Canigó (poèma)

Canigó es un poèma epic de 1886 escrich per Jacint Verdaguer e que constituís un dels poèmas clau de la Renaissença Catalana. Aqueste poèma, qu'es un libre, conten una descripcion geografica dels Pirenèus catalans que se desvolopa a travèrs d'una istòria basada sus lo mite del Comte Tallaferro. L'istòria se debana a l'Edat Mejana, al sègle XI, a l'epòca que los catalans patissián de las invasions musulmanas, e i apareisson fòrça elements mitologics.

Argument

L'istòria comença quand Gentil, filh del Comte Tallaferro, après d'èsser armat cavalièr a la Glèisa de Sant Martí del Canigó, s'unís a l'armada crestiana qu'a per mission d'arrestar l'atac dels musulmans. Coneis Flordeneu, reina de las fadas. Ela lo sedusís, e el, encantat per ela, se desbremba de la batèsta e l'acompanha en un vòl pels Pirenèus en una carròça volanta mentre que li ensenha la sèrra e sas legendas. Guifré, l'oncle del cavalièr, vei que l'armada crestiana es a mand de pèrdre e o atribuís a la desercion de Gentil. Guifré lo suspren quand es amb la fada e, alara, encolerit, tua son nebot en lo desbauçar aval de la montanha. Mas, finalament, Guifré se'n pentís.

Estil

La granda diversitat de ritmes produsís una deliciosa amenitat del poèma. L'autor jòga fòrça amb lo contrast entre las scènas que parlan del mond doç e encantador de las fadas e los durs combats entre los guerrièrs catalans e musulmans.

Traduccions e versions

Lo poèma aguèt un acuèlh estrambordat entre los legidors; se considèra que Canigó marca lo moment mai naut de las possibilitats del poèta de Verdaguer. Foguèt traduch en italian per Maria Licer en 1888. Una annada apuèi, J. Tolrà Bordas lo tradusiguèt en francés, e en 1898 foguèt traduch en castelhan pel Comte de Cedillo. La darrièra traduccion al castelhan es de María Parés, publicada per Alianza en 1988. L'annada 2007 se publiquèt la traduccion a l'anglés de «La Maladeta» (del quatren cant), «Guisla» (lo desen cant) e «Los dos campanars» (l'epilòg), textes recolhits en Selected Poems of Jacint Verdaguer: A Bilingual Edition, edicion e traduccion fach per Ronald Puppo, amb una introduccion de Ramon Pinyol i Torrents, University of Chicago Press.

En 1910 ne sortiguèt una version teatrala de Josep Carner acompanhada de la musica de Jaume Pahissa. En 1934 Antoni Massana usèt l'adaptacion de Carner per ne far una opera que se estrenèt al Gran Teatre del Liceu de Barcelona en 1953.