat System (FCS): Technology Evolution Review and Feasibility Assessment'', GlobalSecurity.org, http://www.globalsecurity.org/military/library/news/1997/5fcs97.pdf. |
|||
*''' (en)''' Thompson, William J. and Sorvig, Kim (2000), ''Sustainable Landscape Construction: A Guide to Green Building Outdoors'', Island Press, pp. 51, ISBN 1-55963-646-7 |
|||
*''' (en)''' Time Life Books editors (1990), ''The Armored Fist'', Alexandria, Virginia: Time-Life Books, ISBN 0-8094-8609-1;, ISBN 0-8094-8704-7 |
|||
*''' (en)''' Chewed Up, Alexandria, Virginia: Time magazine, 5 April 1937, http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,757549,00.html. |
|||
*''' (en)''' Tomes, Robert R. (Spring, 2004), ''"Relearning Counterinsurgency Warfare"'', Parameters (US Army War College) Vol. XXXIV. |
|||
*''' (en)''' von Senger und Etterlin, Dr. F. M. (1960), ''The World's Armoured Fighting Vehicles'', London: Macdonald & Co. (Publishers) Ltd. |
|||
*''' (en)''' Wickert, Matthias (January 2007), ''"Electric Armor Against Shaped Charges: Analysis of Jet Distortion With Respect to Jet Dynamics and Current Flow"'', IEEE Transaction on Magnetics (IEEE) 43 (1): 426–429, doi:10.1109/TMAG.2006.887650 |
|||
*''' (en)''' Willmott, H.P. (2003), ''First World War'', Dorling Kindersley, ISBN 1405300299; |
|||
*''' (en)''' Wright, Patrick (2002), ''Tank: The Progress of a Monstrous War Machine'', ISBN 978-0670030705 |
|||
*''' (en)''' Xiaopeng, Li; Meng Tao, Zhao Chun and Li Liyi (January 2007), ''"Multiprojectile Active Electromagnetic Armor"'', IEEE Transaction on Magnetics 43 (1): 460–462, doi:10.1109/TMAG.2006.887581 |
|||
*''' (en)''' Zaloga, Steven J. and Grandsen, James (1984), ''Soviet Tanks and Combat Vehicles of World War Two'', London: Arms and Armour Press, ISBN 0-85368-606-8 |
|||
*''' (en)''' Zaloga, Steven J., Kinnear, Jim, Aksenov, Andrey & Koshchavtsev Aleksandr (1997), ''Soviet Tanks in Combat 1941–45: The T-28, T-34, T-34-85, and T-44 Medium Tanks'', Hong Kong: Concord Publication, ISBN 962-361-615-5 |
|||
[[Categoria:veïcul militar]] |
[[Categoria:veïcul militar]] |
Version del 19 febrièr de 2012 a 18.48
Un carri de combat (o car d'assalt, o blindat, o tanc) es un veïcul militar armat e blindat e amb un sistèma de traccion tot terren. Los primièrs veïculs faguèron partida de l'armada britanica pendent la Primièra Guèrra Mondiala ; apareguèron coma una responsa davant las dificultats qu'aviá la gelda convencionala quand li caliá atacar las trencadas protegidas per fil de fèrre e mitralhièra, que fracassava contra el sovent.
Istòria
Premiera Guèrra Mondiala
Lei premierei proposicions per desvolopar de veïculs blindats capables d'atacar de linhas enemigas aparaguèron au començament dau sègle XX. Per exemple, en 1912, l'Australian Lancelot Eldin De Mole prepausèt a l'armada britanica la construccion d'un veïcul canilhat e blindat per lo transpòrt de soudats. Pasmens, l'idèa foguèt replegada en causa de la feblessa de la motorizacion. De mai, lei generaus èran encara partisans de la cavalariá e l'utilizacion d'aquelei veïculs èra pas encara compresa.
La situacion cambièt a partir dau començament de la Premiera Guèrra Mondiala en 1914. D'efèct, après un premier periòde de guèrra de movement, cada armada foguèt rapidament blocada per de sistèmas de trencadas fòrça defenduts onte l'infantariá e l'artilhariá avián de dificultats majoras per rompre la defensa. Britanics e Francés acomencèron d'estudis per desvolopar de veïculs capables de passar lei trencadas donant naissança au concèpte de carris de combats.
La premiera utilizacion aguèt luòc lo 15 de setembre de 1916 per lei Britanics e lo 16 d'abriu de 1917 per lei Francés. En causa de problemas de motorizacion o de condicions climaticas malaisadas, aqueleis assais s'acabèron per de reviradas. Pasmens, aquelei desfachas empachèron pas de contuniar lo desvolopament de carris novèus e l'eliminacion dei premiers problemas observats coma la feblessa dau blindatge, la velocitat tròp lenta o la posicion dei reservas de carburant.
