Veire la font de Violéncia

[[Fichièr:Violence_world_map_-_DALY_-_WHO2004.svg|vinheta|300x300px|Taus de violéncia fisica per 100 000&nbsp;abitants per país en 2002<ref>{{En}} {{Ligam web}}</ref>.
{{colomnas|
{{Legenda|#b3b3b3|Pas de donadas}}
{{Legenda|#ffff65|Mens de 200}}
{{Legenda|#fff200|200-400}}
{{Legenda|#ffdc00|400-600}}
{{Legenda|#ffc600|600-800}}
{{Legenda|#ffb000|800-1000}}
{{Legenda|#ff9a00|1000-1200}}
{{Legenda|#ff8400|1200-1400}}
{{Legenda|#ff6e00|1400-1600}}
{{Legenda|#ff5800|1600-1800}}
{{Legenda|#ff4200|1800-2000}}
{{Legenda|#ff2c00|2000-3000}}
{{Legenda|#cb0000|Plus de 3000}}
|nombre=2|talha=9}}]]
La '''violéncia''' es l’utilizacion de fòrça o de poder, fisic o psiquic, per contrénher, dominar, tuar, destruire o damatjar. Implica de tusts, de nafras, de la sofrença, o mai la destruccion de bens umans o d'elements naturals.

Selon l'OMS, la violéncia es l'utilizacion intencionala de la fòrça fisica, de menaças contra altrú o se-mèsme, contra un grop o un comunautat, que provòca o risca fortament de provocat un traumatisme, de domatges psicologics, de problèmas de desvelopament o la mòrt.

== Etimologia ==
Lo mot violéncia ven du [[latin]] ''vis'', que designa l'emplec de la fòrça sens consideracion amb la legitimitat de son usatge<ref name="JFM">Jean-François Malherbe (doctor en filosofia de l'universitat catolica de Lovaina e en teologia de l'université de París), in ''Violence et démocratie'', Sherbrooke, CGC, 2003.</ref>.

== Tipologias de las violéncias ==
[[Fichièr:Муж избивает жену - сцена из спектакля.jpg|vinheta|353x353px|Violéncias mesa en scèna al teatre]]
Mai d'un tipes de violéncia son destriadas. Lors definicions - a vegada contradictòrias - varian segon las epòcas, los mitans, los luòcs, las evolucions socialas, tecnologicas, etc.

* '''Violéncia entre personas''': [[Comportament|comportaments]] de [[Domination|dominacion]] o asserviment utilizant la fòrça, fisica (tusts, [[viòl]], [[tortura]]…), verbala e psicologicas (injúrias, injonccions paradoxalas, secutament, privacion de drechs o [[Libertat (filosofia)|libertat]], abús de posicion dominanta…); Aquestes comportaments pòdon èsser conscients o non. Aquesta categoria incluz la violéncia entre partenaris o de parent amb enfant, e diferentas formas d'embrigadament; las violéncias extèrnas son aquesta que son realizadas dins l'encastre del trabalh per de terces exteriors a l'organizacion (clients, usatgièrs, escolans...)
* '''Violéncia d'Estat''': los Estats practican discrètament o revendican segon la definicion celèbra de [[Max Weber]], un « monopòli de la violéncia legitima », per executar las decisions de justícia, assegurar l'[[òrdre public]], o en cas de [[guèrra]] o risc de guèrra (s'ensag alara de la legitimar per las doctrinas de la « guèrra justa »). Aquò pòt venir de [[terrorisme d'Estat]] o d'autres formas de violéncia mai extrèmas fins al [[genocidi]];
* '''Violéncia criminala''': lo crim, espontanèu o organizat, pòt aver de causas socialas, economicas, o psicologicas ([[Schizophrénie|esquizofrenia]], etc.). Aquesta forma de violéncia es segon unes autors lo revèrs d'una violéncia d'Estat e/o simbolica.
* '''Violéncia politica''': la violéncia politica amassa totes los actes violents que lors autors legitiman al nom d'un objectiu politic ([[revolucion]], resisténcia a l'opression, drech a l'insurreccion, tiranicid, « justa causa »).

De formas de responses violentas mas proporcionadas (e de resisténcia o utilizat a l'establiment de l ''[[Estat de drech]]''), quand d'autras solutions son pas pus possiblas son sovent admesas, per la morala e lo drech e segon la doctrina dels [[Dreches de l'Òme|drechs de l'Òme]]; en cas de [[legitima defensa]] per exemple, o d'[[estat de necessitat]], en cas de [[resisténcia a l'opression]] d'una [[Tiran|tiraniá]].

