Veire la font de Salman Rushdie

{{Infobox Escrivan
| carta         = 
| nom         = Salman Rushdie
| imatge = File:Salman Rushdie in New York City 2008.jpg
| talha imatge = 
| legenda =  Salman Rushdie a [[Manhattan]], en 2008
| nom de naissença = Ahmed Salman Rushdie
| nom aliàs = 
| data de naissença = 19 de junh de 1947
| luòc de naissença = [[Bombai]], [[Maharashtra]], {{Índia}} 
| data de decès = 
| luòc de decès =
| activitat =[[Roman]], [[novèla]], [[assag]]
| lenga =[[anglés]] britanic
| genre = 
| movement =
| distincions = 
}}

'''Ahmed Salman Rushdie''' ([[Bombai]], 19 de Junh de 1947) es un romancièr e assagista britanic d'origina indiana. Son segon roman, ''[[Los Mainats de Miejanuèit|Midnight's Children]]'' (1981), ganhèt lo [[Booker Prize]] en 1981. Una granda partida de sa ficcion se debana dins lo [[soscontinent indian]]. Combina lo [[realisme magic]] amb l'[[istòria ficcion]]; son trabalh a per subjècte los ligams, rupturas e migracions entre las civilizacions de l'Èst e de l'Oèst.

Son quatren roman, ''[[Los Versets satanics|Los Versets Satanics]]'' (1988), foguèt l'objècte [[Controvèrsia suls versets satanics|granda controvèrsia]], provocant la protestacion de fòrça musulmans dins diferents païses. Foguèt l'objècte de menaças de mòrt, e d'una ''fatwa'' cridada contra el per l'[[aiatòllah]] [[Ruhollah Khomeini]], lo líder suprèma de l'Iran, lo de 14 de febrièr de 1989. Rushdie foguèt plaçat jos la proteccion policièra pel govèrn britanic.

En 1983 Rushdie foguèt elegit a la ''[[Royal Society of Literature]]''. Foguèt nomenat de l'[[Òrdre deis Arts e dei Letras|Òrdre de las Arts e de las Letras]] de França en genièr de 1999.<ref>[https://web.archive.org/web/20120505130624/http://articles.chicagotribune.com/1999-01-07/news/9901070421_1_indian-born-writer-british-novelist-salman-rushdie-fatwa "Rushdie to Receive Top Literary Award",] ''Chicago Tribune'', 7 January 1999.</ref> en junh de 2007, [[Elisabèt II del Reialme Unit|la reina Elizabeth II]] lo faguèt cavalièr.<ref>[https://web.archive.org/web/20131216074005/http://www.london-gazette.co.uk/issues/58358/supplements/page.htm "Birthday Honours List—United Kingdom",] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130116101644/http://www.london-gazette.co.uk/issues/58358/supplements/page.htm|date=16 January 2013}} ''The London Gazette'', Issue 58358, Supplement No. 1, 16 June 2007.</ref>

Dempuèi 2000, Rushdie viu als [[Estats Units d'America]]. Foguèt elegit a l’''[[American Academy of Arts and Letters]]''. En 2012, publiquèt ''[[Joseph Anton: A Memoir]],'' ont raconta sa vida e la granda controvèrsia dels ''Versets satanics''.

== Familha e jovença ==
Ahmed Salman Rushdie<ref>{{cite web|title=Salman Rushdie claims victory in Facebook name battle|url=https://www.bbc.co.uk/news/uk-15733026|website=BBC News|accessdate=16 June 2017}}</ref> nasquèt lo 19 de junh de 1947<ref name="BritshC">[https://web.archive.org/web/20130615124602/http://literature.britishcouncil.org/salman-rushdie British Council profile]</ref> a [[Bombai]], alara Índia britanica, dins una familha de musulmans kashmiri.<ref>[http://www.litencyc.com/php/speople.php?rec=true&UID=3889 ''Literary Encyclopedia'': "Salman Rushdie"]. Retrieved 20 January 2008</ref><ref>{{cite web|url=http://www.kirjasto.sci.fi/rushdie.htm|title=Salman Rushdie|website=Books and Writers ''(kirjasto.sci.fi)''|first=Petri|last=Liukkonen|publisher=[[Kuusankoski]] Public Library|location=Finland|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080113033937/http://www.kirjasto.sci.fi/rushdie.htm|archivedate=13 January 2008|dead-url=yes|df=dmy-all}}</ref> Es lo filh d'Anis Ahmed Rushdie, un avocat vengut òme d'afar educat a Cambridge, e de Negin Bhatt, una institutritz. Anis Rushdie foguèt remandant dels servicis civils indians (ICS) après que foguèt descobèrt que son acte de naissença aviá estat modificat.<ref>{{cite news|title=Revealed after 76 yrs: Rushdie's dad's secret humiliation in London|url=https://mumbaimirror.indiatimes.com/mumbai/cover-story//articleshow/16179053.cms|website=mumbaimirror.indiatimes.com|accessdate=13 September 2018|work=|date=15 December 2014}}</ref> Rushdie a tres sòrres.<ref name="EmoryUniv">{{YouTube|id=kmb1oQcRmkM&t=10m42s|title=Salman Rushdie Discusses Creativity and Digital Scholarship with Erika Farr}}</ref> Escriguèt en 2012 dins sas memòrias que son paire prenguèt lo nom de Rushdie in onor d'[[Averroès]] (Ibn Rushd).

Foguèt educat a la ''[[Cathedral and John Connon School]]'' de Bombai, ''Rugby School'' a Warwickshire, e ''King's College'', [[Universitat de Cambridge]], ont estudièt l'istòria.