En novembre de 1917, lei carris britanics obtenguèron lor premier succès a la batalha de Cambrai. L'annada seguenta, lo carri leugier Renault FT-17 va revolucionar lo principi gràcias a son armament en torrèla pivotant a 360°, sei doas canilhas e son motor situat dins la partida arriera. Fòrça rapide e fisable per son epòca, aqueu carri será largament adoptat per leis Aliats (França, Estats Units, Beligica... etc.) e va impausar son arquitectura a la màger deis autrei carris que foguèron creats per la seguida.
Periòde entre lei dos conflictes mondiaus
Entre lei doas guèrras mondialas, lo concète de carris se generalizèt. Dins leis annadas, la màger part dei progrès dins lo desvolopament de carris de combats foguèron realizats au Reiaume Unit e entraïnèron l'aparicion de tres classas principalas : carris leugiers, carris mejans e carris lords. Puei, aqueleis estudis causèron l'aparicion d'armaments anti-carris e una reflexion novèla sus lo ròtle dei carris que va entraïnar l'aparicion dei premierei carris polivalents que serán lei precursors dei veïculs de la Segonda Guèrra Mondiala.
D'efèct, après 1918, Reiaume Unit foguèt lo premier que poguèt, gràcias a la renaissança de son economia, crear un ensems de carris novèus. Devesits en tres classas, aquelei carris èran compausats :
- de carris leugiers amb un armament e un blindatge limitats. Lor ròtle premier èra la reconoissança e la susvelhança.
- de carris mejans o rapides qu'èran capables de se desplaçar rapidament sus de distàncias importantas.
- de carris lords amb un armament important e una velocitat febla que l'objectiu èran de rompre lei linhas enemigas per permetre una esplecha per lei carris mejans.
Aqueu concèpte va venir lo principi de basa de l'utilizacion dei blindats que van formar lo Blitzkrieg alemand. Pasmens, va tanben entraïnar de recèrcas sus d'armaments capables d'arrestar lei carris enemics. Lei principaus foguèron lei canons anti-carris, lei fusius anti-carris e lei premiers carris especialament destinats a la lucha còntra d'autrei blindats.
L'aparicion de la lucha entre carris va donc donc entraïnar l'aparicion de dos concèptes diferents de carris. Lo premier èra de construrre de veïculs gaire protegits mai fòrça rapide per evitar lei tirs enemics. Lo segond foguèt lo desvolopament de blindats capables de resistir ai tirs enemics per una aumentacion dau blindatge e una reflexion sus l'organizacion generala dau veïculs (formas pus bassas) e la concepcion dei proteccions (premiers blindatges clinats). A la fin deis annadas 1930, lei premiers combats entre formacions de carris van rapidament mostrar lei limits de la premiera idèa en causa de l'aumentacion dau nombre d'armaments anti-carris sus lo prat batalhier e egalament l'aumentacion dau nombre de missions fisadas ai blindats (sostèn de l'infantariá, ataca en prefondor, lucha anti-carri... etc). Aquò va donc privilegiar la construccion de blindats mai polivalents per assegurar sei divèrsei missions.
Segonda Guèrra Mondiala
La Segonda Guèrra Mondiala e l'intensitat de sei combats, especialament sus lo front sovietic, veguèt una tièra d'evolucions au nivèu militar e au nivèu industriau que permetèt de faire dau carri de combat l'otís principau de la guèrra terrèstra.
D'en premier, lei veïculs veguèron una aumentacion de lor poissança de fuòc e de sei proteccions durant tota la guèrra. Per exemple, en 1940, lo carri alemand principau, lo Panzer, èra un blindat leugier de 8,9 tonas armat amb un canon de 20 mm. En 1945, lo Panther aviá una massa d'aperaquí 45 tonas e un canon de 75 mm a velocitat auta. La mobilitat e la comunicacion entre leis unitats foguèron tanben melhoradas gràcias a de sistèmas de suspension novèu e l'installacion de ràdios. Aquò èra vengut necessari en causa de l'aparicion d'arma anti-carris novèla (lança-roquetas, canons d'un calibre important...). Enfin, de missions novèlas foguèron fisadas ai carris coma l'eliminacion de minas o l'engèni (installacion de pònts...).