* '''Violéncia simbolica''': es per exemple [[La reproduccion|la tèsi de Pierre Bourdieu]], que designa de menas de violéncias: verbala (eventuala primièra estapa abans lo passatge a l'acte); o invisibla, institucionala: es tanben la [[violéncia estructurala]] (Galtung) fàcia a que los individús semblan impotents. Aquesta designa de fenomèns diferents que favorizan la [[dominacion]] d'un grop sus un autre e l'[[Stigma|estigmatizacion]] de las populacions, podent anar fins a la creacion d'un un [[boc emissari]].
* '''Violéncia economica''': en drech civil, la violéncia economica es un ipotèsi recent de vici du consent, justificant d'annular los contracte que la concluson se basava suq aqueste vici. Es admesa amb limitas pels tribunals. Es ara considerada per de juristas coma una novèla forma del "''vici tradicional de la violéncia''<ref>Audrey Huigens ; ''La Violence économique''; Mémoire de DEA, sous la direction du {{Pr}} Christophe Jamin, école doctorale de l'Université de Lille II</ref>"<ref>[http://www.legifrance.gouv.fr/affichJuriJudi.do?oldAction=rechJuriJudi&idTexte=JURITEXT000007046814&fastReqId=1622355476&fastPos=1 Legifrance]</ref>.
* '''Violéncia patologica''': de trebles mentals son acompanhats de bofadas de vioéncia. Foguè trobat dins l'urina e sang dels pacients tocats per aquestas malautiás mentalas una toxina que sembla anormalament producha per lor organisme. Aquesta toxina (una bufotenina) foguèt trobada a aquestas dòsis sonque pels pacients presentant de trebles psiquics, e tanben pels pacients non drogat, avent pas agut de contactes amb d'amfibians, mas violents<ref>{{Lang|en|Ktirkktiinen J., Rtiisstinen M., Huttunen M., Kallio E., Naukkarinen H., Virkkunen M. ''Urinary excretion of bufotenin (N,N-dimethyl-5-hydroxytryptamine)'' is increased in suspicious violent offenders: A confirmatory study. Psychiatry Res.}} 1995 ; 58 : 145-52.</ref>. Se la tròba dins l'urina o sang dels pacients per totas las grandas malautiás psiquiatricas, fins a la prepausar coma indicator de diagnostic<ref>Takeda N., Ikeda R., Ohba K., Kondo M. ''Bufotenine reconsidered as a diagnostic indicator of psychiatric disorders''. Neuroreport. 1995 ; 6(17) : 2378-80</ref>. <br /> La toxina es identica a aquesta que se trapa dins las bufotoxinas (allucinogènas e provocant de simptòmas evocant una psicòsi de tipe [[esquizofrenia]]) del verin de fòrça espècias de grapauds. Mas se sap pas encara se lo mèsme procediment es en jòc dins los dos cases<ref>Ciprian-Ollivier J., Cetkovich-Bakmas M.G. ''Altered consciousness states and endogenous psychoses : a common molecularpathway ?'' Schizophr. Research. 1997; 28: 257-65</ref> e de determinar s'aquesta molecula es a l'origina dels trobles mentals per l'òme<ref>Forsstrom T, Tuominen J., Ktirkktiinen J. ; {{Lang|en|''Determination of potentially hallucinogenic N-demethylated indole amines in human urine by HPLCIESI-MS-MS''}}. ; Scand. J. Clin.Lab. Invest. 2001 ; 61 : 547-56.</ref>, o s'es d'esperela un sosproduch d'un autre procedient patologic. D'indicis pledejan que que siá per de similituds entre l'action de la bufotoxina sul cervèl, e subretot particular sus la degradacion de la [[serotonina]] e de procediments intervenent dins los trebles mentals<ref>Takeda N. Serotonin-degradative pathways in the toad (''[//fr.wikipedia.org/wiki/Bufo_bufo_japonicus Bufo bufo japonicus]'') brain : clue to the pharmacological analysis of human psychiatric disorders. Comp. Biochem. Physiol. 1994 ; 107C : 275-81.</ref>.
* '''Violéncia naturala''': es la violéncia de las fòrça de la [[natura]]; de las [[Tempèsta|tempèstas]], [[Inondacion|inondacions]], [[tèrratrem]], [[Encendi de bòsc|encendis de bòsc]], [[Tsunami|tsunamis]] e autras catastròfas naturalas. Es a vegada la violéncia que l'èsser umain percep del mond animal (instincte de caça, [[Etologia|rituals de dominança]], etc). Pel filosòf [[Jean-François Malherbe]], se poiriá pas proprament parlar de violéncia dins aqueste cas:

{{citacion blòt|Es a dire que los Grècs de l'Antiquitat considervan que la question de la violéncia (''bia'') se pausa pas pels animals (''zôoi'') mas pas que dins lo domèni de la viada umana (''Bios''). Aquò suggerís plan precisament que la question de la violéncia a afar amb la paraula qu'es lo pròpre de l’uman. Aquò suggerís tanben que los animals son pas, a proprament parlar, violents: lors comportaments obesissent simplament a las leis inexorablas de la natura. La « violéncia animala » es donc pas qu’una projeccion antropomorfica sul comportament animal.}}

Son tanben d'autres tipes de violéncias avent per caracteristica l'abséncia aparenta de [[consciéncia]] o de volontat.

* '''La cibervioléncia''': violéncia que consistís a çò qu'una persona utilize la violéncia (fisica o verbala) per ridiculizar qualqu'un e fasent una vidèo, una publicitat o autra publicacion sus internet. I a per exemple una pujada de la popularitat d'aqueste fenomèn, es a dire un aument de mai de 57 %.

== Percepcions psicologicas ==
[[Fichièr:Street_fight.jpg|vinheta|183x183px|Combat de carrièra, en [[Republica Populara de China|China]].]]
L'analisi d'una seria mensuala de responsas dels Franceses al subjècte de la violéncia e la criminalitat mòstra que:

# Les fluctuacions de l'inquietud manifestada per l'opinion son pas correladas amb aquesta dels crims o delites tal que son registrats per las estatisticas judiciàrias;
# Las puntas d'inquietud qu'eriça la corba de l'opinion correspondon pro sistematicament a d'eveniments violents e impressionants relevat per la premsa e la television e que las victimas son de gents « ordinaris » que cadun pòt s'identificar<ref>[https://web.archive.org/web/20150924161605/http://www.persee.fr/articleAsPDF/rfsoc_0035-2969_1984_num_25_4_3850/article_rfsoc_0035-2969_1984_num_25_4_3850.pdf?mode=light La perception de la violence par l'opinion publique, Hugues Lagrange; ''Revue française de sociologie'', vol. 25, n°4]</ref>.

Malgrat aquesta percepcion, lo periòde contemporanèu es plan la mens violenta de l'istòria de l'umanitat. [[Steven Pinker]], professor de psicologia a Harvard pren l'explicacion dins son obratge ''"The Better Angels of Our Nature" ''<ref>Steven Pinker, The Better Angels of Our Nature. The Decline of Violence in History and its Causes, New York, Viking, 2011, 802 pages</ref>. En efièch los fachs de violéncia an totes demesit (omicids, torturas, esclavatges, abuses domestics, guèrras entre Estats, conflictes familials o entre vesinatges coma la crudeltat contra los animals) <ref>[https://web.archive.org/web/20160924084004/http://www.institut-entreprise.fr/reflexions/societal/les-articles-de-societal/la-violence-nest-plus-ce-quelle-etait La violence n’est plus ce qu’elle était - Julien Damon]</ref>.

== Efièch e consequéncias ==
Al delà de la mòrt e nafras, de formas de violéncia plan espandidas (coma que la maltractament sus minor e la violéncia conjugala) provòca de sevèrs traumatismes non fisics a vida. Se passa qu'aquestas victimas adoptan de comportaments a riscs coma la consomacion d'[[Bevenda alcolizada|alcoòl]] e l'usatge de estupefiants, la consomacion de tabat e los rapòrts sexuals a riscs, çò que pòt alara participar al desvelopament de malautiás cardiovascularas, de [[Càncer|càncers]], de [[Depression|depressions]], de [[Diabèta sacarina|diabètas]] e del virus del [[SIDA]] o d'autres malautiá menant a una mòrt prematurada<ref>[https://www.cdc.gov/ace/index.htm ''Adverse Childhood Experiences (ACE) Study'', Centers for Disease Control and Prevention.]</ref>.

