Veire la font de Sègle

{{1000 fondamentals}}

Un '''sègle''' (var. '''segle''') es ara un periòde de cent [[an]]s. Lo mot ven del latin ''saeculum, i'', que significava {{cita|raça, generacion}}. Puèi indiquèt la durada d'una generacion umana e fasiá 33 ans 4 meses (d'ont benlèu l'edat del Crist?). Fòrt rapidament, lo sègle a significat una durada de 100 ans. Dètz sègles forman un [[millenni]].

Lo sègle I de l'[[èra crestiana]] comença lo {{1èr de genièr}} de l'[[an 1]] perque existís pas d'[[an 0]] dins lo [[calendièr gregorian]] ni dins lo [[calendièr julian]]. Lo sègle II comença lo {{1èr de genièr}} de [[101]] perque <math>1+100=101</math> e atal de seguida fins al sègle XXI que comença lo  1èr de genièr de [[2001]] (2001 = 1 + 20 × 100).

Es una error fòrça correnta que de far començar lo sègle amb un an d'avança. Atal, [[Victor Hugo]] el meteis s'enganèt. Dins son recuèlh ''[[Les Feuilles d’automne]]'', parlant de [[1802]], son annada de naissença, escriguèt:

{{Blòc de citacion|
:''Aqueste sègle aviá dos ans! Roma remplaçava Esparta.''
:''Ja Napoleon traucava jos Bonaparte.''
:[''Ce siècle avait deux ans ! Rome remplaçait Sparte.''
:''Déjà Napoléon perçait sous Bonaparte.'']
}}

== Usatge oral e escrich ==
En [[occitan]], los sègles s'exprimisson en metent lo mot ''sègle'' d'en primièr, seguit del nombre cardinal o ordinal. 

En tipografia, s'òm seguís l'usatge majoritari de las [[lengas romanicas]], lo nombre del sègle s'escriu en chifras romanas (sovent en [[Capitala e majuscula|pichonas majusculas]]). Lo nombre escrich en chifras romanas s'acompanha pas del sufixe dels nombres ordinals. Aital lo nombre escrich en chifras romanas pòt exprimir tant un ordinal coma un cardinal. Per exemple:
* '''sègle I''' se ditz "sègle un" o "sègle primièr"
* '''sègle II''' se ditz "sègle dos" o "sègle segond"
* '''sègle XV apC''' se ditz "sègle quinze après lo Crist" o "sègle quinzen (var. quinzesme, quinzau) après lo Crist"
* '''sègle XV abC''' (var. '''... avC''') se ditz "sègle quinze abans (var. avans) lo Crist" o "sègle quinzen (var. quinzesme, quinzau) abans (var. avans) lo Crist".
Dins una enumeracion o dins una durada limitada per de sègles, se ditz per exemple aital:
* '''los sègles XII, XIII e XIV''', çò que se ditz "los sègles dotze, tretze e catòrze" o "los sègles dotzen, tretzen e catorzen" (var. "los sègles dotzesme, tretzesme, e catorzesme" o "los sègles dotzau, tretzau e catorzau").
* '''del sègle XII al sègle XIV''', çò que se ditz "del sègle dotze al sègle catòrze " o "del sègle dotzen al sègle catorzen" (var. "...dotzesme ...catorzesme" o "...dotzau ...catorzau").
** Forma equivalenta:  '''dels sègles XII a XIV''', çò que se ditz "dels sègles dotze a catòrze " o "dels sègles dotzen a catorzen" (var. "...dotzesme a catorzesme" o "...dotzau a catorzau").

La [[nòrma classica]] recomanda s'utilizar la forma ''sègle''; se desconselha lo francisme ''siècle*'' e l'italianisme ''sècolo*''.

== Vejatz tanben ==
=== Articles connèxes ===
* [[Cronologia de l'èra crestiana]]
* [[Annada]]
* [[Decenni]]
* [[Millenni]]

=== Ligams extèrnes ===
- [https://web.archive.org/web/20071019143058/http://www.ecolejeanjaurescaluire.asso.fr/LIVREOR/MONDEJJ/2001.htm 2001 : l’Odissèu de l’espaci… Començament del sègle XXI ?] 



{{Wikiccionari|sègle|sègle}}

[[Categoria:Sègle|*]]
[[Categoria:Unitat de temps]]
[[Categoria:Cronologia]]