Iperbat
L'iperbat (o tanben iperbaton) (del grèc hyperbaton (ὑπέρβατον), "inversion") es una figura de retorica que consistís en alterar l'òrdre natural de la sintaxi d'una lenga en tot cambiar de posicion los elements d'una frasa, gràcias a l'ajust d'un element qu'es inserit dins la frasa d'un biais que lo met en evidéncia. L'iperbat aparten a la mesa en relèu.
Es una ressorsa usada dins la poesia per tal de causar estonament, insisténcia o suspresa. Es una figura de retorica mai que mai utilizada dins l'encastre d'un registre literari mas pas solament. Es tanben plan corrent dins las publicitats.
En poesia pòt tanben èsser utilizada per de motius de rima o de metrica. Consultar tanben: anastròfe
Sens lat, sens estrict
[modificar | Modificar lo còdi]L'iperbat, tre l'Antiquitat, a reçauput una definicion plan lata vist que podiá tanben inclure l'anastròfa, la sinquise e la tmèsi[1].
Lo grop Mu considera l'iperbat lato sensu e es d'acòrdi amb la definicion antica[2].
Pasmens, a l'ora d'ara se considera mai que mai qu'es un iperbat quand i a un ajust de sintagma que modifica l'òrdre natural de la frasa.
Exemples
[modificar | Modificar lo còdi]En latin
[modificar | Modificar lo còdi]''quam Catullus unam plus quam se atque suos amauit omnes'' (una que Catul aimèt mai que se meteis e que los siéus tots).
Los elements unam e omnes son meses en evidéncia per que pareisson ajustats (çò es que son pas necessaris dins la frasa e que lor ajust apòrta pas cap d'informacion novèla, consultar redondància) e per que modifican l'òrdre normal de la sintaxi. Dins la revirada en occitan, tots tanben es un iperbat.
En francés
[modificar | Modificar lo còdi]Albe le veut, et Rome ; il leur faut obéir, (Pierre Corneille, Horace, II, 6)
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Dupriez, Les Procédés littéraires, Paris, 1984
- ↑ Véronique KLAUBER, « HYPERBATE, rhétorique », Encyclopædia Universalis [en ligne], consulté le 5 mars 2013. URL : http://www.universalis.fr/encyclopedie/hyperbate-rhetorique/