Veire la font de Siderurgia

Li t§rme '''siderurgia''' — del [[Grèc|grèc ancian]] σιδηρουργεῖον, ''siderorguéïon'' (« talhièr del [[fabre]] »), el meteis format a partir de σίδηρος ''sideros'' (« [[fèrre]] ») e de ἔργον ''ergon'' (« [[Trabalh (economia)|trabalh]] ») — designa a l'encòp [[Tecnologia|tecnologias]] d'obtencion de la [[fonda]], del [[fèrre]] e de l'[[acièr]] a partir d'aquela minièra, mas tanben l'[[Indústria|industria]] que los realiza.
[[Fichièr:Bundesarchiv_Bild_183-R85625,_Sowjetunion,_Hüttenkombinat_in_Magnitogorsk.jpg|drecha|vinheta|Lo ''combinat [[Metallurgia|metallurgic]] de Magnitogorsk'' (MMK) dins los [[Ans 1930]]. Es alara la mai importanta usina siderurgica del mond, qui contribuiguèt al complèxe militaroïndustrial sovietic.]]

== Definicion ==

=== Origina del tèrme ===
La creacion del tèrme « siderurgia » es ligada a la necessitat de destriar la metallurgia del fèrre dins lo vast domeni de la [[metallurgia]] en general<ref>[//fr.wikipedia.org/wiki/Roland_Eluerd Roland Eluerd], ''Les Mots du fer et des Lumières'', Champion, p. 126-128</ref>.

== Los produchs ==

=== Produch plans ===
Los produchs plans son obtenguts per [[laminatge]]; comprenon:
* las tòlas espessas (de 10 a 420 mm d'espessor), que servisson a la realizacion de gros tubes sòudats, la construccion navala, lo bastiment, los obratges d'art e la [[pairolariá]];

* las tòlas primas (entre 0,3 e 10 millimètres d'espessor), utilizadas per exemple per la construccion [[automobila]], l'embalatge, l'electromenatgièr, la cobertura (tòlas perfiladas o ondadas).

=== Produchs longs ===
Los produchs longs regropan las barras (ronds, carrats), los profilats (coma lps ralhs de [[camin de fèrre]], las bigas de H, U, I o L), e los produchs de [[trefilatge]].

Son utilizats dins totas las industrias, e dins lo bastiment (per exemple<span>:</span> [[Acièr|acièrs]] per armaduras de beton armat).

== Particularitats ==

=== Pes economic ===
Al [[Luxemborg (estat)|Luxemborg]], l'industria siderurgica foguèt pendent longtemps la primièra font[[Economia de Luxemborg| d'emplec e de riquesa del país]], fins a representar 45 % del [[Produch interior brut|PIB]] nacional en [[1977]]<ref>{{Pdf}}{{Cite book}}</ref>. Lo darrièr naut fornèl a Esch-Belval tanquèt [[1997]].

La siderurgia venguèt lo parangon de l'industria pesuga. Al començament del XX, l'investiment ligat a la construccion d'una usina « estandard » de grossas pèças, a partir de minièra de fèrre e d’olha, d'una capacitat de 5&nbsp;milions de tonas per an, pòt aténher 9&nbsp;miliards de [[Dòlar american|dòlars]]. Malgrat lor talha, las entrepresas son fragilizadas pels investiments que consentisson. Los siderurgistas lorencs, per exemple, foguèron penalizats per la construccion de l'usina a caud de la Solmer a [[Fòs]], que costèt 14&nbsp;miliards de francs en [[1974]]<ref>{{Pdf}}{{Cite book}}</ref>, mas inaugurada en plen tust petrolièr, çò qu'arrestèt la finalizacion de l'usina e penalizèt sa rentabilitat, fins a que lo govèrn estimèt 10 ans après que la melhora solucion èra de tancar tot<ref>{{Pdf}}{{Ligam web}}</ref>. Del meteis, e mai recentament, victima de la crisi de 2008, lo complèxe siderurgic american de ThyssenKrupp (fabrica d'acièr al Brasil e lamindors en Alabama), que la construccion aviá costat, en [[2010]], près de 15&nbsp;miliards de dòlars[./Sidérurgie#cite_note-9 <span class="mw-reflink-text"><nowiki>[note 1]</nowiki></span>]{{#tag:ref|O gaireben lo doble de l'estimacion iniciala, qu'èra de {{unitat|5.2|miliards}} de dolars<ref>{{ligam web |lenga= en
 |url= http://www.thyssenkrupp.com/en/presse/art_detail.html&eid=TKBase_1292850484690_494590710
 |títol= Second blast furnace fired up at ThyssenKrupp CSA in Brazil
 |data= 20 décembre 2010
 |editor= ThyssenKrupp}}</ref>!|group=note}} al siderurgista alemand, foguèt donada als concurrents 4,2&nbsp;miliards tres ans après<ref>{{Revista}}</ref>.

