Veire la font de Region ultraperiferica

Una '''region ultraperiferica''' ('''RUP''') es un territòri de l'[[Union Europèa|Union europèa]] mas situat fòra del [[Euròpa|continent europèu]]. Las RUP foguèron reconegudas pel primièr còp dins una declaracion annexida al tracata de Maastricht de 1992. Dempuèi 2009, son definidas a l'article 349<div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"><div class="bounce1"></div><div class="bounce2"></div><div class="bounce3"></div></div></div> del tractat sul foncionament de l'Union europèa que precisa lo bias que lo [[Drech de l'Union Europèa|drech europèu]] pòt i èsser adaptat.

Las regions ultraperifericas fan partit de l'Union europèa, a contrari del autres territòris ultramarins dependent de païses membres de l'Union europèa nomenats [[Pays et territoires d'outre-mer|païses e territòris d'otramar]] (PTOM). Aquestes darrièrs fan pas partit del territòri comunautari quitament se lors ciutadans possedisson la nacionalitat d'un Estat membre de l'Union. Mas, ni los departaments d'otramar (que son de regions ultraperifericas), ni los païses e territòris de las otramars fan pas partit de l'[[Acòrdi de Schengen|espaci Schengen]] (levat [[Açòres]], [[Illas Canàrias|Canàrias]] e [[Archipèla de Madèira|Madèira]]).

== Geografia ==
Las regions ultraperifericas apareisson en blau clar sus la mapa çai dejós de territòris associats a l'Union europèa. Se trapan dins l'ocean Atlantic, en America del Sud e dins l'ocean Indian.
{{Territòris associats a l'Union Europèa}}

=== Lista de las regions ultraperifericas ===
Depuèi lo 1èr de genièr de 2017 i a 9 regions ultrapérifericas:
* una [[Comunautat autonòma d'Espanha|comunautat autonòma]] [[Espanha|d'Espanha]]: las [[illas Canàrias]];
* cinc departaments d'otramar [[França|franseses]]: la [[Guaiana]], la [[Martinica]], la [[Guadalope|Guadalopea]], [[Maiòta]] e [[Reünion|La Reünion]];
* una collectivitat d'otramar [[França|francesa]]: [[Collectivitat de Sant Martin|Sant Martin]];
* doas regions autonòmas [[Portugal|portuguesas]]: las [[Açòres|Açòras]] e [[Archipèla de Madèira|Madèira]].
<gallery>
File:Mapa de Canarias.png|Illas Canàrias (Espanha).
File:Guadeloupe map.png|Guadalope (França).
File:French Guiana-CIA WFB Map.png|Guaiana (França).
File:Martinique-Map.png|Martinica (França).
File:Mayotte blank map.svg|Maiòta (França).
File:Reunion-CIA WFB Map.png|La Reünion (França).
File:Saint Martin-CIA WFB Map.png|Sant Martin (França).
File:Azores-islands-locator.png|Açòres (Portugal).
File:MadeiraMap.png|Madèira (Portugal).
</gallery>

== Economia e demografia ==
Regropan mai de 4,5 milions d'abitants e recebèron 1,03 miliard d'[[Èuro|èuros]] per an al títol de la politica regionala de l'Union europèa<ref>{{Harvsp|texte=Commission européenne (2012)|p=40|id=RUP2012}}</ref>. Representan una granda partida del territòri maritim de l'Union europèa çò que li permet amb 25 milions de km{{2}}<div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div> d'ocupar lo primièr reng mondial. Provesisson tanben l'Union europèa en produchs agricòls exotics (rum, sucre de canna, bananas, etc). Representan près de 80 % de la biodiversitat europèa.

== Estatut ==
Lor existéncia es reconeguda per l'[https://fr.wikisource.org/wiki/Traité%20sur%20le%20fonctionnement%20de%20l’Union%20européenne#Article_349 article 349]<div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"><div class="bounce1"></div><div class="bounce2"></div><div class="bounce3"></div></div></div> del tractat sul foncionament de l'Union europèa (TFUE) (ex-[https://fr.wikisource.org/wiki/Traité%20instituant%20la%20Communauté%20européenne#Article_299 article 299], paragraf 2, du tractat instituissent la Comunautat europèa).
[[Fichièr:Ariane42P rocket.png|vinheta|Fusada Ariana al Centre espacial guaianés près de [[Kourou]].]]
L'estatut de RUP rebat de l'especificitat d'aquestas regions al respècte del rèste de l'[[Union Europèa|UE]]. En efièch, lor desvolopament es fach dificil per l'alunhament, l'insularitat e lor dependéncia a vejaire d'unas produccions (sucre, bananes, etc.). Mas, permeton lo provesiment dels mercats de l'UE en produchs exotics mas subretot lo contraròtle su las vastas zonas maritimas a son entorn<ref>[https://web.archive.org/web/20160304031119/http://www.histoire.ac-versailles.fr/IMG/pdf/RUPPTOM1.pdf « Les RUP et les PTCOM, le statut de l'outre mer européen ».]</ref>.