Dins los païses presentant un nivèl de violéncia naut, la creissença economica pòt s'alentir, la seguretat damatjada e lo desvelopament social entravat. Las familhas sortissent pauc a pauc de la pauretat e investissent dins l'educacion de lors enfants pòdon èsser roïnadas per la mòrt violenta o la sevèra infirmitat de la figure màger de familha provesissent las fonts. Las comunautats pòdon èsser preseas dins la pauretat, ont la violéncia es omnipresenta e la precaritat forman un cercle viciós qu'escana la cresença economica. Per las societats, lo fach de cobrir las despensas dirèctament ligadas als costs de la santat, de la justícia e de la proteccion sociala resultant de la violéncia empacha los govèrns d'investir dins de mesuras socialas mai constructivas. La majora partida dels costs indirèctes de la violéncia venon de la productivitat perduda e de l'investiment dins l'educacion perdut contribuisson ensemble a alentir la creissença economica, a dessenhar mai los partiments socioeconomics e a damatjar lo capital uman e social.

== Justificacions ==
Segon los vejaires, aquestas diferentas formas de violéncias pòdon èsser legitims o non, « bonas » o « marridas »: atal se la poiriá justificar per la constrencha d'Estat ([[polícia]], [[armada]]) coma necessària fàcia al crim; al contrari, se justificarà la « violéncia revolucionària » ([[Walter Benjamin]], ''Tèsis sul concèpte d'istòria'') dels oprimits contra l'Estat, considerada per [[Karl Marx|Marx]] e [[Friedrich Engels|Engels]] coma lo « braç armat de la [[borgesiá]] », o encara contra la violéncia estructurala e simbolica ([[racisme]] institucional que justificariá, segon las ''[[Panteras Negras|Black Panthers]]'', la constitucion de milícias d'autodefensa). Dins l'esfèra privada, unes justificarán la violéncia coma mejan legitim d'exercir una autoritat ([[ancada]] pels enfants, [[violéncia conjugala]] o [[violéncia contra las femnas]]: s'ensag de justificar la violéncia en distriant diferents lindals: una gautada seriá acceptabla mas pas una bastonada, etc.); d'autres criticaràn al contrari aquestes comportaments coma sexistas o autoritaris, menant a terrorizar los subjècte per los contrénher a la somission. ''La quita definicion de çò que constituís una violéncia, ''a fortiori'' una violéncia « legitima », fa atal l'objècte de debats politics e filosofics''. Aqueste debat entre violéncia, fòça e [[justícia]] es acampat per [[Blasi Pascal|Pascal]] dons un aforisme celèbre de las ''Pensadas'':

{{citacion blòt|Es just que çò qu'es just siá de seguir; es necessari que çò qu'es fòrt siá seguit. La justícia sens la fòrça es impoderosa, la fòrça sens la justícia es tirannica. La justícia sens fòrça es contradicha, qu'i sempre de marrits; la fòrça sens la justícia es accusada. Cal donc metre ensems la justícia e la fòrça e per aquò far per que çò qu'es juste siá fòrt, o que çò qu'es fòrt siá juste.
La justícia es subjècta a disputa, la fòrça es plan reconeissabla e sens disputa. Atal se podèt donar la fòrça a la justícia, que la fòrça contradiguèt la justícia e diguèt qu'èra injusta, e diguèt qu'èra ela qu'èra justa. E atal podent pas far que çò qu'es juste foguèt fòrt, se faguèt que çò qu'es fòrt foguèt juste…

Podent far que siá forçat d'obesir a la justícia, se faguè que siá juste d'obesir a la fòrça. Podent fortificar la justícia, se justifiquèt la fòrça, que lo juste e lo fòrt sián ensemble, e que la patz fogesse, qu'es lo sobeiran ben.}}


Segon [[Howard Bloom]], la violécia es l'aisina de la [[natura]] per melhorar nòtre comportament social<ref>[//fr.wikipedia.org/wiki/Howard_Bloom Howard Bloom], ''Le Principe de Lucifer'', 2002, page 18.</ref>.

Fòrça confusions venon de la manca de precision suls tèrmes violéncia, conflicte, agressivitat, luta, fòça, constrencha. Lo conflicte es pas violéncia: pòt èsser gerir de biais non violent coma pòt degenerar dins la violéncia. Quitament l'agressivitat pòt s'exprimir de biais non violent o degenerar en violéncia. La luta, la fòrça, la constrencha pòdon èsser positivas o negativas. La violéncia, segon Simone Weil, « es çò que fa de qual que siá li es somés una causa<ref>Simone Weil, ''La Source grecque'', Paris, Gallimard, 1953, p. 12-13. Précisons que S.Weil dans ses écrits confond force et violence.</ref>. » "La violéncia nafra e blavar l'umanitat d'aqueste qui la subiguèt"<ref>Jean-Marie MULLER, ''Le Principe de non-violence. Une philosophie de la paix'', éd. Desclée de Brouwer, Marabout, 1995, p. 36.</ref> Per Isabelle e Bruno Eliat "« la violéncia comença al moment qu'i a non respècte de la dignitat d'un òme. » La violéncia comença quand, dins mon agach, "l'autre" es tot negatiu. Sortir de la violéncia, es donc, destriant la persona e sos actes, reconeisser la dignitat de tota persona<ref>Isabelle et Bruno ELIAT-SERCK, ''Oser la relation, Exister sans écraser'', éd. Fidélité - Chronique Sociale, {{2e}} éd. 2011, p. 20-25.</ref>.

== Violéncia d'Estat, violéncia politica ==
Segon la définicion classique de [[Max Weber]] dins ''Lo Sabent e lo politic'' (1919), « l'[[Estat]] revendica lo [[monopòli de la violéncia legitima]] ». Istoricament, l'Estat modèrne se bastiguèt desfasent los autres grops (feudals, etc.) del drech d'utilizar la violéncia per lo lor compte (per se far justícia, etc.). Aqueste monopòli pòt venir a èsse contesté (per la [[màfia]], de grops revolucionaris o des guerilhas, o per des « justicièrs » o « vigilants »).