=== Importància estrategica ===
« L'acier a d'abord été un facteur de souveraineté : si l'argent est le nerf de la guerre, l'acier en est le muscle, au moins depuis 1850<ref><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF) d'Adobe">[PDF]</abbr><span class="ouvrage" id="A._Bisanti2002"><span class="ouvrage" id="Olivier_C._A._Bisanti2002">Olivier C. A. Bisanti, [http://soleildacier.ouvaton.org/lieux/fr/03W0407A.pdf « <cite style="font-style: normal">L’aventure sidérurgique de Fos-sur-Mer</cite> »], Soleil d'acier,&#x200E; <time class="nowrap" datetime="2002-04-15">15 avril 2002</time></span></span></ref> ». Pasmens, es pendent la [[Guèrra Freja|guèrra freja]] que la siderurgia pèrd son importància estrategica<span></span>: l'aviacion e las [[Arma nucleara|armas nuclearas]] li devon pas res.

=== Economia ===
Lo montant d'una usina nòva èra fòrça grand (Una gròssa usina a caud de 9&nbsp;miliards de dòlars equival al PIB annal de [[Malta]]), la siderurgia es donc sovent marcada per:
* una participacion o una proteccion de la partida dels Estats, tan per constituir que per perennizar una aisina industriala.
* la modernizacion permanenta de las aisinas existentas, mens costosa que la construccion d'installacions nòvas. 
* de fluctuacions importantas dels preses de venda (coma per l'esséncia o l'acièr), degudas al fach que l'ofèrta pòt pas qu'evoluar mai lentament que la demanda.
L'apareisson de l'acieriá electrica arrestèt la correguda a la talha dels complèxes siderurgics. Lo reciclatge compta per un tèrç de la produccion mondiala d'acièr. Aquela proporcion es encara mai nauta dins los païses desvelopats que dispausan de fòrça de ferralhas. En ef!èch, en [[2007]], la [[Republica Populara de China|China]] produguèt un tèrç de l'acièr mondial mas atira 50 % de las exportacions de la minièra de fèrre<ref name="Faujas">Alain Faujas, « Le minerai de fer aumentarà d'al mens 65 % en 2008 », dins ''[//fr.wikipedia.org/wiki/Le_Monde Le Monde]'' du 20-02-2008, mis en ligne le 19-02-2008, {{Lire en ligne|lien=http://www.lemonde.fr/economie/article/2008/02/19/le-minerai-de-fer-augmentera-d-au-moins-65-en-2008_1013170_3234.html#ens_id=1007909}}</ref>. Los beneficis de l'ensemble de las entrepresas chinesas de siderurgia atenguèron 17 miliards d'euros en 2007.

== Bibliografia ==
* [https://web.archive.org/web/20150717114221/http://phaffans.com/wp/?page_id=468 Le fer au XVIIIe siècle, l'exploitation du fer jusqu'à la révolution]

== Vejatz tanben ==

=== Articles connèxes ===
; Articles genrics
* [[Metallurgia]]
; Aisinas
* [[Naut fornèl]]
* [[Laminodor]]
; Produchs
* [[Fonda]]
* [[Còc]]
* [[Acièr]]

=== Ligams extèrnes ===
* {{Fr}} ''[https://web.archive.org/web/20051023162155/http://www.arcelor.com/index.php?lang=fr&page=152 Comment fabrique-t-on l'acier ?]'' sul site del grop Arcelor
* [http://www.arcelormediterranee.com www.arcelormediterranee.com] - L'acier dans toute sa dimension (ArcelorMittal Fos-sur-Mer et St-Chély d'Apcher)

== Nòtas e referéncias ==

=== Nòtas ===
<references group="note"/>

=== Referéncias ===
<references/>
[[Categoria:Sector industrial]]