Veire la font de Tròc

Lo '''tròc''' es l'operacion economica que cada participant daissa la [[proprietat]] d'un ben (o un grop de bens) e recep un autre ben. Lo tròc fa partit del [[comèrci de compés]] amb l'escambi de servicis al parelh<ref>{{Lien web|langue=fr|url=http://www.economie.gouv.fr/facileco/troc-a-largent|titre=Du troc à l’argent|série=|auteur=|lien auteur=|coauteurs=|jour=|mois=|année=|site=|éditeur=Portail de l'économie et des finances|page=|citation=|en ligne le=|consulté le=21 janvier 2016|id=}}.</ref>. 

Pòt intervenir dins lo comèrci interior mas subretot dins los escambis internacionals, quand un país dispausa pas d'una devisa convertibla. 

Las crisis monetàrias donan sempre un ròtle un pauc mai grand al tròc a causa de la rarefaccion dels signes monetàris. Mai sovent dins los periòdes de carestiás, coma pendent las guèrra o occupacions, lo tròc torna coma biais d'escambi.

Las societats sovieticas coneguèron a costat dels mercats classics utilisant la moneda legala, d'importants mercats de tròc portant sus des produccions personalas, de biens mòbles personals, o de bens preses suls luòcs de trabalh. 

Amb la contestacion del ròtle de la moneda se vei l'apareisson de sistèmas de tròc de dimension sociala. Son coneguts jol nom de [[Sistèma d'escambi local]], mas lor proximitat amb los sistèmas de [[moneda locala]] fa pensar que la tòca es mens de rebutar la moneda fiduciària, que de (tornar) crear una monenada del ligam<ref>Jean-Michel Servet, ''Les monnaies du lien'', Paris, PUL, 2012 </ref>. 

== Etimologia ==
Manlèu del [[latin]] ''trochus'', e venent del [[grèc]] τ ρ ο χ ο ́ ς « ròda, anèl »<ref>Centre National de Ressources Textuelles et Lexicales http://www.cnrtl.fr/definition/Troque</ref>. 

Las [[Tròca|tròcas]] sont de coquilhas de molluscs utilizadas per lor nacre e sevissent de moneda d’escambi<ref>"Le grand livre des pourquoi ?" d'Anne Pouget. Éditeur, Le Cherche Midi [//fr.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/2749127602 ISBN 2-7491-2760-2] {{ISBN|978-2-7491-2760-6}}</ref>. 

== Realitat o fabla del tròc? ==
Dempuèi [[Adam Smith]] los economistas mai sovent postulèron que lo tròc aviá estat lo sol mòde d'escambi de fòrça economias ancianas coma aquela de l'Egipte dels Faraons o aquela dels pòbles amerindians. L'abséncia de moneda circulanta empachava pas l'usatge d'unitats de compte. Lo fèble nombre de produccions fasiá que los agents economics sabián per còr los rapòrts d'escambis entre eles qu'èran mai sovent fixes e a vegada constatats dins de mercurialas. Las indemnitats judiciàrias èran tanben basadas sus de rapòrts de valors fixadas entre los diferents objèctes usuals, sovent dins l'espaci mediterranèu antic lo cap d'un bestial (mai sovent lo buòu). 

Los istorians e antropològs an una posicion sensiblament diferenta. Dempuèi los ans 1940, per exemple amb [[Karl Polanyi]] <ref>[//fr.wikipedia.org/wiki/Karl_Polanyi Karl Polanyi], ''La grande transformation'' (1944), Gallimard, Paris 1983.</ref> explica que la relacion entre lo tròc e la moneda es pas aquela d'una succession. Al contrari, foguèt montrat que tota societat es necessàriament monetària dins la mesura ont los escambis entre las personas son subretot l'expression d'un còdi social. 

Aquel compreneson del tròc l'utilizèt tanben [[David Graeber]]<ref>David Graeber, ''Dette, 5000 ans d’histoire'', {{ISBN|1020900598}}</ref>, lo tròc es una invencion recenta que supausa la preexisténcia d'una moneda<span></span>: unitat de mesura abstracha e universala. Las economias ancianas (Egipte, Mesopotamia) utilizavan un sistèma monetari basat sul deute, el meteis formulat en tèrmes de pes d'argent metal e pagat en òrdi; lo batement de pèças de moneda apareguèt sonque vèrs 600 AbC, mas es fòrça mai tard, a l'escasença de carestiás de signes monetaris qu'existís des pròva tangiblas de l'utilizacion del tròc.