L'estatut de RUP permet a l'Estat membre d'adaptar lo [[drech europèu]] per unes aspèctes<ref>[https://web.archive.org/web/20120710193513/http://www.ladocumentationfrancaise.fr/var/storage/rapports-publics/034000133/0000.pdf « Les Départements d’Outre-Mer, Régions Ultra-périphériques et Traits-d’Union de l’Europe » - Rapport du sénateur Jean-Paul Virapoullé remis à Monsieur le Premier Ministre le 12 mars 2003 - Stratégie de mise en œuvre de l’article 299§2 du Traité d’Amsterdam pour les départements français d’outre-mer], rapport sénatorial de Jean-Paul Virapoullé, pages 20 à 22.</ref>:
* Las RUP son exclusidas del territòri fiscal comunautari e donc aplican pas las disposicions de la [[Còdi INSEE|TVA intracomunautària]], permetent a l'Estat-membre d'aplicar un taus derogatòri.
* Las RUP pòdon beneficiar d'ajudas d'estat pel desvelopament de las regions coma d'exoneracions fiscalas, sus la base de la derogacion acordada per l'article 87.3 del TFUE.
* Los abitants o los transportaires pòdon beneficiar de subvencions pels trajèctes aerians o maritims essencials per mantenir la continuitat territoriala.
* Las RUP aplican las disposicions de l'acòrdi de Cotono conclutz entre l'UE e los païses ACP al subjècte de la cooperacion regionala e l'importacion de produchs.


Dempuèi lo 1èr de genièr de 2012 [[Sant Bartomieu (illa)|Sant Bartomieu]] es pas pus una region ultraperiferica de l'Union europèa. [[Collectivitat de Sant Martin|Sant Martin (partida francesa)]] gardèt son estatut de RUP, qu'es lo sieu dempuèi son desligament de la Guadalope e son accession a l'estatut de COM<ref>{{harvsp|Décision 2010/718/UE|id=Décision 2010/718/UE}}</ref>{{,}}<div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div><ref>[http://www.outre-mer.gouv.fr/?les-collectivites.html Les Collectivités], ministère des Outre-Mer, consulté le 13 août 2013.</ref>.

La federacion de las [[Antilhas Neerlandesas|Antilhas neerlandesas]] avent estat dissolgudas lo 10 d'octobre de 2010<span></span>: los territòris insulars de [[Bonaire]], [[Saba (Antilhas)|Saba]] e [[Sant Eustaqui (Antilhas)|Sant Eustaqui]] venguèron de comunas neerlandesas a estatut particular. En consequéncias, lo govèrn dels Païses Basses demandèt, après aquesta reforma, la classificacion d'aquestes territòris en regions ultraperifericas de l'Union europèa. Mas, los territòris insulars neerlandeses de [[Curaçao]] e de [[Sint Maarten|Sint-Maarten]], venguts coma [[Aruba]], d'Estats autonòms associats a la Corona dels Païses Basses, lor estatut de país e territòri d'otramar a donc pas de rason d'evoluar.

