Veire la font de Fèbre

La '''fèbre''' es l'estat d'un animal de sang caud (''omeotèrme'') que la temperatura intèrna es pal superiora (''ipertermia'') a sa temperatura ordinària (36,5 <span title="97,7 °F ou 309,7 K" contenteditable="false"></span><abbr class="abbr" title="degré Celsius" contenteditable="false">°C</abbr> pels umans), de biais contraròtlada. D'obsèrve per la mesura amb un [[Termòmetre|termomètre]] una auça de la temperatura corporala abituala. Aquel fenomèn fisiologic paréis subretot èsser una responsa ipotalamic estimulada per de substéncias pirogenas subretot liberadas pels [[Macrofag|macrofags]] e/o pendent de fenomèns inflamatòris.

La fèbre sembla èsser una reaccion sistemica d'omeotèrmes en preséncia d'unes agents [[Malautiá infecciosa|infeccioses]]. L'efèit benefic es de perturbar las reaccions bioquimicas del [[Micròbi|microorganismes patogèns]] per mermar lor viruléncia.

Lo fenomèn se debana en tres fasas<span></span>:
* pojada termica
* platèu d'ipertermia
* defervescéncia
Per l'[[Homo sapiens|uman]], la temperatura corporala normala mejana es de <span title="98,6 °F ou 310,2 K" contenteditable="false">37&nbsp;</span><span title="98,6 °F ou 310,2 K" contenteditable="false"></span><abbr class="abbr" title="degré Celsius" contenteditable="false">°C</abbr> (entre <span title="97,7 °F ou 309,7 K" contenteditable="false">36,5&nbsp;</span><span title="97,7 °F ou 309,7 K" contenteditable="false"></span><abbr class="abbr" title="degré Celsius" contenteditable="false">°C</abbr> e <span title="99,5 °F ou 310,7 K" contenteditable="false">37,5&nbsp;</span><span title="99,5 °F ou 310,7 K" contenteditable="false"></span><abbr class="abbr" title="degré Celsius" contenteditable="false">°C</abbr> segon los individus). La fèbre se definís per una temperatura rectala al repaus superiora o egala a <span title="100,4 °F ou 311,2 K" contenteditable="false">38,0&nbsp;</span><span title="100,4 °F ou 311,2 K" contenteditable="false"></span><abbr class="abbr" title="degré Celsius" contenteditable="false">°C</abbr><ref>[http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003090.htm Fever - National Institutes of Health]</ref>. Una fèbra passant <span title="104 °F ou 313,2 K" contenteditable="false">40&nbsp;</span><span title="104 °F ou 313,2 K" contenteditable="false"></span><abbr class="abbr" title="degré Celsius" contenteditable="false">°C</abbr> es considerada coma un risc de santat major e subte, subretot pel joves enfants.

== Mesura de la temperatura corporala ==
Existís pas de definicion precisa universalament admesa de la fèbre entre autra a causa de las dificultats concrètas de mesura en situacion clinica (la temperatura mesurada depend dl moment de la jornada, de la proximitat d'un repai, de las caracteristicas del mitan). Pasmens lo ''<span class="lang-en" contenteditable="false" lang="en">Brighton Collaboration Fever Working Group</span>'' definiguèt en 2004 la fèbre coma essent una temperatura corporala superiora o egala a <span title="100,4 °F ou 311,2 K" contenteditable="false">38&nbsp;</span><span title="100,4 °F ou 311,2 K" contenteditable="false"></span><abbr class="abbr" title="degré Celsius" contenteditable="false">°C</abbr>, quinas que siá las modalitats de mesura, l'edat o las condicions environamentalas. L'[[OMS]] ela, considèra coma febrosa una temperatura axillara superiora o egala a <span title="99,5 °F ou 310,7 K" contenteditable="false">37,5&nbsp;</span><span title="99,5 °F ou 310,7 K" contenteditable="false"></span><abbr class="abbr" title="degré Celsius" contenteditable="false">°C</abbr><ref name="BCFworkingGroup2004"><span class="ouvrage" id="2004"><span class="indicateur-langue">(<abbr class="abbr" title="Langue : anglais">en</abbr>)</span> Marcy SM, Kohl KS, Dagan R, Vermeer P ''<abbr class="abbr" title="et alii (et d’autres)">et al.</abbr>'' </span></ref><sup class="reference cite_virgule" contenteditable="false">,</sup><ref name="WHO2007"><span class="ouvrage" id="2007"><span class="indicateur-langue">(<abbr class="abbr" title="Langue : anglais">en</abbr>)</span> Moorthy V, Reed Z, Smith PG; WHO Study Group on Measures of Malaria Vaccine Efficacy, <span lang="en">« <cite style="font-style:normal;">Measurement of malaria vaccine efficacy in phase <abbr class="abbr" title="3">III</abbr> trials: report of a WHO consultation</cite> »</span>, ''<span class="lang-en" lang="en">Vaccine</span>'', <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&nbsp;25, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&nbsp;28,&#x200E; <time>2007</time>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&nbsp;5115-23. </span></ref><sup class="reference cite_virgule" contenteditable="false">,</sup><ref><span class="indicateur-langue" contenteditable="false">(<abbr class="abbr" title="Langue : anglais">en</abbr>)</span> Sunny Oyakhirome, Katharina Profanter, Peter G. Kremsner [http://www.ajtmh.org/cgi/content/full/82/2/215 « <span class="lang-en" contenteditable="false" lang="en">Assessment of Fever in African Children: Implication for Malaria Trials</span> »] ''Am J Trop Med Hyg.'' 2010;82(2):215–8.</ref>.