Au nivèu industriau, lei règlas d'estandardizacion foguèron aplicadas per permetre de fabricacions importantas. Ansin, l'URSS poguèt construrre 55 000 carris mejans T-34 durant tot lo conflicte. De mai, au nivèu tecnologic, l'arquitectura eiretada dau FT-17 venguèt la nòrma definitiva, especialament per l'armament que se compausa d'ara endavant d'un canon principau unic en torrèla e d'unei mitralhieras.
L'aparicion dei carris principaus de batalha
La Guèrra Freja veguèt la formacion d'armadas tenent un nombre fòrça aut de carris de combat e l'abandon dei classas ancianas au profiech dau concèpte de carri principau de batalha. Acomençat ambé l'aparicion dau T-54 sovietic, aqueu veïcul dèu combinar una poissança de fuòc poderosa un blindatge important e una mobilitat granda.
Lei carris de la Guèrra Freja veguèron donc la generalizacion de canons d'un calibre important : de 105 a 115 mm per la premiera generacion (T-54, Centurion, Leopard I...) e entre 115 e 125 per lei seguentas (T-72, M1 Abrams, Leopard II...). Certanei carris an egalament la possibilitat de tirar un missil per lo canon per aumentar la portada de lor capacitat anti-carri. Una o unei mitralhieras, e de còps un canon automatic, forman l'armament segondari per la defensa còntra l'infantariá o l'ataca de blindats leugiers. La precision dau tir foguèt mai e mai ajudada per l'utilizacion de sistèmas electronics per favorizar l'estabilizacion dau carri e lo calcul de la trajectòria de l'obús. Lo blindatge foguèt tanben melhorat ambé l'utilizacion de materiaus pus pesants (urani per lo M1 Abrams) o de jaç capables de desviar leis efiechs deis armas anti-carris. En fòra d'aquelei progrès dins lo blindatge, la forma dau carri foguèt tanben adaptada per complicar la deteccion dau veïcul. Enfin, lo mobilitat foguèt encara aumentada per permetre d'agantar de velocitat entre 60 e 70 km/h a la Guèrra Freja.
Lei carris modèrns
Après la fin de la Guèrra Freja, lo concèpte de carri principau de batalha es totjorn la nòrma ambé lo desvolopament de veïculs novèus e pus modèrns (Leclerc francés o Tipe 90 japonés). Pasmens, lo còst d'aqueleis unitats e la reduccion dei riscs de guèrra internacionala importanta a entraïnat una diminucion dau nombre de carris dins la màger part deis armadas. Per exemple, Alemanha utilizèt un maximum de 4 000 carris durant la Guèrra còntra solament 395 en 2012. D'autreis armadas an decidit d'arrestar d'utilizar de carris per lei remplaçar per de sistèmas de canons mobils pus leugiers. Pasmens, la màger part dei conflictes deis annadas 1990 e 2000 an mostrat lo besonh de veïculs fòrça protegit e capable d'atacar l'enemic amb una poissança de fuòc auta. Ansin, lei recèrcas contunian e de projèctes novèus an aparegut coma un prototipe rus amb una torrèla automatizada e dirigida dempuei la caissa.
Caracteristicas
L'eficacitat d'un carri de combat despend de tres caracteristicas principalas que son son armament, sa proteccion e sa mobilitat sus lo prat batalhier. La concepcion d'un carri fa generalament l'objècte de compromés entre sei paramètres. Per exemple, l'aumentacion de l'espessor dau blindatge entraïna egalament una aumentacion de la massa e donc una diminucion de la mobilitat.
Armament
L'armament dau carri definís sa poissança de fuòc e donc sa capacitat d'identificar e d'eliminar un enemic. Es compausat d'un canon qu'es l'armament principau dau veïcul e d'un ensems de mitralhieras, de canons automatics o de missils que forman son armament segondari. Lei butas varian entre d'unitats d'infantariá mai o mens protegidas, de veïculs blindats, d'autrei carris de combat e, de còps, d'elicoptèrs.
Lo calibre dau canon principau varia a l'ora d'ara entre 115 e 125 mm e utiliza generalament d'obús cinetics o de municions amb un poder explosiu fòrça important. Lo tir es assistit per divèrseis otís electronics e informatics coma de telemètres laser per calcular la distància, de giroscòpis per estabilizar lo veïcul durant lo tir o encara de sondas per mesurar lei condicions climaticas (vent, temperatura, pression...).
Leis armaments segondaris coma lei mitralhieras son principalament utlizadas per assegurar la defensa dau blindat còntra l'infantariá. Pòdon tanben èsser eficaç còntra de butas leugierament blindadas. Lei missils son generalament destinadas a la lucha còntra lei carris enemics gràcias a una portada superiora ai obús. Enfin, certanei carris èran equipats ambé de sistèmas coma de lança-flamas.