== Diversitat de las formas ==
Las formas de tròc varian fòrça segon la natura dels bens escambiats, lo nombre de participants e lo debanament temporel de l'escambi.

Los '''bens escambiats''' d'un tròc pòdon èsser materials, per exemple de ressorgas minièras, de tèrras, o encara non materialas, coma de servicis, de sabers, de contengent de pollucion, d'idèas o tanben de simbòls, coma o venguèt la moneda. Aqueles bens son '''divisibles''' quand es possible de las partejar, o indivisibles, coma l'es un bilhet de banca. Quand un '''escandalh de mesura''' permet d'evaluar la quantitat d'un ben divisible, aqueles bens sont '''mesurablas'''. 

Lo tròc es '''multilateral''', '''bilateral''' quand se realiza entre dos participants, o '''non-bilateral''' entre al mens tres participants. Las cessions de proprietats que relizan l'escambi pòdon èsser '''immediatas''', o '''diferidas''' segon de condicions dependent d'eveniments futurs.

== Usatge d'un sol medium mesurable e divisible ==
L'usatge d'un sol medium d'escambi redusís los escambis a de cicles bilaterals, e far tornar la concurréncia a la causida de prètz melhor. Aquel medium es la [[Devisa (moneda)|moneda]]. Lo participant que cedís la moneda es lo '''crompaire''', aquel que la recep es le '''vendeire'''. Es ara la transaccion economica dominanta. 

La creacion d'un medium simbolic permet de reduire e de relacions bilateralas crompaire-vendeire lo problèma complèxe de recerca de cicles d'escambi de valors realas qu'intègran mai de dos actors economics. Se un mercat de tròc se limita, coma sus un mercat classic, a des relacions bilateralas, la coïncidéncia ofèrta-demanda es pauc probabla qu'i a pauc d'escasença de trapar un partenari qu'accèpta çò que se provesís e prepausa al meteis temps çò que se demanda. Aquela fèbla liquiditat explica perque fòrça des transaccions economicas utiliza un medium monetari.

Una multitud de monedas alternativas apareisson:
* Los sistèmas d'escambi local o « SEL »,
* La « moneda universala » Europa basada sus de quantitats fixas de mèrças, creada en 1928 pel deputat francés [[Philibert Besson]],
* Las monedas socialas modèrnas.

== Los mercats de tròc per las entrepresas ==
Lo tròc entre entrepresas existís e se desvolopèt d'en primièr dins los païses anglosaxons puèi en Euròpa. Segon l'''International Reciprocal Trade Association'', l'organ de comèrci de l'industria del tròc entre entrepresas, mai de 400 000 entreprisas escambièron 10 miliards de dolars al nivèl mondial en 2008 — e amb aquela plataformas los escambis comercials entre professionals aumentan en mejana de 15 % per an dins un contèxte economic dificil marcat per mens de liquiditats financièras<ref>{{article|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1931665,00.html?xid=rss-topstories|périodique=''[[Time (magazine)|Time]]''|titre=Bartering: Have Hotel, Need Haircut|auteur=William Lee Adams|date=2 novembre 2009}}</ref>.

== Tròc de bens totes mesurables e divisibles ==
D'autres mediums mens simbolics que la moneda an aquelas meteissas qualitats, aquela de durabilitat per exemple, per las ressorgas minièras non extrachas o los contengents de pollucion non produchs.

Quand totes los bens escambiats son mesurables, se pòt considerar una variabla <math>\omega\,\!</math> coma una autra expression del prètz d'una ofèrta; qu'es lo rapòrt entre quantitat provesida e quantitat recebuda. Aquela variabla mesura la generositat de l'ofèrta de tròc. L'acòrd bilateral entre crompaire e vendeire s'exprimís per l'identitat del prètz e de lor ofèrta. Se lo crompaire dona a son ofèrta un <math>\omega\,\!_a</math> e lo vendeire un <math>\omega\,\!_v</math>, l'acòrdi s'exprimís per l'identitat <math>\omega\,\!_a. \omega\,\!_v = 1</math>. 