La temperatura corporala se mesura amb un [[Termòmetre|termomètre]] medical. Seguent ont se plaça se dich<span></span>:
* temperatura bucala: termomètre plaçat dins la [[boca]] (lo metòde mai corrent dins los païses anglosaxons, levat pels mainats);
[[Fichièr:Clinical_thermometer_38.7.JPG|thumb|Un termomètre clinic indicant <span title="101,7 °F ou 311,9 K" contenteditable="false">38,7&nbsp;</span><span title="101,7 °F ou 311,9 K" contenteditable="false"></span><abbr class="abbr" title="degré Celsius" contenteditable="false">°C</abbr> de fèbre.]]
* temperatura rectala: extremitat del termomètre plaçat dins lo rectum via l'[[anus]] (metòde mai precís tradiconalament conselhada pels mainats);
* temperatura vaginala: extremitat del termomètre plaçat dins la [[vagina]];
* temperatura axillara: jol [[braç]], mesura mens precisa que la rectala. Segon las fonts, la temperatura axilària es entre <span title="32,9 °F ou 273,7 K" contenteditable="false">0,5&nbsp;</span><span title="32,9 °F ou 273,7 K" contenteditable="false"></span><abbr class="abbr" title="degré Celsius" contenteditable="false">°C</abbr><ref>[http://books.google.fr/books?id=GxhJmjwMzAQC http://books.google.fr/books?id=GxhJmjwMzAQC&pg=PA17&dq=mesure+temp%C3%A9rature+axillaire&hl=fr&sa=X&ei=28HYUPfOAoa10QWOhoGgAw&redir_esc=y#v=onepage&q=mesure%20temp%C3%A9rature%20axillaire&f=false - 2009 - Jacqueline Gassier - page 17]</ref><sup class="reference cite_virgule" contenteditable="false">,</sup><ref name="P200">[http://books.google.fr/books?id=7e5TuVGpXYYC Pédiatrie - 2000 - Joël Aspar - page 200]</ref> e <span title="33,6 °F ou 274,1 K" contenteditable="false">0,9&nbsp;</span><span title="33,6 °F ou 274,1 K" contenteditable="false"></span><abbr class="abbr" title="degré Celsius" contenteditable="false">°C</abbr><ref name="FUT20">[http://dumas.ccsd.cnrs.fr/dumas-00745275 Thèse d'exercice de Médecine - Fiabilité et utilisation des thermomètres infrarouges tympaniques et frontaux aux urgences - 2012 - Université de Rouen - UFR Médecine et Pharmacie - GHARBI_Amel - page 20-24]</ref> mendre que temperatura rectala;
* temperatura timpanica: mesura infraroja de la temperatura del timpan. Per obténer une mesura fisabla cal prene la mesura dels dos timpans e far la mejana d'ambedoas<ref name="P200"/>.
La temperatura bucala e la temperatura axillara essent mens nauta que la temperatura rectala, presa coma referéncia, se cal far de correccions (<span title="32,9 °F ou 273,7 K" contenteditable="false">+0,5&nbsp;</span><span title="32,9 °F ou 273,7 K" contenteditable="false"></span><abbr class="abbr" title="degré Celsius" contenteditable="false">°C</abbr> per la buccale, <span title="33,4 °F ou 274 K" contenteditable="false">+0,8&nbsp;</span><span title="33,4 °F ou 274 K" contenteditable="false"></span><abbr class="abbr" title="degré Celsius" contenteditable="false">°C</abbr> per l'axillara).

== Etiologia ==
La fèbre es un senhal medical corrent. 

Tòca al mètge d'ensejar de la ligar a una etiologia (diagnostic) e d'evaluar sa gravetat.