=== Sintèsi dels estatuts europèus de las regions ultraperifericas ===
Aqueste tablèu sintetic representa los estatuts juridics europèus de las 9 regions ultraperifericas.
{| class="wikitable" style="font-size: 90%; line-height: 1.2; margin-bottom: 10px;"
|+Statut européen des régions ultrapériphériques
! width="15%" | RUP
! width="7.72%" | Dins l'Union?
! width="7.72%" | Applicacion del<br />
[[Drech de l'Union Europèa|drech de l’Union]]
! width="7.72%" | Executòri dabans los tribunals
! width="7.72%" | [[Comunautat Europèa de l'Energia Atomica|Euratom]]
! width="7.72%" | [[Ciutadanetat de l'Union Europèa|Ciutadanetat de l'Union]]
! width="7.72%" | eleccions del Parlament
! width="7.72%" | Espaci Schengen
! width="7.72%" | Espaci TVA
! width="7.72%" | Territòria douanièr de l’Union
! width="7.72%" | Mercat comun<br />
europèu
! width="7.72%" | [[Zona Èuro]]
|-
|-
|{{Illas Canàrias}}
| style="background: rgb(144, 255, 144) none repeat scroll 0% 0%;" align="center" | Òc
| style="background: rgb(255, 255, 128) none repeat scroll 0% 0%;" align="center" | Amb exempcions<br />
(RUP)
| colspan="5" style="background: rgb(144, 255, 144) none repeat scroll 0% 0%;" align="center" | Òc
| style="background: rgb(255, 144, 144) none repeat scroll 0% 0%;" align="center" | Non
| colspan="3" style="background: rgb(144, 255, 144) none repeat scroll 0% 0%;" align="center" | Òc
|-
|-
| [[Fichièr:Flag_of_France.svg|bordadura|class=noviewer|20x20px| ]][[La Reünion]]
| rowspan="6" style="background: rgb(144, 255, 144) none repeat scroll 0% 0%;" align="center" | Òc
| rowspan="6" style="background: rgb(255, 255, 128) none repeat scroll 0% 0%;" align="center" | Amb exempcions<br />
(RUP)
| colspan="4" rowspan="6" style="background: rgb(144, 255, 144) none repeat scroll 0% 0%;" align="center" | Òc
| rowspan="6" style="background: rgb(255, 144, 144) none repeat scroll 0% 0%;" align="center" | Non<ref name="Schengen21">{{harvsp|Code frontières Schengen|id=562/2006}}</ref>
| rowspan="6" style="background: rgb(255, 144, 144) none repeat scroll 0% 0%;" align="center" | Non
| colspan="3" rowspan="6" style="background: rgb(144, 255, 144) none repeat scroll 0% 0%;" align="center" | Òc<ref name="tullifi">{{harvsp|Territoires douanier et fiscal de la CE|id=Tullifi}}</ref>
|-
| [[Fichièr:Flag_of_France.svg|bordadura|class=noviewer|20x20px| ]][[Guaiana]]
|-
| [[Fichièr:Flag_of_France.svg|bordadura|class=noviewer|20x20px| ]][[Martinica]]
|-
| [[Fichièr:Flag_of_France.svg|bordadura|class=noviewer|20x20px| ]][[Guadalope]]
|-
| [[Fichièr:Flag_of_France.svg|bordadura|class=noviewer|20x20px| ]][[Maiòta]]
|-
| [[Fichièr:Flag_of_France.svg|bordadura|class=noviewer|20x20px| ]][[Collectivitat de Sant Martin|Sant Martin]]<ref>{{Lien web|auteur=|titre=Cas fiscaux particuliers de l'île de Saint-Martin et de l'île de Saint Barthélemy|jour=|mois=|année=|url=http://www.douane.gouv.fr/articles/a11027-cas-particuliers-de-l-ile-de-saint-martin-et-de-l-ile-de-saint-barthelemy|site=le site de la Direction générale des douanes et droits indirects français|en ligne le=|consulté le=14 mars 2017}}.</ref>
|-
|-
| [[Fichièr:Flag_of_the_Azores.svg|bordadura|class=noviewer|20x20px| ]][[Açòres]]
| rowspan="2" style="background: rgb(144, 255, 144) none repeat scroll 0% 0%;" align="center" | Òc
| rowspan="2" style="background: rgb(255, 255, 128) none repeat scroll 0% 0%;" align="center" | Amb exempcions<br />
(RUP)
| colspan="9" rowspan="2" style="background: rgb(144, 255, 144) none repeat scroll 0% 0%;" align="center" | Òc
|-
| [[Fichièr:Flag_of_Madeira.svg|bordadura|20x20px| ]][[Madèira]]
|-
|}

=== Conferéncia dels Deputats de las regions ultraperifericas al Parlament europèu ===

==== 1a legislatura 2009-2014 ====
La Conferéncia dels Deputats de las RUP al Parlament europèu foguèt fondada en setembre de 2009 a l'iniciativa de l'ensemble dels Deputats europèus de las RUP per sagelar una unitat de defensa collectiva de las RUP al nivèl de las institucions europèas. La creacion d'aquesta conferéncia se trapèt consolidada per la redaccion d'una plataforma comuna de proposicions per las RUP portadas al President de la Comission europèa de l'epòca, José Manuel Barroso.