== Carrièra ==

=== Redactor publicitari ===
Rushdie foguèt redactor dins l'agéncia publicitària ''Ogilvy & Mather''.<ref name="southasiandiaspora">Ravikrishnan, Ashutosh. [https://archive.is/20130415232311/http://southasiandiaspora.org/salman-rushdie-midnights-child/ Salman Rushdie's Midnight Child] {{webarchive|url=https://archive.is/20130415232311/http://southasiandiaspora.org/salman-rushdie-midnights-child/|date=15 April 2013}}. South Asian Diaspora. 25 July 2012.</ref> En collaboracion amb lo musician [[Ronnie Bond]], Rushdie escriguèt de paraulas de publicitats.<ref>[https://www.theguardian.com/uk/1999/jan/22/danglaister After the Satanic Verses, the romantic lyrics]</ref> Mentretant qu'èra a Ogilvy escriguèt ''Midnight's Children'', abans de venir escrivan a plen temps.<ref>"[https://web.archive.org/web/20070501041146/http://www.contemporarywriters.com/authors/?p=auth87 Salman Rushdie biography] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070501041146/http://www.contemporarywriters.com/authors/?p=auth87|date=1 May 2007}}", 2004, British Counsel. Retrieved 20 January 2008.</ref><ref>[http://www.heraldscotland.com/sport/spl/aberdeen/negative-because-there-is-little-positive-to-say-1.417082 Negative because there is little positive to say], ''The Herald'' (Glasgow), George Birrell, 18 January 1997</ref><ref>"[https://web.archive.org/web/20220706152327/https://www.the-tls.co.uk/ The birth pangs of Midnight’s Children]", 1 April 2006</ref>

=== Òbra literària ===
Lo primièr roman de Rushdie, ''[[Grimus]]'' (1975), un conte a mitat de siéncia ficcion, es sovent ignorat pel public a las criticas literàrias. Lo roma, seguent, ''[[Los Mainats de Miejanuèit|Los Mainats de Mièjanuèch]]'' (1981), lo catapultèt al vam literari. Per aquesta òbra foguèt premiat ongan del Booker Prize.<ref>{{cite web|url=http://www.themanbookerprize.com/news/stories/1099|title=Readers across the world agree that Salman Rushdie's Midnight's Children is the Best of the Booker.|year=2008|accessdate=10 July 2008|publisher=Man Booker Prizes|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081011052625/http://www.themanbookerprize.com/news/stories/1099|archivedate=11 October 2008|df=dmy-all}}</ref> ''Los Mainats de Mièjanuèch'' seguís la vida d'enfants, nascuts al sonar mièjanuèit alara que l'Índia atenguava son independéncia, que son dotats de poders especials e son ligats los enfants nascuts a l'alba d'una novèla edat tumultuosa dins l'istòria del soscontinent e la naissença de la nacion indiana modèrna. Lo personatge de Saleem Sinai foguèt comparat a Rushdie.<ref>''Saleem (Sinai) is not Salman (Rushdie)(although he marries a Padma) and Saleem's grandfather Dr Aadam Aziz is not him either, but there is a touching prescience at work here. In the opening pages of Midnight's Children, Dr Aziz while bending down on his prayer mat, bumps his nose on a hard tussock of earth. His nose bleeds and his eyes water and he decides then and there that never again will he bow before God or man. 'This decision, however, made a hole in him, a vacancy in a vital inner chamber, leaving him vulnerable to women and history.' Battered by a fatwa and one femme fatale too many, Salman would have some understanding of this.'' One more bouquet for Saleem Sinai 20 July 2008 by Nina Martyris, TNN. ''The Times of India''</ref> Pasmens, l'autor refutèt l'idèa d'aver escrich pas cap de personatge autobiografic, declarant; "Las gents supausan que, simplament a causa d'unas elements dins lo personatge venent de la vòstra experiéncia, es just de vosaltre. Dins aqueste sens, jamai a agut l'impression d'aver escrich un personatge an autobiografic."<ref name="Meer">{{cite journal|last1=Meer|first1=Ameena|title=Interview: Salman Rushdie|journal=[[Bomb (magazine)|Bomb]]|date=1989|volume=27|issue=Spring|url=http://bombmagazine.org/article/1199/|accessdate=22 March 2015|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150402111324/http://bombmagazine.org/article/1199/|archivedate=2 April 2015|df=dmy-all}}</ref>

Après ''Los Mainats de Mièjanuèch'', Rushdie escriguèt ''[[Vergonha (roman de Rushdie)|Vergonha]]'' (1983), ont descriu de trebles politics el [[Paquistan]], basant sos personatges sus [[Zulfikar Ali Bhutto]] e lo General [[Muhammad Zia-ul-Haq]]. ''Shame'' foguèt primiat en França pel ''Prèmi del Melhor Libre Estrangièr'' e finalista pel Booker Prize. Aquestas òbras de la literatura pòstcoloniala son caracterizadas per un estil de [[realisme magic]] e per la perspectiva de l'immigrant que Rushdie n'es plan conscient èsser, un membre de la diaspora  Kashmiri.

Rushdie escriguèt un libre de non-ficcion sul [[Nicaragua]] en nomenat ''[[The Jaguar Smile|Lo sorrire del Jaguar]]''. Aqueste libre a una orientacion politica e se basa sus sa primièras experiéncias e recerca sus la scèna los primièrs assags politics [[Sandinisme|Sandinistas]].

L'òbra que faguèt la mai granda controvèrsia es, ''[[Los Versets satanics]]'', publicat en 1988.