== Violéncia del sistèma economic e social? ==
[[Michel Onfray]] torna pausar lo problèma de las violéncias estructuralas, e d'injustícias economicas ([[precaritat]], [[pauretat]], inegalitat, non reparticion)<ref>''Les Deux Violences'', Onfray</ref><span></span>: « Auriam tòrt de virar lo projector sus las solas violéncias individualas alara que cada jorns la violéncia dels actors del sistèma liberal fabrica las situacions deletèrias ont s'encafornan aquestes que, perduts, sacrificats, sens fe ni lei, sens etica, sens valors, expausats a las rudesas d'una maquina sociala que los trissa, se contentant de reproduire a lor gra, dins lor mond, las exaccions d'aquestes que (los) governan e demoran dins l'impunitat. Se las violéncias dichas legitimas s'acabariá, se poiriá enfin envisatjar la reduccion de las violéncias dichas illegitimas. »

[[Jean Baudrillard]] nos dich que quitament se la [[societat de consomacion]] es una societat d'abondança, es una abondància forçada condusent necessàriament a de violéncias de refús, alara que « Se l'abondància èra libertat, alara aquesta violéncia seriá en efièch impensable. » 

== Debat sus la non violéncia ==
[[Mohandas Karamchand Gandhi|Gandhi]] e [[Martin Luther King]] critiquèron la violéncia e realizèron la [[non violéncia]], qu'es pasmens una fòrça segon Gandhi, o encara "un metòde politic destinat a resòlvre de problèmas politics"<ref>Jean-Marie MULLER, Le principe de non-violence. Une philosophie de la paix. éd. Desclée de Brouwer, Marabout, 1995, p. 268.</ref> "La luta non violenta pòt pas se reduire a un simple debat d'idèas, es vetadièrament un combat ont s'opausan mai d'una fòrças" escrich Jean-Marie Muller<ref>Jean-Marie MULLER, Le principe de non-violence. Une philosophie de la paix. éd. Desclée de Brouwer, Marabout, 1995, p. 31.</ref>.

D'autres critiquèran aquesta tactica<span></span>: [[Trotski|Léon Trotski]], [[Frantz Fanon]], [[Reinhold Niebuhr]], [[Subhas Chandra Bose]], [[George Orwell]], [[Ward Churchill]]<ref>Churchill, Ward et al. ''[//fr.wikipedia.org/wiki/Pacifism_as_Pathology Pacifism as Pathology]''. [//fr.wikipedia.org/wiki/Arbeiter_Ring_Publishing Arbeiter Ring], 1998.</ref> e [[Malcolm X]] èran de ferveroses criticas de la non violéncia, sostenent de mai d'un còp que la non violéncia e lo pacifisme son d'ensags d'impausar al [[proletariat]] la morala de la [[borgesiá]], que la violéncia es un acompanhament necessari al cambiament revolucionari, o que lo drech a la legitime defensa es fondamental.

L'istòria dempuèi mostrèt que la non violéncia e los mejans non violents ([[cauma]], [[boicòt]], [[sit-in]], etc.) cambièron efectivament la condicion de la populacion, e d'en primièr, de sisas mens favorizadas<span></span>: movement obrièr en Euròpa, cambiaments en America Latina après l'abandon de la guerilha, cambiaments en Euròpa de l'Èst que menèron a la fin de la dictatura comunista, etc. Las criticas de la non violéncia tendon a confondre non violéncia e passivitat. Mas la non violéncia es luta e dins aqueste sens es lo contrari de la passivitat<ref>E. CHOME, Tends l'autre joue. Ne rends pas coup pour coup. Mt5, 38-42 : Non-violence active et Tradition, éd. Lumen Vitae et CommunicActions, 2008, p.133. Isabelle et Bruno ELIAT-SERCK, Oser la relation, Exister sans écraser, éd. Fidélité - Chronique Sociale, 2ème éd. 2011, p. 23.</ref>. Mai lo drech a la legitima defensa significa pas que se pòt pas defendre mai eficaçament de biais non violente. Cal donc destriar legitima defensa violenta e legitima defensa non violenta. Las doas s'opausan a la passivitat<ref>C'est la thèse défendue dans : Michel CALLEWAERT, Un amour subversif. Jésus, l'Église et la légitime défense, (Préface de {{Mgr}} Marc Stenger), éd. Fidélité - Cerf, 2011, p.349.</ref>. « La conviccion que fonda l'option per la non violéncia, es que la contravioléncia es pas eficaç per combatre lo sistèma de la violéncia qu'en realitat ne fa d'esperela partida, fa donc pas que l'entretenir, lo perpetuar<ref>Jean-Marie MULLER, Le principe de non-violence. Une philosophie de la paix. éd. Desclée de Brouwer, Marabout, 1995, p. 319.</ref>. »

== Violéncia interpersonala ==
La violéncia dins las relacions interpersonalas (patron/emplegat, parent/enfant, entre amics, entre collègas, etc.) es un fenomèn qui se manifèsta jos de multiplas formas<span></span>: abús de poder, agression fisica, intimidacion verbala, menaças amagadas, insultas e injúrias, umiliacion, etc.<ref>[http://www.psychomedia.qc.ca/dart5.htm Daniel Blondin psychologue, M.Ps.,]</ref>. Aquestas violéncias son en relacion d'inferéncia amb la violéncia globala (institucionala, estructurala, sistemica…), son donc ligadas a vegada mai o mens dirèctament, e a vegada son de real reson o retorn de la violéncia globala. Que que siá, segon lo pedopsiquiatre e psicanalista [[Daniel Schechter]], la violancia dins las relctions interpersonalas a de consequéncias importantas per las victimas e tanben per lors enfants<ref>{{Lang|en|Schechter DS, Coates, SW, Kaminer T, Coots T, Zeanah CH, Davies M, Schonfield IS, Marshall RD, Liebowitz MR Trabka KA, McCaw J, Myers MM  (2008).  Distorted maternal mental representations and atypical behavior in a clinical sample of violence-exposed mothers and their toddlers.  Journal of Trauma and Dissociation,}} 9(2), 123-149.</ref>{{,}}<ref>{{Lang|en|Schechter DS, Zygmunt A, Coates SW, Davies M, Trabka KA, McCaw J, Kolodji A., Robinson JL (2007). Caregiver traumatization adversely impacts young children’s mental representations of self and others.  Attachment & Human Development,}} 9(3), 187-205.</ref>{{,}}<ref>Schechter DS, Gross A, Willheim E, McCaw J, Turner JB, Myers MM, Zeanah CH, Gleason MM (2010). Is maternal PTSD associated with greater exposure of very young children to violent media? ''Journal of Traumatic Stress'', 22(6), 658-62.</ref>.