La conferéncia dels Deputats de las RUP se reünís regularament a Brusèlas e a Estrasborg per preparar l'ensemble dels dossièrs venent tocar las RUP al nivèl europèu. D'encontras regularas son organizadas amb lo President de la Comission europèa, e los diferents Comissaris europèus, per evocar l'ensemble dels subjèctes problematics e trobar de solucions a la revendicacions de las RUP fondadas sus la basa de l'article 349.

==== 2a legislatura 2014-2019 ====
La conferéncia dels Deputats de las RUP se renovelèt en 2014 a l'eissida de las eleccions europèas. Es compausada per la legislatura 2014-2020 de Younous Omarjee, Maurice Ponga, Louis-Joseph Manscour, Gabriel Mato, Luis Fernando Lopez Aguillar, Sofia Ribeiro, Claudia Monteiro de Aguiar, Ricardo Serrao Santo, Liliana Rodrigues.

Un trabalh regular entre la Conferéncia dels Deputats de las RUP al Parlament europèu e la Commissària al desvelopament regional, Corina Cretu, s'es formalizat pel primièr còp. De conjunt amb la Conferéncia e la Comissària son a l'initiativa de reünion de trabalh tematics que son invitats los autres comissaris encargat de politicas plan importantas per las RUP<span></span>: pèsca, politica maritima, environament, recerca, mercat interior, politica de concurréncia, relacions exterioras e politica comerciala exteriora, agricultura, etc.

=== Conferéncias dels presidents de las regions ultraperifericas ===
* Ia
* IIa
* IIIa
* IVa
* Va
* VIa
* VIIa [[Illas Canàrias|Canàrias]] 14 e 15 d'octobre de 2002<ref name="CRM">[https://web.archive.org/web/20081114161123/http://www.cr-martinique.fr/francais/actu/acturup.html présentation de la {{XIIe}} conférence RUP sur le site du conseil régional de Martinique]</ref>
* VIIIa [[París]] 2 juin 2003
* IXa [[Martinica]] del 29 al 31 d'octobre de 2003
* Xa [[Açòres]] del 2 al 4 de setembre de 2004
* XIa [[Reünion|La Reünion]] del 1èr al 4 de setembre de 2005, en preséncia de [[Danuta Hübner]], commissària europèa encargada de la politica regionala
* XIIa [[Guadalope]] del 19 al 21 d'octobre de 2006
* XIIIa
* XIVa
* XVa
* XVIa
* XVIIa [[Martinica]] 3 e 4 de novembre de 2011<ref>[https://web.archive.org/web/20111205062623/http://www.politiques-publiques.net/17eme-conference-des-RUP-en.html {{17e|conférence}} des RUP en Martinique], [https://web.archive.org/web/20131125234939/http://politiques-publiques.net/Le-journal-Equipe.html Politiques Publiques], 24 octobre 2011</ref>
* XVIIIa [[Açòres]] 13 e 14 de setembre de 2012<ref>[http://www.cr-guyane.fr/actualites/xviiie-conference-des-rup conseil régional de Guyane]</ref>, en preséncia de [[Johannes Hahn]], Comissari europèu encargat de la politica regionala, e de George Georghiou, representant la Presidéncia de l’Union europèa e del govèrn de [[Chipre]]<ref>[http://www.la1ere.fr/infos/actualites/les-rup-en-conference-aux-acores_105251.html Les RUP en conférence aux Açores], Maité Koda, [//fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9seau_Outre-Mer_premi%C3%A8re Outre-Mer {{1re}}], 13 septembre 2012</ref>
* XIXa
* XXa