En mai d'aquestes libres, Rushdie publiquèt fòrça novèlas, coma ''[[East, West]]'' (1994). ''Lo Darrièr Badalh del Moro'', una epopèia familhala sus mai de 100 ans de l'istòria de l'Índia publicat en 1995. ''[[Lo sòl sota sos pès]]'' (1999) presenta una [[ucronia]] de la musica rock modèrna. La cançon de [[U2]] del mèsme nom inclusís de paurala del libre; que Rushdie n'es donc creditat coma parolièr. Tanben escriguèt ''[[Haroun e la Mar de las istòrias]]'' en 1990.<ref>{{cite web|title=Haroun and the sea of stories|url=http://www.worldcat.org/title/haroun-and-the-sea-of-stories/oclc/469624687&referer=brief_results|website=WorldCat|publisher=OCLC|accessdate=24 January 2018}}</ref>
[[Fichièr:Salman-Rushdie-1.jpg|vinheta|Salman Rushdie presenting son libre ''[[Shalimar the Clown]]'']]
Rushdie produguèt una seriá de libres amb succè comercial e criticas lausengièras. En 2005 lo roman ''[[Shalimar the Clown|Shalimar lo palhassa]]'' recebèt, en Índia, lo prèmi Hutch Crossword Book Award, e en Anglatèrra finalista de ''Whitbread Book Awards.''

En 2002 dins sa colleccion de non-fiction ''Step Across This Line'', enoncia son admiracion de l'escrivan Italian [[Italo Calvino]] e l'American [[Thomas Pynchon]], e d'autres. Sas primièras influéncias son [[Jorge Luis Borges]], [[Mikhail Bulgakov]], [[Lewis Carroll]], [[Günter Grass]], e [[James Joyce]]. Rushdie èra un amic personal d'[[Angela Carter]] e la lausèt dins la prefàcia de sa colleccion ''Burning your Boats''.

Son libre ''Luka e lo fuòc de la vida'' foguèt publicat en Novembre de 2010. Onga, anoncièt qu'aviá escrich sas memòris,<ref>[https://www.theguardian.com/books/2010/oct/12/salman-rushdie-fatwa-memoir "Salman Rushdie at work on fatwa memoir"], ''The Guardian'', 12 October 2010. Retrieved 14 September 2012.</ref> ''[[Joseph Anton: A Memoir|Joseph Anton: Memòrias]]'', que serà publicadas en 2012.

In 2012, Salman Rushdie foguèt un dels primièrs grand escrivan a rejónher Booktrack (un entrepresa que sincroniza los libres electronics amb de bendas sons personalizadas), al publicar sa novèla "[[In the South (Short Story)|In the South]]" sus la platafòrma.<ref>{{cite web|url=http://booktrack.serveronline.net/blog/?p=164|title=Salman Rushdie Collaborates With Booktrack and the New Zealand Symphony Orchestra, Booktrack Launches A New E-reader Platform|publisher=Booktrack|accessdate=2 July 2012|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140404115658/http://booktrack.serveronline.net/blog/?p=164|archivedate=4 April 2014|df=dmy-all}}</ref>

En 2015 Rushdie publiquèt lo roman ''[[Dos Ans uèits meses e vint e uèit nuèchs]]''; un retorn a la sieuna anciana tecnica de realisme magic. Aqueste roman es concebut dins una estructura de bòstia chinesa de mistèri anb diferentas sisas. Basat sul conflicte central del sabent Ibn Rushd, (nom derivat del nom d'ostal de Rushdie), en seguida explora diferents temas coma lo transnacionalisme e lo cosmopolitisme descrivent una guèrra de l'univèrs acompanhada d'un mond bubrenatural de [[Jinn|jinns]].

En 2017 foguèt publicat son darrièr roman en data ''L'Ostal Golden''
== ''Los Versets satanics'' a la ''fatwa'' ==
La publicacion dels ''Los Versets satanics'' en Setember de 1988 faguèt lèu controvèrsia dins lo [[mond islamic]] que foguèt percebut per d'unes coma una descripcion irreverenciosa de [[Maomet]]. Lo títol fa referéncia a una disputa de [[Hadit|tradicion musulman]] que raconta lo libre. Segon aquesta tradicion, Maomet (Mahound dins lo libre) apond de versets (''Ayah'') a l'[[Alcoran]] acceptant tres divesas que serián adoradas a la [[La Mèca|Mèca]] coma èsser devin. Segon la legenda, Maomet mai tard revoquèt los versets, disent que lo diable l'aviá temptat de dire aquestas linhas per apasimar los Mecans (dont los versets "Satanics"). Pasmens, lo narrator revela al lector qu'aquestes versets de la boca de Arcàngel Gabrièl. Lo libre foguèt proscrit dins diferents païses amb de grandas comunautats musulmanas (13 in total: Iran, Índia, Bangladèsh, Sodan, Africa del sud, Sri Lanka, Kenya, Tailanda, Tanzania, Indonesia, Singapore, Veneçuela, e Paquistan).

En responsa a las protestacions, lo 22 de genièr de 1989 Rushdie publiquèt una colomna dins ''The Observer'' que qualificava Maomet coma "un dels grands gènis de l'istòria mondiala," mas nota que la doctrina islamica sosten que Maomet es un uman, e alara pas cap de biais perfièch. Estima que lo roman es pas "un roman antireligiós. Es, pasmens, un assag d'escriure sus la migracion, sas pressions e transformacions."<ref name="Observer">{{cite news|last1=Rushdie|first1=Salman|title=Choice between light and dark|work=[[The Observer]]|date=22 January 1989}}</ref>

Lo 14 de febrièr de 1989—jorn de la Sant Valentin e de las funeralhas de son amic pròche [[Bruce Chatwin]]—una ''fatwa'' ordonant l'execucion de Rushdie foguèt proclamada a la radio Teheran per l'[[Ayatollah]] [[Ruhollah Khomeini|Khomeini]], lo líder esperital de l'Iran de l'epòca, qualificant lo libre de "[[Blasfèmi|blasfemador]] contra l'Islam". (Lo capítol IV del libre descriu lo personatge d'un [[Imam]] en [[exili]] al retorn incita a la revòlta del pòble de son país sens consideracion per la seguritat d'aqueste.)  Una prima foguèt ofèrta per la mòrt de Rushdi, e alara deguèt viure jos las proteccion de la polícia pendent fòrça annadas. Lo 7 de març de 1989, lo Reialme Unit e l'[[Iran]] trenquèron lors relacions diplomaticas a causa de la controvèrsia.