=== Produch collectiu ===
Aquela aparenta complicacion a l'avantatge de se generalizar a de rapòrts non bilaterals, que per un cicle de n ofèrtas, se pòt mostrar qu'un acòrdi suls <math>\omega\,\!_i</math> es possible quand <math>\prod_{n=0}^{i-1}\omega\,\!_i  = 1 </math>. Aquel produch, que se nòta <math>\Omega\,\!</math> es sens dimension. Es superior a 1 quand las ofèrtas del cicle son mai generosas que necessari, e que los <math>\omega\,\!_i</math> devon tornar baissar per acabar a un acòrdi, exprimissent una abondéncia globala de repartir sul cicle. Dins lo cas contrari los <math>\omega\,\!_i</math> devon torna a pojar, tradusent un esfòrç global de repartir sul cicle. Se dona a aquel produch <math>\Omega\,\!</math> lo nom de '''produch collectiu'''. L'equilibratge del tròc consistsí a repartir tanben aquel produch collectiu ajustant los <math>\omega\,\!_i</math><nowiki> dels participants a una valor {\displaystyle {\omega \,\!'}_{i}=\omega \,\!_{i}.\Omega \,\!^{-{\frac {1}{n}}}}  </nowiki><math>{\omega\,\!'}_i = \omega\,\!_i. \Omega\,\!^{-\frac{1}{n}}</math>. Es aisit de verificar que <math>\prod_{n=0}^{i-1}{\omega\,\!'}_i  = 1 </math>. 

Quand los <math>\omega\,\!_i</math> son ajustats de biais empiric, aquel procediment es lo '''mercandejatge'''.

=== Concurréncia ===
Generalizar la règla del prètz melhor a de rapòrts non-bilaterals consistís a ordenar los cicles d'escambis creats pel depaus d'una novèla ofèrta; definissent per exemple una foncion reala de maximizar, dependent dels <math>\omega\,\!_i</math> e independante de lor òrdre. N'exitisson al mens doas:
* Una d'elas consistís a maximizar lo '''produch individual''', es a dire <math>\omega\,\!'_i</math>, siá <math>\Omega\,\!^{-\frac{1}{n}}</math>. 

* Una autra consistís a maximizar <math>\Omega\,\!</math>, es a dire lo '''produch collectiu'''.
Se constata qu'ambedoas règlas son equivalentas quand son aplicadas a de relacions bilateralas, d'esprelas equivalentas a la règla del prètz melhor. 

Perque es simplament impossible de partejar entre mens que dos, la restriccion dels escambis a de rapòrts bilaterals obliga a confondre aquelas doas nocions de '''produch individual''' e '''produch collectiu''' fondamentalament diferentas al vejaire dels rapòrts umans. 

Per las destriar, cal bastir una plaça de mercat que realiza aqueles cicles d'escambis non-bilaterals, çò qu'ensag de l'[https://web.archive.org/web/20090611033628/http://dev.openbarter.org/ openbarter] (aquel que realiza los escambis entre entresas). Lo fèble nombre de bens mesurablas '''vertadièrament''' necessaris (riz, blat, energia, contengent de pollucion, eca.) fa que los cicles d'escambi qu'an un pes economic significatiu inclusisson un nombre d'actors fòrça redusit. Se se restrench atal la recerca de las coïncidéncias ofèrtas-demandas a de cicles talha limitada, la complexitat de l'algoritmica es bornada, e a la portada dels melans informatics.

=== Formas novèlas de tròc ===

==== Malhum d'escambis ====
[[Fichièr:Troc_aux_plantes_à_Taisnières_sur_Hon_(59570).jpg|vinheta|Tròc de plantes organizat a [[Taisnières-sur-Hon]].]]
* L'experiéncia argentina dels ''trueques'',
* Los tròcs de plantas organizats per de comunas o associacions permetent los escambis entre particulars de granas, de brots de flors, de legums, d’arbusts…<ref>{{article|auteur1=Alain Delavie|titre=Un troc aux plantes, ça se prépare !|date=25 mars 2010|périodique=Rustica|lire en ligne=http://www.rustica.fr/tribunes-d-experts/troc-aux-plantes-ca-se-prepare,2418.html}}</ref>
* De jornadas de tròcs organizadas per de particulars.
* Los malhum comunautaris dedicats per internet.
* Los malhums d'escambis interentreprisas promocionat en França per un rapòrt ministerial publiat en 2013.
* las plataformas d'escambis entre particulars que se desvolopan sul Web e que prepauan d'escambis de ben sens contrapartida financièra. Aquela plataformas se realizan per tòca d'una consomacion responsabla e durabla e dins un esperit collaboratiu e solidari.

== Nòtas e referéncias ==

=== Nòtas ===
{{Reflist}}

== Vejatz tanben ==

=== Articles connèxes ===
* Economia del don
* Economia planificada
* [[Descreissença (economia)|Descroissença<br> ]]
* Kyle MacDonald
* Warashibe Chōja
* [[Devisa (moneda)|Moneda]]
* Sistèma d'escambi local
* Escambi de competéncias
* Bartering
* Consomacion collaborativa
[[Categoria:Istòria economica]]
[[Categoria:Moneda]]