Veire la font de Linha de Kármán

{{Dialècte Lengadocian}}

[[File:Capes atmosfèriques-ca.svg|thumb|right|180px|Jases de l'atmosfèra (pas a l'escala)]]

La '''linha de Kármán''' s'espandís segon las normas internacionalas, a 100 km en dessús de la superfícia de la [[Tèrra]]. Definís lo limit entre l'[[Atmosfèra  terrèstra]] e l'[[Espaci (cosmologia)|Espaci]] per la [[Federacion aeronautica internacionala]]<ref>{{en}} {{Ligam web|url=http://www.fai.org/press_releases/2004/documents/12-04_100km_astronautics.doc|títol=The 100 km Boundary for Astronautics|editor=[[Federacion Aeronautica Internacionala]]}}</ref>.

== Origina ==
Lo nom d'aquela linha ven del nom del fisician ongroamerican, [[Theodore von Kármán]], que calculèt l'altitud a la quala l'[[Atmosfèra (Tèrra)|atmosfèra]] ven trop tèunha per d'aplicacions [[aeronautica]]s. D'efièch, emai qu'existisca pas de limit estrict al delá del qual l'[[Atmosfèra (Tèrra)|atmosfèra]] de la Terrà existís pas  pus, mai l'[[altitud]] aumenta, mens l'atmosfèra es densa, e doncas existís un tèrme al qual los efièches de l'atmosfèra ([[viscositat]], [[fregadís]]...) venon negligibles.

== Definicion ==

L'atmosfèra d'una planèta s'acaba pas subitament a una nautor verticala precisa, mas ven totjorn mai escassa amb la distància verticala. En mai, segon la definicion dels diferents jaces que compausan l'espaci a l'entorn de la Tèrra, la linha determinant aquela frontièra pòt variar fòrça. Considerant la [[termosfèra]] e l'[[exosfèra]] coma composants de l'atmosfèra e non de l'espaci, se deuriá marcar la talvèra de l'espaci fins a 10 000 km al dessús de la mar. Atal la linha de Kármán pren lo ròtle d'una linha arbitrària basada sus las consideracions seguentas:

Un avion demòra en l'aire sonque s'avança de contunh dedins l'aire a l'entorn, per que las alas asseguren la [[portança]]. Se lo [[coeficient de portança]] d'una ala a un angle d'ataca donat es conegut, la portança producha dins un debit precís s'exprimís del biais seguent:

<math>F\, = \frac{1}{2} \rho V^2 S C\,</math>

Ont : 
* <math>\rho</math> es la massa volumica, caracterisant lo mitan que lo desplaçament se debana,
* <math>V</math> es la velocitat,
* <math>S</math> es la superfícia de l'objècte (dicha superfícia alària per una ala d'aeronau),
* <math>C\,</math> es lo coeficient de portança.

La portança (C) producha es directament en foncion de la densitat de l'atmosfèra (ρ). Totes los autres factors incambiats, la velocitat vertadièra de l'avion (V) deu augmentar per colomar la densitat flaca de l'aire dins las mai grandas nautors.

Una nau espaciala en orbita depend d'un equilibri entre la pesantor e lo compausant [[Fòrça centrifuga|centre fugissent]] del seu movement a l'entorn de la Tèrra. S'orbita mens aviat, la pesantor menará progressivament la nau cap al bas. Aquela velocitat requerida se nomena [[velocitat orbitala]] e varia segon la nautor de l'orbita. Per l'[[Estacion Espaciala Internacionala]] en [[orbita terrèstra bassa]], la velocitat orbitala apròcha 27000 km/h.

Per un avion qu'ensag de volar totjorn mai naut, l'aire arrarit dona totjorn mens de portança, çó qu'exigís una velocitat totjorn mai granda per generar la portança que cal. Fin finala, a una nautor donada, deu volar tan aviat per generar pro de portança qu'atenh la velocitat orbitala. Lo consèpte la linha Kármán es de marcar l'altitud que la velocitat de vol demandada egalariá la velocitat orbitala.

== Vejatz tanben ==
* [[Atmosfèra (Tèrra)|Atmosfèra]]
* [[Troposfèra]]
* [[Estratosfèra]]
* [[Mesosfèra]]
* [[Termosfèra]]
* [[Exosfèra]]

== Referéncias ==
<references />

{{DEFAULTSORT:Kármán, Linha de}}