Per establir un diagnostic fàcia a aquel signe lo mètge cerca sas caracteristicas semiologicas: òme / femna - edat - antecedents - etnia - factors de riscs - caractèr agut / de longas - luòc de demorança - fèbre isolada o dins un grop sindromic - incidéncia e prevaléncia localas e sasonièras - eca.

En medecina generala, mai sovent la fèbre mena cap a un diagnostic de patologia benigna.

Malgrat las prevaléncias escaças dins los païses occidentals, lo mètge deu saber alunhar los cases mai grèus<span></span>:
* al retorn d'un viatge: [[Malària|paludisme]]
* se fèbre persista<span> </span>: [[tuberculòsi]]
* associada a de dolors articulàrias<span></span>: artritis septica
* isolada, per l'òme: prostatitis
* en cas de buf cardiac: [[endocarditis]] infecciosa

== Responsa terapeutica ==
L'ANSM recomanda per l'enfant<span></span>: "Los beneficis esperats de la cura son ara mai centrats sul melhorament del confòrt de l'enfant que sus un abaissament sistematic de la temperatura, la fèbre presenta pas, d'esperela e levat de cases plan particulars, un dangièr.

Segon lo cas (per exemple<span></span>: antecedents convulsius, [[allergia]], comorbiditat, fiabilitat de l'entorn, tractaments associats, etc.) lo mètge deu pesar lo rapòrt entre beneficis esperats e riscs encorrits (epatotoxicitat, cardiotoxiciaté, sindròma de lyell, tust anafilactic, cellulita faciala, etc.) abans de prescriure o non d'antipiretics<ref>[https://web.archive.org/web/20160303203957/http://ansm.sante.fr/S-informer/Presse-Communiques-Points-presse/Le-traitement-de-la-fievre-chez-l-enfant/(language)/fre-FR Communiqué] point-presse par l'agence du Médicament (ANSM).</ref>.

Actituds practicas per tractar una fèbre persistenta superiora a <span title="101,3 °F ou 311,7 K" contenteditable="false">38,5&nbsp;</span><span title="101,3 °F ou 311,7 K" contenteditable="false"></span><abbr class="abbr" title="degré Celsius" contenteditable="false">°C</abbr><ref>[https://web.archive.org/web/20160304022556/http://ansm.sante.fr/content/download/6134/59501/version/5/file/qr_fiev_quest.pdf document] de l'ANSM</ref><span></span>:
* ensejar d'accions fisicas simplas: abans una preda de medecina, cal evitat de cobrir l'enfant, lo daisar pas dins una pèça subrecaufada e lo far beure tant e mai que possible; es pas indispensable de li donar un banh tebés coma èra classicament conselhat.
* quand prescrit, se pòt donar una sola classa de medicaments antipiretics considerant las contra indicacions e precaucions d'emplec que cal.
* brumizar d'aiga  sus la cara per refrescar se cal.
Aquelas recomandacions al subjècte del confòrt de l'enfant fan pas baissar, nimai auçar la temperatura perque lo termostat ipotalamic realizarà los mecanismes de termogenèsi (se l'enfant es tròp refregit) e de termolisi (se l'enfant es dins un mitan tròp caufat) per daissar lo còs a la temperatura prevista coma los [[Sistèma immunitari|mecanismes immunitaris]] seràn activats.

Fàcia a una fèbre de l'enfant, dins los païses occidentals, es corrent de demandar un avís diagnostic près d'un mètge generalista per afirmar lo caractèr benigne de l'episòdi per que pòscan s'encargat de l'enfant los adults rassurats.

Mas, un diagnostic medical es primordial se la fèbre de l'enfant presenta des caracteristicas inabitualas: ninons, fèbre mai nauta qu’abitualament, durada e evolution inabituala, comportaments inabituels (plors de contunhs, fatiga, agitacion, eca.), mina inaabituala, erupcions cutanèas, signes d'accompanhaments (vòmits, eca.), epidemia locala de patologias que pòt venir grèvas (meningitis, eca.)...

Passat {{Modèl:Temperatura|40|°C}}, la temperatura pòt èsser un signe de malautiá grèva e pòt èsser mal tolerada per l'organisme<span></span>:
per exemple lo cervèl, lo risc de convulsion aumenta<ref>[http://www.magicmaman.com/,edwige-antier-qu-est-ce-qu-une-convulsion,343,6119.asp Qu'est-ce qu'une convulsion ?]</ref>.

== Fèbre e riscs de convulsions ==
pels enfants joves, aquela fèbre pòt provocar de convulsions que, se son impressionantas, son mai sovent denignas; pasmens cal imperativament evitar qu'aquela situacion ne se perlongue, cal donc baissar lentament la temperatura de l'ensems del còs.