Proteccion
La proteccion d'un carri de combat es assegurada per divèrseis elements que son sa forma generala, son blindatge e, eventualament, sei sistèmas de defensas.
Lo premier ponch despend de la concepcion dau carri. Certanei formas son pus vulnerablas, especialament aqueleis amb una autor importanta. Ansin, lei carris son generalament construchas amb una talha limitada per rendre pus malaisat un tir dirèct. D'autreis aspècts regardan lo camoflatge, la limitacion dei desgatjaments de calor visibles dins l'infraròge e la reduccion dau bruch dau motor.
Après aqueleis esfòrç, lo blindatge es la proteccion principala dau carri e dèu lo protegir còntra un nombre aut de menaças (obús, minas, missils...). Son compausats de jaç d'acièr o, dempuei leis annadas 1970, de jaç de materiaus composits negats dins de jaç de blindatge tradicionau. Lo carri estatsunidenc M1 Abrams utiliza de jaç d'urani dins lo blindatge avans e lei carris israelianas dau tipe Merkava utilizan lo motor e lei sèrvas a l'entorn dau veïcul coma proteccion suplementària per l'equipatge.
Enfin, en fòra dau blindatge, se pòu utilizar d'autrei proteccions coma de fumigèn per escondre lo carri durant una retirada o d'aparelhs de deteccion laser per detectar un observator enemic. Tanben, se pòu borrolar un tir de missil o utilizar de blindatges especiaus dich reactius que son fach d'un jaç explosiu qu'es capable de desviar un tir d'obús enemic.
Mobilitat
La mobilitat dau carri es un paramètre important que definís l'utilizacion dau veïcul e una partida de sa proteccion durant lo combat car una buta mobila es pus malaisada de destrurre. Tres aspècts son generalament estudiats :
- la mobilitat sus lo prat batalhier qu'es lo resultat dei capacitats de son motor, de sa suspension e de sa transmission.
- la mobilitat tactica qu'es la capacitat de desplaçar, mai o mens aisament, lo blindat vèrs un teatre d'operacions.
- la mobilitat estrategica qu'es la capacitat de desplaçar lo veïcul d'un teatre d'operacions a un autre.
Sus la prat batalhier, lo carri es concebut per aver de capacitats tot-terren importantas e se desplaçar amb una velocitat situada entre 30 e 50 km/h. Lei terrens pus malaisats son generalament lei superficias de tèrra mòla (palun) o de ròcas duras.
Referéncias e nòtas
Bibliografia
- (en) "Electric/Hybrid Electric Drive Vehicles for Military Applications", Military Technology (Moench Verlagsgesellschaft mbH) (9/2007): 132–144, September 2007
- (en) Barris, Ted (2007), Victory at Vimy: Canada Comes of Age April 9–12, 1917, Thomas Allen Publishers, pp. 116, ISBN 0887622534;
- (en) Cawthorne, Nigel (2003), Steel Fist: Tank Warfare 1939-45, London: Arcturus Publishing Ltd., ISBN 0-572-02872-5
- (en) Churchill, Winston (1992), The World Crisis (Abridged), Canada & New York: Macmillan Publishing Company, ISBN 0-684-19453-8
- (en) Cooper, Matthew and Lucas, James (1979), Panzer: The Armoured Force of the Third Reich, Book Club Associates
- (en) Deighton, Len (1979), Blitzkrieg: From the rise of Hitler to the fall of Dunkirk, Fakenham: Fakenham Press Limited, ISBN 0-224-01648-2
- (en) DiNardo, Richard L. (January 1986), "The First Modern Tank: Gunther Burstyn and His Motorgeschutz", Military Affairs (JSTOR: Society for Military History) 50, No.1 (1): 12–15, JSTOR 1988528
- (en) Col. Eshel, David (2007), Assessing the performance of Merkava Tanks, Defense Update, http://www.defense-update.com/analysis/lebanon_war_3.htm, retrieved 2008-05-16
- (en) Forty, George (2004), Tank Warfare in World War II, London: Constable & Robinson Ltd, ISBN 1-84119-864-1
- (en) Forty, George (2006), The World Encyclopedia of Tanks & Armoured Fighting Vehicles, Lorenz Books, ISBN 0754817415
- (en) Gilbert, Sir Martin (1991), Churchill: A Life, Thomas Allen Publishers, pp. 298, ISBN 0762420812
- (en) Goodell, Brad (January 2007), "Electrothermal Chemical (ETC) Armament System Integration Into a Combat Vehicle", IEEE Transaction on Magnetics (IEEE) 43 (1): 4, doi:10.1109/TMAG.2006.887524
- (en) Hilmes, Rolf (December 2004), "Arming Future MBTs - Some Considerations", Military Technology (Moench Verlagsgesellschaft Mbh) (12/2004): 4
- (en) House, Jonathan M. (1984), Toward Combined Arms Warfare: A Survey of 20th-Century Tactics, Doctrine, and Organization, United States Government Printing, ISBN 9999532357;, http://cgsc.leavenworth.army.mil/carl/resources/csi/House/House.asp
- (en) Hunnicutt, R. P. (1984), Patton: A History of the American Main Battle Tank, Presidio, ISBN 0-89141-230-1
- (en) Komarow, Steven (2005-03-29), Tanks adapted for urban fights they once avoided, USA Today, http://www.usatoday.com/news/world/2005-03-29-tank-inside_x.htm.