Quand un jornalista l'interroguèt al subjècte de la menaça, Rushdie respondèt, "Auriái amat escriure un libre mai critica." Mai tard, escriquèt qu'èra "ufan, ara e sempre", de çò qu'aviá declarat; alara que sentiá pas aqueste libre especialament critica sus l'Islam, "una religion que los líders se compòrtan d'aqueste biais deuriá benlèu practicar un pauc de critica."<ref>{{Ligam web}}</ref>

La publicacion del libre e la ''fatwa'' desencadenèt la violéncia pels mond, amb de librerias bombardadas. Las comunautats musulmanas de diferents païses de l'Oèst s'amassèron en public, brutlant de copias del libre. Fòrça gents associats dins la traduccion o la publicacion del libre foguèron atacats, ferrits, quitament tuats. Encara mai moriguèron dins las insureccions de diferents païses. Malgrat lo dangièr impausat per la fatwa, Rushdie fa una aparicion publica a l'estadi de Wembley de Londres l'11 d'agost de 1993 pendent un concèrt de U2.<ref>{{cite news|title=Stairway to Devon − OK, Somerset!|work=Q|date=July 2010|page=101|author=U2|authorlink=U2}}</ref>

Lo 24 de setembre de 1998, coma pralable a la restauracion de las relacions diplomaticas amb lo Reialme Unit, lo govèrn iranina, amb al cao [[Mohammad Khatami]], s'engatgèt en public a "ni sosténer tanpauc empachar las operacions d'assassinat de Rushdie."<ref name="Tomb">{{cite news|date=8 June 2005|title=Tomb of the unknown assassin reveals mission to kill Rushdie|author=Anthony Loyd|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/article531110.ece|work=The Times|location=London|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100601171205/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/article531110.ece|archivedate=1 June 2010}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/26/newsid_2542000/2542873.stm|publisher=BBC News: On This Day|title=26 December 1990: Iranian leader upholds Rushdie fatwa|accessdate=10 October 2006|date=26 December 1990}}</ref>

Los extremistas en Iran contunhèron a afirmar la senténcia de mòrt.<ref>{{Ligam web}}</ref> Al començament de 2005, la fatwa de Khomeini tornèt pel líder esperital, [[Ali Khamenei|Ayatollah Ali Khamenei]], dins un messatge als pelegrins musulmans Muslim fasent lo [[hajj]] a la [[La Mèca|Mèca]].<ref name="webster-bbc">{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article414681.ece|work=The Times|title=Ayatollah revives the death fatwa on Salman Rushdie|author=Webster, Philip, Ben Hoyle and Ramita Navai|date=20 January 2005|accessdate=10 October 2006|location=London|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070303071409/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article414681.ece|archivedate=3 March 2007}}CS1 maint: Multiple names: authors list ([//en.wikipedia.org/wiki/Category:CS1_maint:_Multiple_names:_authors_list link]) {{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article414681.ece|work=The Times|title=Ayatollah revives the death fatwa on Salman Rushdie|author=Webster, Philip, Ben Hoyle and Ramita Navai|date=20 January 2005|accessdate=10 October 2006|location=London|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070303071409/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article414681.ece|archivedate=3 March 2007}}</ref> Mai, los Gardas de la revolucion declarèron que la senténcia de mòrt es encara valida.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4260599.stm|publisher=BBC News|title=Iran adamant over Rushdie fatwa|date=12 February 2005|accessdate=10 October 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060206020617/http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4260599.stm|archivedate=6 February 2006}}</ref>

Rushdie contèt que contunha de recebre una "mena de carta de Sant Valentin" d'Iran cada 14 de febrièr que se remembre que lo país a pas obliat lo vòt de lo tuar e galeja fasent referéncia a "mon Valentin infidèl"<ref>{{Ligam web}}</ref> de la cançon ''"My Funny Valentine"''. Dich, "Aquò atenguèt lo punt  de retorica puslèu qu'una menaça reala."<ref>{{Ligam web}}</ref> Malgrat la menaças sus la quita persona de Rushdie, diguèt que sa familha jamai foguèt menaçada, alara sa maire, que viviá al [[Paquistan]] pendent las darrièras annadas de sa vida, recebèt fòrça sosten.  Mas lo quita Rushdie èra enebit de dintrar al Paquistan.<ref>{{Ligam web}}</ref>

En febrièr de 1997, [[Hassan Sane'i|Ayatollah Hasan Sane'i]] conta que l'argent de la sang ofèrt per la fondacion per l'assacinat de Rushdie amentarà de 2 million a 2.5 million de dolars.<ref name="buchta">{{cite book|last=Buchta|first=Wilfried|title=Who rules Iran?|year=2000|publisher=The Washington Institute and The Konrad Adenauer|pages=6|url=http://www.washingtoninstitute.org/uploads/Documents/pubs/WhoRulesIran.pdf}}</ref> Puèi a 2.8 e a 3.3 million.<ref>{{cite news|title=Iran adds to reward for Salman Rushdie's death|url=http://www.nypost.com/p/news/international/iran_adds_to_reward_for_salman_rushdie_saVWIyfViyXOr0vgnUEvRK|accessdate=16 September 2012|newspaper=The New York Post}}</ref>

En novembre de 2015, l'ancian primièr minister Indian [[P.Chidambaram|P. Chidambaram]] reconeguèt que bandir ''Los Versets Satanics'' aviá estat una error.<ref>{{cite news|title=Govt's decision to ban Salman Rushdie's 'The Satanic Verses' was wrong, says P Chidambaram|url=http://www.firstpost.com/india/govts-decison-to-ban-salman-rushdies-the-satanic-verses-was-wrong-says-p-chidambaram-2525306.html|accessdate=17 October 2016|newspaper=Firstpost}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://indianexpress.com/article/india/india-news-india/ban-on-salman-rushdies-book-by-rajiv-gandhi-govt-was-wrong-chidambaram/|title=Rajiv Gandhi govt’s ban on Salman Rushdie’s ‘Satanic Verses’ wrong: Chidambaram|date=29 November 2015|newspaper=The Indian Express|access-date=25 October 2016}}</ref> En 1998, l'ancian president d'Iran [[Mohammad Khatami]] proclamèt que la fatwa èra “acabada”; mas defach jamai foguèt levada oficialament, reïterada tres còps per Ali Khamenei e d'autres oficials religioses.Encara d'autre argent foguèt apondut a la prima en febrièr de 2016.<ref>{{Ligam web}}</ref>