* [[Violéncia conjugala]], [[Violéncia feminina]], [[Omofobia]], [[Violéncias urbanas]]
* Violéncia a l'escola<ref>https://web.archive.org/web/20100218114246/http://www.petitmonde.com/Doc/Article/Une_solution_pour_diminuer_la_violence_a_l_ecole_le_programme_Vers_le_pacifique</ref>
* Violéncia al trabalh

== Violéncia criminala ==
Aquestas violéncias criminalas son tanben en relacion d'inferéncia amb la violéncia globala (institucionala, estructurala, sistemica…), son donc ligats a gada mai o mens dirèctament, e a vegada son de real reson o retorn de la violéncia globala.

Les quatre causas màger identificadas coma favorizant la violéncia criminala<ref>[https://web.archive.org/web/20090824092325/http://www.crime-prevention-intl.org/filebin/Documents%20ajouts%202008/Rapport%20recueil%20francais%20espagnol/Rapport_international.pdf Rapport international sur la prévention de la criminalité et la sécurité quotidienne], VOIR page 35.</ref>{{,}}<ref>[http://www.multiversalis.org/wiki/_media/wiki:rapport:politique:rapportinternationalcipc.pdf Rapport international sur la prévention de la criminalité et la sécurité quotidienne], VOIR page 35.</ref> :

* L'[[Planificacion urbana|urbanisme]] ;
* Los conflictes, (violéncia institucionala, estructurala, sistemica, patronala, interpersonala…) ;
* La [[pauretat]];
* Las inegalitats.

La natura umana es ni bona ni mala, aquestes factors societals son la causa del retorn de violéncia. Existís de cases de criminals avent de reals problèmas psicologics, n'avent pas per causa aquestes factors societals, aquò representa un percentatge minim de çò que se considèra uèi coma la violéncia criminala.

Los criminals fan partit e son eissits de la societat, al contrari al procediment mental que voldriá que se rebute lo mal per comprene pas l'implicacion de se o del sistèma/societat a qu'apartenèm, e que defendèm alara conscientament o inconscientament l ''[[statu quo]]'' ([[ipocrisia]], [[cinisme]]). Aquesta denegacion de la realitat e lo rebut de prene sas responsabilitats, lo rebut de veire las relacions, remandant lo mal fòra e luènh de nosaltre es analizat entre autre pel sociológ [[Slavoj Žižek]]<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=_x0eyNkNpL0 Conférence de Slavoj Žižek chez Google]</ref>. "La vertat es pas fòra de nosaltres, es en nosaltres. La vertat es pas de cercar o de rebutat luènh de nosaltres, la vertat es en nosaltres" (o dins la societat).

Aquesta denegacion del mal e de sas causas es tanben descricha per [[Georges Bernanos]] al subjècte dels [[Totalitarisme|totalitarismes]] e [[Faissisme|faissismes]] amb per consequéncias de [[Crim contra l'umanitat|crims contra l'umanitat]]<ref>La France contre les robots (1946) Georges Bernanos</ref>: {{citacion blòt|Los imbecils plaçan lo nas sul bubons e se dison entre eles: « Cossí diables aquestas causas violetencas, que la mai grossa son atenh la taha d'un uòu colomb, pòdon conténer tant de postèma! » L'idèa ven pas als imbecils que lo còrs tot entièr torna far a mesura aquesta puruléncia, ne cal agotar la font. E se per asard, una tala idèa lor èra venguda, se serián plan gardats de l'avoar, que son un dels elements d'aqueste poiriment. La Peguesa, efièch, me paréis sempre mai coma la causa primièra e màger de la corrupcion de las Nacions. La segonda, es l'avarícia. L'ambicion dels dictators ven pas qu'al reng tresen.}}

L'istorian [[Robert Muchembled]] prepausèt una explicacion de l'origina, e detalhèt los mecanismes, de la descreissença espectaculara de la violéncia omicida en Occident entre la fin de l'Edat Mejana e lo començament del sègle XXI (d'unes 100 a mens d'1 omicids per 100 000 abitants par an): civilizacion de las mòrs, criminalizacion de la violéncia, [[Poder judiciari|judiciarizacion]] dels conflictes ... Nota mai que, se lo nombre de murtrièrs cai, la natura d'aquestes demora identica, essent constituits plan majoritàriament de jovents.

En 2016 una equipa de cercaires espanhòls s'interessèt a las raices [[Filogenia|filogeneticas]] de la violéncia letala. Acampèron mai de 4 milions de mòrts de 1 024 espècias de [[Mammalia|mamifèrs]] apertenent a 137 [[Familha (biologia)|familhas]]<span></span>: mirgas, cavals, ratapenadas, conilhs, monins, etc. Per l'òme se basèron sus 600 estudis al subjècte de diferentes periòdes: 50 000-12 000 ans AbC ([[Paleolitic]]), 12 000-10 200 ([[Mesolitic]]), 10 200-5 000 ([[Neolitic]]), 5 300-3 200 ([[Edat del Bronze|Edat del bronze]]), 3 200-1 300 ([[Edat dau Fèrre|Edat del fèrre]]) e periòdes recents. La proporcion dels mòrts per violéncia intraspecifica varia de contunh lo long de l'[[arbre filogenetic]] dels mammifèrs. Pugèt regularament de 0,3 % a l'origina dels mamifèrs fins a 1,1 % pels primièrs [[Euarchontoglires|euarcontoglirs]] (primats, rosegaires e lèbres) puèi 2,3 % pel primièrs [[Primates|primats]], per tornar davalar a 1,8 % pels primièrs [[Hominidae|ominids]]. Prenent en compte lo factors màgers que son la socializacion e la territorialitat per totes los mamifèrs, aqueste taus es estimat e 2 % pels primièrs ''[[Homo sapiens]]''. Al Paleolitic lo taus èra pròche d'aqueste 2 %; enseguida de factors culturals e environamentals modulèron e plan suplantat l'eritatge filogenetic: lo taus s'aucèt fins a 15-30 % (amb una granda variabilitat) dins lo periòde 3 000-500 ans, per tornar baissar plan a l’epòca contemporanèa fins a aténher 0,01 % dins las societats modèrnas mai avançadas en tèrmes d'Estat de drech e d'actituds culturalas.