- (en) Komarow, Steven (2005-03-29), Tanks take a beating in Iraq, USA Today, http://www.usatoday.com/news/world/iraq/2005-03-29-abrams-tank-a_x.htm.
- (en) Koschier, Angelo V.; Hagen R. Mauch (2000), "Advantages of the LV100 as a Power Producer in a Hybrid Propulsion System for Future Fighting Vehicles", Journal of Engineering for Gas Turbines and Power 122 (October 2000): 693–698, doi:10.1115/1.1287585
- (en) Marcus, Jonathan (2006-08-15), Tough lessons for Israeli armour, BBC News, http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4794829.stm, retrieved 2008-05-26
- (en) McDonald, Colin F. (1990), "Gas Turbine Recuperator Renaissance", Heat Recovery Systems & CHP (Pergamon Press) 10 (1): 1–30, doi:10.1016/0890-4332(90)90246-G
- (en) Pengelley, Rupert (1989), "A new era in tank man armament: The options multiply", Janes International Defense Review (November 1989): 1521–1531
- (en) Regan, Geoffrey (1993), The Guinness Book of More Military Blunders, London: Guinness Publishing, ISBN 0851129617
- (en) Sharoni, Asher H. and Bacon, Lawrence D. (PDF), The Future Combat System (FCS): Technology Evolution Review and Feasibility Assessment, GlobalSecurity.org, http://www.globalsecurity.org/military/library/news/1997/5fcs97.pdf.
- (en) Thompson, William J. and Sorvig, Kim (2000), Sustainable Landscape Construction: A Guide to Green Building Outdoors, Island Press, pp. 51, ISBN 1-55963-646-7
- (en) Time Life Books editors (1990), The Armored Fist, Alexandria, Virginia: Time-Life Books, ISBN 0-8094-8609-1;, ISBN 0-8094-8704-7
- (en) Chewed Up, Alexandria, Virginia: Time magazine, 5 April 1937, http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,757549,00.html.
- (en) Tomes, Robert R. (Spring, 2004), "Relearning Counterinsurgency Warfare", Parameters (US Army War College) Vol. XXXIV.
- (en) von Senger und Etterlin, Dr. F. M. (1960), The World's Armoured Fighting Vehicles, London: Macdonald & Co. (Publishers) Ltd.
- (en) Wickert, Matthias (January 2007), "Electric Armor Against Shaped Charges: Analysis of Jet Distortion With Respect to Jet Dynamics and Current Flow", IEEE Transaction on Magnetics (IEEE) 43 (1): 426–429, doi:10.1109/TMAG.2006.887650
- (en) Willmott, H.P. (2003), First World War, Dorling Kindersley, ISBN 1405300299;
- (en) Wright, Patrick (2002), Tank: The Progress of a Monstrous War Machine, ISBN 978-0670030705
- (en) Xiaopeng, Li; Meng Tao, Zhao Chun and Li Liyi (January 2007), "Multiprojectile Active Electromagnetic Armor", IEEE Transaction on Magnetics 43 (1): 460–462, doi:10.1109/TMAG.2006.887581
- (en) Zaloga, Steven J. and Grandsen, James (1984), Soviet Tanks and Combat Vehicles of World War Two, London: Arms and Armour Press, ISBN 0-85368-606-8
- (en) Zaloga, Steven J., Kinnear, Jim, Aksenov, Andrey & Koshchavtsev Aleksandr (1997), Soviet Tanks in Combat 1941–45: The T-28, T-34, T-34-85, and T-44 Medium Tanks, Hong Kong: Concord Publication, ISBN 962-361-615-5