=== Assag d'assassinat mancat e comentaris de l'Hezbollah ===
Lo 3 d'agost de 1989, alara que Mustafa Mahmoud Mazeh preparava un libre bomba dins una ostalariá de Paddington, Londres, la bomba explosèt prematurament, destrusent dos estatges de l'ostal e tuèt Mazeh. Un grop [[Liban|libanés]] fins alara desconegut, l'Organizacion dels Mujahidins de l'Islam, diguèt que moriguèt en preparant una ataca "contra l'[[Apostasia|apostat]] Rushdie". There is a shrine in Tehran's Behesht-e Zahra cemetery for Mustafa Mahmoud Mazeh that says he was "Martyred in London, 3 August 1989. En 2006 pendent la controcèrsia [[caricaturas de Maomet del journal Jyllands-Posten]], lo líder de l'Hezbollah [[Hassan Nasrallah]] declarèt that "Si aviá agut un musulman per menar la fatwa de l'Imam Khomeini contra lo renegat Salman Rushdie, aquesta canalha qu'insultèt lo Profèta Moamat en Danemarc, Norvègia e França se seriá pas rsica a lo far. Soi segur qu'i a de milions de musulmans que son pres a defendre l'onor del nòstre profèta e devèm èsser pres de far tot per aquò."<ref>{{cite news|url=http://www.natashatynes.com/newswire/2006/02/hezbollah_killi.html|date=2 February 2006|title=Hezbollah: Rushdie death would stop Prophet insults|agency=Agence France-Presse|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070807085216/http://www.natashatynes.com/newswire/2006/02/hezbollah_killi.html|archivedate=7 August 2007|accessdate=26 April 2012}}</ref>

=== ''Guerillas Internacionalas'' ===
En 1990, pauc après la publicacion dels ''Versets Satanics'', un fims paquistanés ''Guerillas Internacionalas'' descriu un marrit Rushdie complotant per far caire lo [[Paquistan]] dubrissent una cadena de casinos e discotècas dins lo paès; a la fin es tuat dins lo film the end of the movie. Lo film venguèt popular al Paquistan.<ref name="Tamney">{{cite book|title=The Resilience of Conservative Religion: The Case of Popular, Conservative Protestant Congregations|author=Joseph Bernard Tamney|publisher=The Press Syndicate of the University of Cambridge|location=Cambridge, UK|year=2002}}</ref> Lo British Board of Film Classification refusèt d'autorizar lo certificat, que "foguèt estimat que lo retrach de Rushdie poiriá se qualificar de difamacion criminala, çò que cosistariá una violacion de la patz." Dos meses après, pasmens, lo quita Rushdie himself escriguèt, disent que quitament se pensava que lo film èra "un degalh desformat e incompetent", procedirà pas contra. Mai tard diguèt, "s'aqueste film aviá estat bandit, seriá vengut la vidèo mai cauda de la vila: tot lo mond l'auriá vist". Alara que lo film faguèt grand vam al Paquistan, gaireben faguèt pas de bruch endacòm mai.<ref name="IGlibel">{{Ligam web}}</ref>

=== En 2012, eveniments al Festenal de literatura de Jaipur ===
Rushdie auriá degut paréisser al Festenal de literatura de Jaipur en genièr de 2012.<ref>[http://jaipurliteraturefestival.org/program-2011/speakers-2012/#o 2012 Speakers] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120125234432/http://jaipurliteraturefestival.org/program-2011/speakers-2012|date=25 January 2012}}</ref> Pasmens, anullèt, e tanben una autra virada en Índia justificant una possibla menaça per sa vida coma rason primària.<ref>{{cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-01-20/india/30646521_1_jaipur-literature-festival-salman-rushdie-satanic-verses|title=Salman Rushdie not to attend Jaipur Literature Festival|author=Singh, Akhilesh Kumar|date=20 January 2012|work=The Times of India|accessdate=20 January 2012}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-india-16644782|title=Salman Rushdie pulls out of Jaipur literature festival|date=20 January 2012|publisher=BBC News|accessdate=20 January 2012}}</ref> Mai tard, indiquèt que las agéncias de polícia de l'Estat avián mentits, puslèu que de lo protegit, informèron d'assassins que foguèron mandats a Jaipur per lo tuar. La polícia afirmèt qu'aviápaur que Rushdie poiriá legir dels ''Versets Satanics'', tèxte interdit, e la menaça èra reala, a causa de las protestacions de las oraganizacions musulmanas.

Mentretant, d'autors indians [[Ruchir Joshi]], [[Jeet Thayil]], [[Hari Kunzru]] e [[Amitava Kumar]] quitèron subran lo festenal, e Jaipur, après aver legit d'extrach del roman interdit de Rushdie. Los organizaires insitèran fòrça los quatre a partir qu'i aviá una reala possibilitat que sián arrestats.<ref>{{cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-01-23/jaipur/30655383_1_jaipur-literature-festival-hari-kunzru-organizers|title=Salman Rushdie shadow on Jaipur Literature Festival: 4 authors who read from 'The Satanic Verses' sent packing|author1=Singh, Akhilesh Kumar|author2=Chowdhury, Shreya Roy|date=23 January 2012|work=The Times of India|accessdate=23 January 2012}}</ref> En Índia l'importacion del libre èra interdita per la doana.