== Tipologia ==
La violéncia pòt èsser instituenta e instituida. Las relacions socialas evoluan dins l'encastre dels rapòrts de fòrça mai sovent inegalitaris que se traduson per d'imposicions e l'establiment temporari d'un ''statu quo'' fondat sus aquesta violéncia iniciala.

* [[Karl Marx]] descriguèt la violéncia que representèt l'acumulacion primitiva del capital. Amb [[Friedrich Engels]], i a legitimat la violéncia [[Revolucion|revolucionària]] que los dos presentan coma la levandièra de l'Istòria.
* [[Georges Sorel]] faguèt una tipologia de diferentas violéncias d'òrdre politic - jacobina, estatica - que se pièjan sus la fòrça - e es atal que las nomena - per lor opausar la violéncia del proletariat, que s'exprimís dins las caumas, e qu'a per objectiu de far créisser lo partiment entre las classas e donc l'identitat revolucionària del proletariat<ref>[//fr.wikipedia.org/wiki/Willy_Gianinazzi Willy Gianinazzi], "Sorel, Georges (1847-1922", in [//fr.wikipedia.org/wiki/Michela_Marzano Michela Marzano] (sous la dir.), ''Dictionnaire de la violence'', Paris, PUF, 2011.</ref>.
* [[Michel Foucault]] mostrèt la violéncia instituida jos la forma de la repression estatica.
* [[Pèir Bordièu|Pierre Bourdieu]] mostrèt que la violéncia simbolica recobrís una situacion de dominacion legitima o non d'una persona sus una autra, d'un grop de personas sus un autre, mal viscuda per una de las doas partidas. Exemples : autoritarisme d'una ierarquia d'entrepresa o d'armada, organizacion politica d'un país, vida de familha mal viscuda per un membre de la familha.
* [[Max Weber]] considèra que tot Estat possedís lo monopòli de la violéncia fisica legitima. Aquò s'exprimís pel fach que los subjèctes de l'Estat consentisson, o per tradicion o per un desir d'egalitat, a çò que l'Estat siá lo sol podent, de biais legitim, exercir una violéncia sus son territòri, que siá per las fòrças policièras, militaras o juridicas.
* Per Michel Maffesoli, la violéncia seriá consubstenciala a la dinamica de tota societat que, alara, se la deu gerir. Es perque la violéncia es quora assumida institucionalament dins lo drech de mòrt que s'atribuisson los Estats (guèrras, execucions capitalas), quora ritualizada e canalizada dins la vida sociala per d'arbitratges socials (sindicals, politics), los extasis esportius o los execes juvenils de totas menas;
* Per [[Charles Rojzman]] la violéncia se la cal destriar imperativament del conflicte<span></span>: « Los mots « violéncia » e « conflicte » son sovent pres l’un per l’autre. Atal per paur de la violéncia, son los conflictes qu'amagam. E es l’impossibilitat d’exprimi aquestes conflictes que provòca la violéncia. Pendent un conflicte, envisajam la persona amb qui avèm un desacòrd e pas pus sonque lo grop qu’es supausada representar o l’imatge que nos fasèm d’ela. Consideram pas l’autre coma marrit per esséncia. »<ref>''Sortir de la violence par le conflit'', Charles Rojzman, La Découverte, 2008.</ref> Atal preconiza la necessitat de « transformar la violéncia destructritz en conflicte constructiu ».
* Lo filosòf [[Jiddu Krishnamurti|Krishnamurti]] afirma que « lo conformisme es una forma de violéncia. » Èsser se-mèsme naturalament seriá una malautiá, un desviment, sortir dels rengs èsser creatiu e pensar es a dire èsser anticonformista e [[liure pensada]] es un crim qu'est un dangièr pel poder e lo sistèma en plaça, que per natura es una fòrça conformista, [[Fòrça centripèta|fòça centripèta]].
* Lo conformisme de las personas conformistas castig d'eles-mèmes las personas sortissent de rengs (pression o fòrça sociala), lo poder e la violéncia de l'"Estat" a mai sovent pas besonh d'intervenir. Per [[Jiddu Krishnamurti|Krishnamurti]] lo conformisme es un factor de las [[Ideologia|ideologias]], [[Ideologia|ideologias]] que sont per el la causa de gaireben totes los problèmas de societat, e tanben desl conflictes, e dels actes de violéncia a l'escala umana o a l'escala dels Estats, las guèrras.
* [[Jiddu Krishnamurti|Krishnamurti]] prepausa tanben d'ecolas e sistèmas educatius mai dubèts, s'alunhant de la concepcion de l'educacion coma "procediment de [[socializacion]]" o d'"institucion disciplinària". La [[socializacion]] dels organismes socials obliga a se conformar, lo sinonim en biologia es aquí [[domesticacion]] amb d'exemples de [[Domesticacion|domesticacion genetica]] sus de generacions. Tanben, tot sistèma organizat deu, dins la pensada umana e tanben dins la pensada d'aqueste que vòl aver l'ascendent, contrarotlar e exercir un poder - sens poder mai se n'empachar ([[non-agir]]) -, çò qu'equival dins la forma a un sistèma tampat e ierarquic menant a un vejaire del mond, que pòt quitament èsser a l'opausat de las intencions de las personas compausant aquesta organizacion (ex : l'esquèrra).
* Per [[Theodore Kaczynski]], la subresocializacion es d'entre las piègers causas, la pièger violéncia, qu’un èsser uman pòt infligir a un autre<ref>Theodore Kaczynski, ''La Société industrielle et son avenir'', 1995</ref>.{{citacion blòt|La pensada e lo comportament d’una persona subresocializada son plan mai [[Alienacion|alienadas]] qu'aquesta d’una autra moderadament socializada.}}

* Lo tiqqun invita a s'alunhar de tota "organizacion", e a se dirigir ca a de "non-organizacions", dels [[Sistèma dobèrt|sistèmas dobèrts]] e liures, e d'autoorganizacions.
* Los [[Libertari|libertaris]] plaçan la [[Libertat (filosofia)|libertat]] coma valor ''sine qua non'' per un uman, e reconeissent la [[violéncia sistemica]] presenta dins la societat e las organizacions, prepausan tanben de societats mai dobèrtas, umanistas, e liuras.

La violéncia freja es un tèrme utilizat en oposicion a la violéncia agressiva. Consistís a contrenher dirèctament o per executants interpausats, altrú a dintrar e demorar dins una situacion de sofrença (per exemple<span></span>: sequestracion, deportacion, exterminacion).