== Fonts ==

=== Referéncias ===
{{Reflist}}

=== Bibliografia ===
* Décision&nbsp; 2010/718/UE du Conseil modifiant le statut à l'égard de l'Union européenne de l'île de Saint-Barthélemy, 32010D0718, adoptée le 29 octobre 2010, JO du 9 décembre 2010, p. 4-5, entrée en vigueur le <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2012  <small>[[http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2010:325:0004:0005:FR:PDF consulter en ligne], [http://eur-lex.europa.eu/Notice.do?val=545267:cs&lang=fr&list=545267:cs,&pos=1&page=1&nbl=1&pgs=10&hwords= notice bibliographique]]</small><div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"><div class="bounce1"></div><div class="bounce2"></div><div class="bounce3"></div></div></div>{{Droit dérivé (UE)|type acte=décision|origine=Conseil|origine de la=|titre=modifiant le statut à l'égard de l'Union européenne de l'île de Saint-Barthélemy|code naturel=2010/718/UE|numero celex=32010D0718|date adoption=29 octobre 2010|date publication jo=9 décembre 2010|page jo=4-5|date entrée vigueur={{1er}} janvier 2012|date abrogation=|par=|lien notice biblio=http://eur-lex.europa.eu/Notice.do?val=545267:cs&lang=fr&list=545267:cs,&pos=1&page=1&nbl=1&pgs=10&hwords=|lien texte=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2010:325:0004:0005:FR:PDF|extrait=|id=Décision 2010/718/UE}}
* <cite style="font-style:normal">« Annexe : Perspectives transnationales du développement territorial européen »</cite>, dans Bruce Millan, <cite class="italique">Coopération pour l'aménagement du territoire européen - Europe 2000 Plus</cite>, <time>1994</time>{{chapitre|titre=Annexe : Perspectives transnationales du développement territorial européen|titre ouvrage=Coopération pour l'aménagement du territoire européen - Europe 2000 Plus|auteurs ouvrage=Bruce Millan|année=1994|id=Annexe1994}}
* Règlement&nbsp; 562/2006 du Parlement européen et Conseil établissant un code communautaire relatif au régime de franchissement des frontières par les personnes (code frontières Schengen), 32006R0562, adopté le 15 mars 2006, JO du 13 avril 2006, p. 1-32, entré en vigueur le 13 octobre 2006  <small>[[http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/fr/oj/2006/l_105/l_10520060413fr00010032.pdf consulter en ligne], [http://eur-lex.europa.eu/Notice.do?val=425157:cs&lang=fr&list=524847:cs,425157:cs,&pos=2&page=1&nbl=2&pgs=10&hwords= notice bibliographique]]</small>{{Droit dérivé (UE)|type acte=règlement|origine=Parlement européen et Conseil|titre=établissant un code communautaire relatif au régime de franchissement des frontières par les personnes (code frontières Schengen)|code naturel=562/2006|numero celex=32006R0562|date adoption règlement=15 mars 2006|date publication jo=13 avril 2006|page jo=1-32|date entrée vigueur règlement=13 octobre 2006|date abrogation règlement=|par=|lien notice biblio=http://eur-lex.europa.eu/Notice.do?val=425157:cs&lang=fr&list=524847:cs,425157:cs,&pos=2&page=1&nbl=2&pgs=10&hwords=|lien texte=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/fr/oj/2006/l_105/l_10520060413fr00010032.pdf|extrait=|id=562/2006}}
* Décision&nbsp; 1999/95/CE du Conseil sur les arrangements monétaires relatifs aux collectivités territoriales françaises de Saint-Pierre-et-Miquelon et Mayotte, 31999D0095, adoptée le 31 décembre 1998, JO du 4 février 1999, p. 29-30, entrée en vigueur le 31 décembre 1998  <small>[[http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:1999:030:0029:0030:FR:PDF consulter en ligne], [http://eur-lex.europa.eu/Notice.do?val=329516:cs&lang=fr&list=329516:cs,&pos=1&page=1&nbl=1&pgs=10&hwords= notice bibliographique]]</small>{{Droit dérivé (UE)|type acte=décision|origine=Conseil|origine de la=|titre=sur les arrangements monétaires relatifs aux collectivités territoriales françaises de Saint-Pierre-et-Miquelon et Mayotte|code naturel=1999/95/CE|numero celex=31999D0095|date adoption=31 décembre 1998|date publication jo=4 février 1999|page jo=29-30|date entrée vigueur=31 décembre 1998|date abrogation=|par=|lien notice biblio=http://eur-lex.europa.eu/Notice.do?val=329516:cs&lang=fr&list=329516:cs,&pos=1&page=1&nbl=1&pgs=10&hwords=|lien texte=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:1999:030:0029:0030:FR:PDF|extrait=|id=1999/95/CE}}
* {{Revista|nom1=Ziller|issn=0152-0768}}

== Vejatz tanben ==

=== Articles connèxes ===

=== Ligams extèrnes ===
* [https://web.archive.org/web/20061123035457/http://europa.eu/scadplus/leg/fr/s05034.htm Portal de l'Union europèa.]