Un projècte de conferéncia vidèo entre Rushdie e lo Festenal de literatura de Jaipur foguèt anullat a la darrièra minuta<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2012/01/25/books/rushdies-video-talk-is-canceled-at-india-literature-festival.html|title=Rushdie’s Video Talk Is Canceled at India Literature Festival|author=Gill, Nikhila|date=24 January 2012|work=The New York Times|accessdate=6 December 2014}}</ref> après que lo govèrn obliguèt lo festenal a copar.<ref name="virtual_rushdie_unwelcome">{{cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-01-24/jaipur/30658450_1_rushdie-video-video-link-satanic-verses|title=Jaipur Literature Festival: Even a virtual Rushdie is unwelcome for Rajasthan govt|author=Singh, Akhilesh Kumar|date=24 January 2012|work=The Times of India|accessdate=24 January 2012}}</ref> Rushdie tornèt en Índia per una conferéncia a Delhi lo 16 de Març de 2012.<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-india-17349023|publisher=BBC News|title=Salman Rushdie to be a 'presence' at India conference|date=13 March 2012}}</ref>

=== Sus la lista nègra d'Al-Qaeda ===
En 2010<ref>{{Ligam web}}</ref> [[Anwar al-Awlaki]] publiquèt una lista negra d'Al-Qaeda dins ''Inspire'' magazine, comprenent Rushdie e d'autres per causa d'aver insultat l'Islam, coma [[Ayaan Hirsi Ali]], lo caricaturista [[Lars Vilks]] e los tres membres de ''Jyllands-Posten'': [[Kurt Westergaard]], [[Carsten Juste]], e [[Flemming Rose]].<ref name="thewire2013">{{Ligam web}}</ref><ref>{{cite news|url=http://time.com/3657246/paris-charlie-hebdo-shooting/|title=Paris Police Say 12 Dead After Shooting at Charlie Hebdo|author=Conal Urquhart|work=Time}}</ref><ref>{{Ligam web}}</ref> S'aloguèt la lista mai tard amb [[Charb|Stéphane "Charb" Charbonnier]], que foguèt assassinat dins lo chaple ''Charlie Hebdo'' a París, amb 11 autras personas.<ref>{{Ligam web}}</ref>

Rushdie sostengava ''Charlie Hebdo''. Disent, "Soi al costat de ''Charlie Hebdo'', que totes deurián n'èsser, per defendre l'art de la satira, que sempre a estat una fòrça per la libertat e contra la tirania, la malonestetat e l'estupiditat&#x20;... lo totalitarisme religiós provoquèt una mutacion al còrs de l'islam e ne vesèm las consequéncias tragicas uèi a París."<ref>''[//en.wikipedia.org/wiki/Time_(magazine) Time]''. 7 January 2015. [http://time.com/3657541/charlie-hebdo-paris-terror-attack-salman-rushdie/ salman rushdie response]</ref> Es responsa a l'ataca, Rushdie comentèt cossí percebèt que las victimas èran blaimadas dins los mèdia, s'auçant "Podètz dedamar Charlie Hebdo. ... Mas lo fach que lo dasamatz a pas res a veire amb lo drech a la paraula. Lo fach que los desamatz de segur es pas cap una excusa a lor chaple".<ref>{{Ligam web}}</ref><ref>{{Ligam web}}</ref>

== Cresenças religiosas e politicas ==
Rushdie ven d'una familha liberala musulmana<ref>{{Ligam web}}</ref> quitament s'identifica coma [[Ateïsme|atèu]].<ref>{{Ligam web}}</ref>

En 1989, dins una entrevista après la ''fatwa'', Rushdie diguèt qu'èra d'un biais un musulman encalat, quitament "format per la cultura muslimana mai que tota autra", e un estudiant de l'islam. Dins una autra entrevista ongan diguèt, "Mon punt de vista es aqueste d'un Òme laïc. Cresi pas en d'entitats subrenaturalas, que sián crestianas, josievas, musulmana o indóas."<ref>{{cite news|title=Fact, faith and fiction|work=[[Far Eastern Economic Review]]|date=2 March 1989|page=11}}</ref>

En 1990, dins "espèri qu'aquò mermerà la crenta dels musulmans agissent sus la crida al murtre de la fatwa," publiquèt una declaracion qu'aviá renovelat sa fe musulmana, repudiatèt las atacas sus l'islam facha pels personatges de son roman e s'engatgèt a comprenen melhor la religion pel mond. Pasmens, Rushdie diguèt mai tard solament que "l'aviá fach semblant".<ref>[http://www.dnaindia.com/world/report_i-was-deranged-when-i-embraced-islam-rushdie_1158782 "Rushdie: I was deranged when I embraced Islam"], ''[//en.wikipedia.org/wiki/Daily_News_and_Analysis Daily News and Analysis]'', 6 April 2008. Retrieved 14 September 2012.</ref>

Sos libres tractan sovent del ròtle de la religion dins la societat e dels conflictes entre las fes e entre las religions e d'aquestes sens fe.

Rushdie preconiza que l'aplicacion de l'[[exegèsi istorica e critica]], realizada a la fin del sègle XIX. Rushdie crida una reforma dins l'islam<ref>[https://web.archive.org/web/20080112015156/http://www.timesonline.co.uk/article/0,,1072-1729998,00.html "Muslims unite! A new Reformation will bring your faith into the modern era"], ''The Times'', 11 August 2005</ref> dins un article d'opinion dins lo ''[[Washington Post|The Washington Post]]'' e ''[[The Times]]'' en mièja agost de 2005.