Se pòt capvirar contra se-mèsme per una persona que decidís de prene pas en compte de totes sos besonhs dins sas accions e d'acceptar de pretzfachs que l’aclapan.

La violéncia educativa es perpetrada per d'objectius educatius, que cal pas confondre amb la maltractança daissant de marcas sul còrs e qu'an pas de tòca educativa.

La violéncia primitiva es aquesta que se debana d'una simpla oportunitat de [[Predator|predacion]] fòra de tota categoria descricha çai dessús, que siá de predacion materiala (apropriacion de bens) o [[Narcissisme|narcissista]] (apropriation del còrs d'altrú).

La violéncia sexuala es lo fach d’una persona conscienta d'aver un ascendent ([[ierarquia]], pairal, fisic, [[Psicologia|psicologic]]) qu'impausa a un autre d'actes sexuals non desirats;

La [[dominacion]] per una persona o un organisme: après aver establit un ascendent, impausa a un autre de sofrenças psiquicas e/o fisicas, podent aver per consequéncias:

* De [[Suicidi|suicidis]];
* L'[[assassinat]].

La violéncia conjugala e/o familiala que lo maltractament daissant de marcas sl còrs, sens tòca educativa: lo comportament d'un conjunt o d'un autre membre de la familha, es identificable a una de las violéncias descrichas çai dessús sus l'autre conjunt o sur d'autre membres de la familha.

== Legitimacion e vejaires etics ==
L'usatge de la fòrça pòt èsser legitimat. La [[legitima defensa]] es invocada quand una victima de violéncias se defend per la fòça. Un grop uman ([[etnia]], [[classa sociala]] o membres d'una [[Religions|religion]]) pòt agir violentament quand una [[ideologia]], una [[fe]] o una autoritat lo justifica.

L'usatge de la fòrça pòt pas èsser legitimat. Pasmens de causas psiquicas intèrnas son juridicament invocables per deslargar la responsabilitat de l'autor de las violéncias; dins aqueste cas un tractament psiquiatric poiriá èsser requesit. Als crims e delictes de drech comun (vòl, raubament), una replica juridica es necessari.

Las motivacions de la violéncia son l'objècte de debats dins los camps scientific, juridic, filosofic e politic. Del vejaire [[Psicologia|psicologic]], de l'ajuda sociala o de [[drech]] (costat defensa), gaireben totes adoptam de comportaments de [[Predator|predacion]] e/o de violéncia tocant a la sociopatia o a une problematica sociala e/o economica. D'autres vejaires, per exemple en [[etologia]] aplicada a l'espècia umana, e de cercaires (coma [[Konrad Lorenz]], e fòrça [[Comprotamentalisme|comprotamentalistas]]) estiman que las personas adoptant de comportaments de predacion e/o de violéncia lo fan pas de segur per manca de ressorças, d'educacion, d'emocion o d'[[empatia]] (los seductors e los manipulators sovent ne mancan pas) mas per causida [[Narcissime|narcissista]], a causa del principi del mai grand plaser e/o de la mai granda facilitat/rendabilitat. Los vejaires mai extrèms (que sorgisson regularament malgrat la reprobacion de la comunautat scientific) van fins a afirmar qu'aquestes comportaments serián geneticament inscrichs e ereditaris. D'autres especialistas de l'etologia umana, coma [[Boris Cyrulnik]] e los [[Cognitivisme|cognitivistas]], nuançan aquestes vejaires e rebutan tot eritatge genetic de la violéncia. D'especialistas de la psicologia desvelopamentala coma [[Richard Tremblay]] e [[Daniel Schechter]] soslinhan l'importança de multiples factors de risc ple desvelopament de la violéncia, subretot las interaccions entre la biologia en inclusissent los gèns e l'environament familial<ref>https://archive.is/20120604204942/http://www.letemps.ch/Facet/print/Uuid/73b73044-0ee3-11e0-9c3d-ff5b92fd37b1/Les_jouets_de_guerre_bons_pour_lenfant</ref>.

Una partida de las prescripcions religiosas a per objectiu de manténer la patz intèrna, la coesion dins la comunautat, prevenent o en ritualizant sa violéncia. Los prèires pujan sus l'empont quand la violéncia o lo desòrdre menaçan, o sul plan intèrne (discòrdia civila) o sul plan extèrne (agression o menaça exteriora). Per apasimar lo « corroç de la divinitat », la responsa serà la realizacion d'una violéncia rituala<span></span>: lo sacrifici, uman o animal, o lo recors a la guèrra exteriora. Dins aquestes cases, lo recors a la violéncia es percebut coma defensiu, coma un mejan de s'aparar d'una autra violéncia podent destruire la comunautat. [[René Girard (filosòf)|René Girard]] mostrèt que l'evolucion culturala menant cap a ls religions [[Monoteïsme|monoteïstas]] de vocacion universala, s'acompanhèt d'una evolucion dels rites sacrificials del concret cap a l'abstrach, que venon sempre mai simbolics, sens desaparéisser. Lo cristianisme, dins unes de sos tèxtes originals, abolís pas lo sacrifici, mas presica lo « sacrifici de se » coma alternativa al sacrifici de l'autre.

== Violéncia per païses ==
Lo'' [[Global Peace Index]]'', actualizat en 2010, classa 149 païses segon l' « abséncia de violéncia »<ref>{{En}} [http://www.visionofhumanity.org visionofhumanity.org]</ref>.

== La violéncia dins los mèdias ==
Fòrça scientifics tròban una correlacion entre la violéncia dins los mèdias e lo [[Comportament|comportament uman]]. Pasmens, poiriá èsser exagerida a causa de problèmas metodologics e culturals. En efièch, lo taus de violéncia es plan diferent entre lo [[Canadà]] e los [[Estats Units d'America]] ont los programas televisuals son relativament identics. Al [[Japon]], los enfants agachant benlèu los programas mai violents al mond e lo taus de crim i es plan feble<ref>{{En}} [https://web.archive.org/web/20160821215217/http://www.aic.gov.au/publications/current%20series/tandi/41-60/tandi55.html The portrayal of violence in the media: impacts and implications for policy]</ref>.

== Nòtas e referéncias ==
{{referéncias|colomnas=2|talha=30}}

== Vejatz tanben ==

=== Articles connèxes ===

=== Autors ===

* [[Alice Miller]] menèt d'òbras sus l'origina de la violéncia.
* [[Olivier Maurel (auteur)|Olivier Maurel]], menèt de recercas sus la violéncia educativa.