Rushdie critica lo [[relativisme cultural]]. Preferís nomenat las causas amb lor nom vertadièr a arguís de contunh sus çò qu'es just e sus çòqu'es fals.<ref>{{Ligam web}}</ref>

Rushdie es un defensor de la satira religiosa. Condamna lo chaple de Charlie Hebdo e defend la critica comica de las religions dins un comentari dins lo English PEN<ref>{{cite news|url=http://www.huffingtonpost.com/2015/01/07/salman-rushdie-charlie-hebdo_n_6430904.html|title=Salman Rushdie Responds To Charlie Hebdo Attack, Says Religion Must Be Subject To Satire|author=Maddie Crum|work=[[Huffington Post]]|date=7 January 2015|accessdate=20 June 2015}}</ref>

=== Encastre politic ===
Dins las annadas 1980 al Reialme Unit, sostengava lo [[Partit Trabalhista]] e preconizava de mesuras per n'acabar amb la discriminacion raciala e l'alunhament dels joves migrants e de las minoritats racialas.

Rushdie sosten en 1999 lo bombardament de la Republica Federala de Iogoslavia per l'OTAN, menant l'esquerrista [[Tariq Ali]] de qualificar Rushdie e d'autres "escrivans garrièrs" de "belligerants'".<ref>[//en.wikipedia.org/wiki/Michael_Mandel_(law_professor) Michael Mandel], ''How America Gets Away With Murder'', Pluto Press, 2004, p. 60</ref> Sostengava la campanha menada pels EUA de capvirar lo [[Taliban|Talibans]] in Afghanistan, qu'aviá començat en 2001, mas venguèt una votz critica en 2003 contra de la Guèrra in Iraq.<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2007/jul/09/iraq.usa|title=Letters, Salman Rushdie: No fondness for the Pentagon's politics &#124; World news|work=The Guardian|date=9 July 2007|accessdate=13 March 2010|location=London}}</ref>
[[Fichièr:Paul_Auster,_Salman_Rushdie_and_Shimon_Peres.jpg|vinheta|[[Paul Auster]] e Rushdie saludant lo president  israelian  [[Shimon Peres]] en 2008.]]
Dins l'afar de las [[caricaturas de Maomet del journal Jyllands-Posten]] en Març de 2006 Rushdie es signatari del manifèst ''Together Facing the New Totalitarianism'', avertissent suls dangièrs de l'[[extremisme religiós]]. Lo Manifèst foguèt publicat dins lo jornal d'esquèrra ''[[Charlie Hebdo]]'' en Març de 2006.<ref>{{cite news|title=Writers issue cartoon row warning|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4763520.stm|accessdate=19 February 2014|publisher=BBC News|date=1 March 2006}}</ref>
[[Fichièr:Bernie_Sanders_and_Salman_Rushdie.jpg|esquèrra|vinheta|Rushdie e [[Bernie Sanders]] en 2004]]
In 




<blockquote class="" style="">


</blockquote>Rushdie s'impliquèt dins lo movement Occupy, per sa presencia dins Occupy Boston e coma fondator de [http://occupywriters.com/ Occupy Writers].

Rushdie sosten lo movement de contròtle de las armas als EUA, blaimant lo Chaple del cinèma Colorado en julhet de 2012.<ref>{{cite journal|url=http://www.nydailynews.com/blogs/pageviews/2012/07/salman-rushdie-stirs-up-frenzy-with-tweets-in-response-to-colorado-multiplex-shoot|title=Salman Rushdie stirs up frenzy with tweets in response to Colorado multiplex shooting &#124; New York Daily News|work=Daily News|location=New York|date=21 July 2012|accessdate=11 November 2012}}</ref><ref>{{cite journal|last=Cheney|first=Alexandra|url=https://blogs.wsj.com/speakeasy/2012/07/20/salman-rushdie-sparks-furor-with-colorado-shooting-tweets/|title=Salman Rushdie Sparks Furor With Colorado Theater Shooting Tweets – Speakeasy|work=The Wall Street Journal|date=20 July 2012|accessdate=11 November 2012}}</ref>

Rushdie sustenguèt lo vòte per que lo Reialme Unit demore dins l'UE a l'escasença en 2016.

== Vida personala ==
Rushdie foguèt maridat quatre còps. Sa primièra esposa foguèt Clarissa Luard<ref>Descended from the gentry family LUARD formerly of Byborough. See Burke's Landed Gentry 18th edn vol 1 (pub 1965) page 465 col 2</ref> defrom 1976 a 1987 aguèron un filh, Zafar (nascut en 1979).<ref>Free BMD website. Birth registered Q3 1979 Camden</ref> La quitèt per l'escrivana Australiana [[Robyn Davidson]].<ref>Bruce Chatwin, letter to Ninette Dutton, 1 November 1984, in ''Under the Sun: The Letters of Bruce Chatwin'', ed. Elizabeth Chatwin and [//en.wikipedia.org/wiki/Nicholas_Shakespeare Nicholas Shakespeare], p. 395</ref> Sa segonda esposa es la romancièra americana [[Marianne Wiggins]];, 1988 a 1993. La tresena esposa, de 1997 a 2004, foguèt Elizabeth West, aguèron un filh, Milan (nascut en 1997). En 2004, se maridèt a l'amricana d'origina indiana Padma Lakshmi, actritz e modèla lo arisatge s'acabèt en 2007.
== Bibliografia ==

=== Romans ===

* ''[[Grimus]]'' (1975)
* ''[[Los Mainats de Miejanuèit|Lo Mainats de Mièjanuèch]]'' (1981)
* ''[[Vergonha (roman de Rushdie)|Vergonha]]'' (1983)
* ''[[Los Versets satanics]]'' (1988)
* ''[[Lo Darrièr Badalh del Moro]]'' (1995)
* ''[[Lo sòl sota sos pès]]'' (1999)
* ''[[Furia (roman de Rushdie)|Furia]]'' (2001)
* ''[[Shalimar, lo palhassa]]'' (2005)
* ''[[L'Encantaira de Florença]]'' (2008)
* ''[[Dos Ans uèit meses evint e uèit nuèchs]]'' (2015)
* ''[[L'Ostal Golden]]'' (2017)<ref>''[http://www.vowelor.com/book/the-golden-house-salman-rushdie-review/ "The Golden House"]'' by Salman Rushdie, ''Random House''</ref>