=== Bibliografia ===

==== En francés ====

* Mickaël Berrebi et Jean-Hervé Lorenzi, ''Un monde de violences'', Eyrolles, 2016
* Walter Benjamin, ''Critique de la violence'', suivi de : ''Destin et caractère'' et de : ''Brèves ombres'', Paris, Payot, coll. « Petite Bibliothèque Payot », 2012  {{ISBN|9782228907415}}.
* [[Maximilien de Robespierre]], [http://fr.wikisource.org/wiki/Discours_contre_Brissot_%26_les_girondins Discours contre Brissot et les girondins] (la période de Terreur en Révolution française).
* [[Karl Marx]], ''Le Capital'', livre I, Garnier-Flammarion, 1969, {{8e|section}} : « L'accumulation primitive ».
* [[Georges Sorel]], ''Réflexions sur la violence'', Seuil, 1990 ({{1re}} éd. : 1908).
* [[Michel Foucault]], ''Surveiller et punir'', Gallimard, 1975.
* Alexandre Kojève, ''Introduction à la lecture de [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel|Hegel]]. Leçons sur la Phénoménologie de l'esprit professées de 1933 à 1939 à l'École des Hautes Études, réunies et publiées par Raymond Queneau''. Paris, Gallimard, 1947.
* Laforgue Denis et Rostaing Corinne (dir), ''Violences et institutions. Réguler, innover ou résister'', ed. du CNRS, 2011.
* Ivana Maček (2009), ''Sarajevo Under Siege: Anthropology in Wartime'', Univ. of Pennsylvania Press, 2009.
* Michel Maffesoli, ''Essais sur la violence'', CNRS Ed., 2008, rééd.
* Philippe Gutton, ''Violence et adolescence'', In Press, 2002,  {{ISBN|2-912404-87-8}}.
* René Girard, ''La violence et le sacré'', Hachette Littérature, 1998,  {{ISBN|2-01-278897-1}}.
* Marzano Michela (dir), ''Dictionnaire de la violence'', PUF, 2011.
* Armand Touati, ''Violences'', Cultures en Mouvement, 2004,  {{ISBN|2-9515924-3-4}}.
* Caroline More, ''Les violences sexuelles sur mineurs. La justice peut-elle contribuer à la reconstruction des victimes ?'', L'Harmattan, 2006,  {{ISBN|2-296-00966-2}}.
* Jean Albert, Ludivine Tomasso et édité par Jacqueline Duband, Émilie Dessens, ''Une étude belge concernant les violences interpersonnelles auxquels doivent faire face des millions de personnes tous les jours dans le monde'', 2010,[http://www.cri-irc.org/v4/publications/10-violences/21-une-etude-belge-concernant-les-violences-interpersonnelles-auxquels-doivent-faire-face-des-millions-de-personnes-tous-les-jours-dans-le-monde.html CRI-IRC.org].
* Pierre Kammerer, ''Adolescents dans la violence, médiations éducatives et soins psychiques'', Gallimard, 2000,  {{ISBN|2-07-075897-4}}.
* [[Slavoj Žižek]] 2008, Robespierre : entre vertu et terreur, Stock.
* [[Slavoj Žižek]] 2008, Violence: Big Ideas/Small Books, New York: Picador.
* [[Slavoj Žižek]] 2008, Violence, Slavoj Zizek (Broché - 10 janvier 2008).
* « Violence ou persuasion », dossier de la revue ''Topique'', {{numéro|111}}, septembre 2010 {{Lire en ligne|lien=http://www.cairn.info/revue-topique-2010-2.htm}}.
* Charles Rojzman, ''Sortir de la violence par le conflit'', La Découverte, 2008.
* Roger Dadoun, ''La Violence : essai sur l'homo violens'', Hatier, 1993.

==== En anglés ====

* Sophie Body-Gendrot, Pieter Spierenburg, ''{{Lang|en|Violence in Europe: Historical and Contemporary Perspectives}}'',  {{ISBN|0387745076}}.
* ''Violence and the Media'', Open University Press  {{ISBN|0335205054}}, édition 2003.
* Gerald Cromer, ''A War of Words: Political Violence and Public Debate in Israël (Political Violence)'', Routledge,  {{ISBN|071468516X}}.
* Lynda S. Doll, Sandra E. Bonzo, James A. Mercy, David A. Sleet, E. N. Haas, ''Handbook of Injury and Violence Prevention.''
* Laura L. Finley, ''Encyclopedia of Juvenile Violence'', Greenwood Press, 2006-12-30,  {{ISBN|0313336822}}.
* ''Encyclopedia of Interpersonal Violence'' (Two Volume Set)  {{ISBN|1412918006}}.
* Nicky Ali Jackson, ''Encyclopedia of Domestic Violence'', Routledge, février 2007,  {{ISBN|0415969689}}.
* By Philip J. Cook, Jens Ludwig, ''Gun Violence : The Real Costs'',  {{ISBN|0195137930}}.
* Charles F. Wellford, ''Firearms and Violence: A Critical Review''  {{ISBN|0309091241}}.
* ''School Violence'', American Psychiatric Publishing, Inc.  {{ISBN|1585620092}}.
* ''States of Violence: War, Capital Punishment, and Letting Die'' ; Cambridge University Press  {{ISBN|0521876273}}.
* Beverley Milton-Edwards, ''Islam and Violence in the Modern Era'' Palgrave Macmillan, 2006,  {{ISBN|1403986185}}.
* Vincenzo Ruggiero, ''Understanding Political Violence: A criminological Approach'', Open University Press.
* '' Violence on Television: An Analysis of Amount, Nature, Location and Origin of Violence in British Programmes'', Routledge  {{ISBN|0415172608}}.
* ''Youth Violence and Delinquency: Monsters and Myths'' [Three Volumes] (Criminal Justice, Delinquency, and Corrections), Praeger Publishers  {{ISBN|0275991121}}.
* ''Violence and Social Orders: A Conceptual Framework for Interpreting Recorded Human History'', Cambridge University Press  {{ISBN|0521761735}}.
* ''War in the Hebrew Bible: A Study in the Ethics of Violence'', Oxford University Press  {{ISBN|0195098404}}.
* ''There Is No Crime for Those Who Have Christ: Religious Violence in the Christian Roman Empire'', University of California Press, 2005  {{ISBN|0520241045}}.

=== Ligams extèrnes ===

[[Categoria:Violéncia]]