=== Assags e non-ficcion ===

* ''The Jaguar Smile: A Nicaraguan Journey'' (1987)
* "In Good Faith", ''Granta'', (1990)
* ''Imaginary Homelands: Essays and Criticism, 1981–1991'' (1992)
* "The Wizard of Oz: BFI Film Classics", BFI, (1992)
* "[https://web.archive.org/web/20120516230218/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,988159,00.html Mohandas Gandhi]." ''Time'', 13 April 1998.
* "[https://www.theguardian.com/books/1999/oct/16/salmanrushdie Imagine There Is No Heaven].", extracted contribution from Letters to the Six Billionth World Citizen, a UN sponsored publication in English by Uitgeverij Podium, Amsterdam. ''[[The Guardian]]'', 16 October 1999.
* ''Step Across This Line: Collected Nonfiction 1992–2002'' (2002)
* "The East is Blue" (2004)
* "[https://www.theguardian.com/books/2009/feb/28/salman-rushdie-novels-film-adaptations A fine pickle]." ''[[The Guardian]]'', 28 February 2009.
* "[http://www.booktrack.com In the South]." ''Booktrack'', 7 February 2012.
* ''Joseph Anton: A Memoir'' (2012)

== Prèmis ==

* Aristeion Prize (European Union)
* Arts Council Writers' Award
* Author of the Year (British Book Awards)
* Author of the Year (Germany)
* Booker Prize for Fiction
* Booker of Bookers for the best novel among the Booker Prize winners for Fiction awarded at its 25th anniversary (in 1993)
* The Best of the Booker awarded to commemorate the Booker Prize's 40th anniversary (in 2008), winner by public vote
* Commandeur de l'Ordre des Arts et des Lettres (France)
* English-Speaking Union Award
* Golden PEN Award<ref>{{Ligam web}}</ref>
* Hans Christian Andersen Literature Award (2014)<ref name="politiken">{{cite news|title=Salman Rushdie får dansk litteraturpris på halv million|url=http://politiken.dk/kultur/boger/ECE1995354/salman-rushdie-faar-dansk-litteraturpris-paa-halv-million/|accessdate=12 June 2013|newspaper=Politiken|date=12 June 2013|language=Danish}}</ref>
* Honorary Patron, University Philosophical Society, Trinity College, Dublin.
* Hutch Crossword Book Award (India)
* India Abroad Lifetime Achievement Award (US)
* James Tait Black Memorial Prize (Fiction)
* Kurt Tucholsky Prize (Sweden)
* Mantua Prize (Italy)
* Norman Mailer Prize (US)
* James Joyce Award&nbsp;– University College Dublin
* [[Massachusetts Institute of Technology]] Honorary Professorship
* Chapman University Honorary Doctorate&nbsp;– Doctor of Humane Letters
* Outstanding Lifetime Achievement in Cultural Humanism (Harvard University)<ref>{{Ligam web}}</ref>
* PEN Pinter Prize (UK)<ref>{{Ligam web}}</ref>
* Premio Grinzane Cavour (Italy)
* Prix Colette (Switzerland)
* Prix du Meilleur Livre Étranger
* St. Louis Literary Award from the Saint Louis University Library Associates<ref>[https://web.archive.org/web/20160823003924/http://www.slu.edu/libraries/associates/award.html Website of St. Louis Literary Award]</ref>
* State Prize for Literature (Austria)
* Whitbread Novel Award (twice)
* Writers' Guild of Great Britain Award for Children's Fiction
* University of Liège Doctor ''honoris causa''
* Knight Bachelor Kt. 2007

== Vejatz tanben ==

== Nòtas ==
{{notelist}}

== Referéncias ==
{{Reflist|30em}}

== Ligams extèrnes ==

* <span class="url">[http://salman-rushdie.com Official website]</span>{{official website}}
* {{british council|salman-rushdie}}British Council{{british council|salman-rushdie}}
* {{C-SPAN|salmanrushdie}}C-SPAN
** [http://www.c-spanvideo.org/program/Salman ''In Depth'' interview with Rushdie, 5 December 2010]
* {{cite journal|url=http://en.qantara.de/content/interview-with-anant-kumar-polyphony-and-contradictions-are-considered-indispensable-in|title=Polyphony and Contradictions Are Considered Indispensable in India|author1=Anant Kumar|author2=Hans Dembowski|lastauthoramp=yes|date=2010|work=Qantara.de}}
* {{Charlie Rose view|132}}''Charlie Rose''
* {{IMDb name|750723}}IMDb{{IMDb name|750723}}
* [http://journalisted.com/salman-rushdie Article archive] at Journalisted
* {{Worldcat id|lccn-n80-146294}}WorldCat{{Worldcat id|lccn-n80-146294}}
* {{Aljazeeratopic|person/salman-rushdie}}
* {{Dawntopic|salman-rushdie}}
* {{Guardiantopic|books/data/author/salman-rushdie}}
* {{NYTtopic|people/r/salman_rushdie}}
* {{cite journal|url=http://www.theparisreview.org/interviews/5531/the-art-of-fiction-no-186-salman-rushdie|title=Salman Rushdie, The Art of Fiction No. 186|author=Jack Livings|date=Summer 2005|work=The Paris Review}}
* [https://www.nytimes.com/books/99/04/18/specials/rushdie.html ''New York Times'' special feature on Rushdie, 1999]
* [https://web.archive.org/web/20140912225014/http://bookshub.org/author/Salman-Rushdie Books by Salman Rushdie]
* [http://channel.louisiana.dk/video/salman-rushdie-chance-lasting Salman Rushdie: A Chance of Lasting] Video by Louisiana Channel
* {{isfdb name|287}}Internet Speculative Fiction Database

{{ORDENA:Rushdie, Salman}}
[[Categoria:Naissença en 1947]]