Se recomanda abans de donar sistematicament de banhs d'aiga que la temperature es de {{Modèl:Temperatura|2|°C}} en dejós de la temperatura del nenon, e la prescripcion medicala consistava sovent en una biterapia [[aspirina]] paracetamòl; la casuda de la temperatura èra una prioritat amb tres objectius: empachar lo desvelopament de l'ipertermia maligna, evitar las convulsions febrilas e melhorar lo confòrt de l'enfant. 

Pasmens, pas cap d'etudis recent provèt l'efièt dels antipiretics per la prevencion de las convulsions, e, sonque unes enfants (2 a 5 %) son subjècte a las convulsions<ref name="Généraliste">[http://generaliste.medimedia.tm.fr/gene/tl_fch/dossfmc/gene-2317-fmc.pdf Prise en charge symptomatique de la fièvre chez l'enfant], ''Le Généraliste'' <abbr class="abbr" title="numéro" contenteditable="false">n<sup>o</sup></abbr><abbr class="abbr" title="numéro" contenteditable="false"></abbr>&nbsp;<span contenteditable="false">2317</span>, <time class="nowrap date-lien" datetime="2005-01-28" contenteditable="false">[[28 de genièr|28]] janvier [[2005]]</time><time class="nowrap date-lien" datetime="2005-01-28" contenteditable="false"></time></ref>.

== Quand consultar? ==
Una fèbre vertadièra (superiora a {{Modèl:Temperatura|38|°C}}) per un enfant deu totjorn far una consultacion medicala<ref name="Bébé a de la fièvre : quand appeler le médecin ?"><span class="ouvrage" contenteditable="false">[http://www.infobebes.com/Bebe/Sante/Petits-maux/Fievre/Les-bons-reflexes-en-cas-de-fievre/Il-a-de-la-fievre-quand-appeler-le-medecin « <cite style="font-style: normal">Bébé a de la fièvre : quand appeler le médecin ?</cite> »], sur ''http://www.infobebes.com'' <small style="line-height:1em;">(consulté en <span class="nowrap">[[9 de març|9]] mars [[2012]]</span>)</small></span><span class="ouvrage" contenteditable="false"></span></ref>, mas ecasçament a las urgéncias de l'espital<ref>[https://web.archive.org/web/20150924002029/http://www.esculape.com/controverse/urgences_fausses.html L'Alphabet des fausses urgences], ''Le Généraliste'' <abbr class="abbr" title="numéro" contenteditable="false">n<sup>o</sup></abbr><abbr class="abbr" title="numéro" contenteditable="false"></abbr>&nbsp;<span contenteditable="false">2193</span>, <time class="nowrap date-lien" datetime="2002-04-16" contenteditable="false">[[16 d'abril|16]] avril [[2002]]</time><time class="nowrap date-lien" datetime="2002-04-16" contenteditable="false"></time></ref> levat pels nenons de mens de 3 meses.

Se cal prene contacte aviadament amb un mètge (lo Samu en França) per aver de conselhs e benlèu una intervencion medicalizada en preséncia de signes de gravetat atal: 
* temperatura passant {{Modèl:Temperatura|40|°C}},
* pèrda de pes,
* convulsions que se repetan o duran malgrat lo resfrescament,
* tacas sus la pèl,
* trebles de la consciéncia,
* plors de contunh,
* …
Abans d'anar consultar un mètge, se cal esperar <span class="nowrap">24&nbsp;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span><span class="nowrap"></span> per un enfant entre 4 meses e mens de 2 ans puèi <span class="nowrap">48&nbsp;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span><span class="nowrap"></span> per un enfant de 2 ans e mai, levat se lors simptòmas s'agravan<ref>Qu'est-ce que la fièvre [https://www.chusj.org/fr/soins-services/F/Fievre CHU Sainte Justine, Montréal]</ref>.

== Tractament ==
La fèbre avent un ròtle dins la luta contra l'infeccion, per un enfant essent pas subjècte a la convulsions e levat urgéncia, donar d'antipiretic es pas mai syistematic, e se pòt far sonqu'a partir de {{Modèl:Temperatura|38.5|°C}}. Se conselha alara puslèu lo paracetamòl en monoterapia<ref name="Généraliste"/>{{Modèl:,}}<ref>''Traiter la fièvre chez l'enfant'', P. Benkimoun, ''[[Le Monde]]'', <time class="nowrap date-lien" datetime="2004-11-03" contenteditable="false">[[3 de novembre|3]] novembre [[2004]]</time><time class="nowrap date-lien" datetime="2004-11-03" contenteditable="false"></time></ref>{{Modèl:,}}<ref>''Pierre Foucaud, chef du service de pédiatrie au centre hospitalier de Versailles « Privilégier le paracétamol en monothérapie »'', propos recueillis par S. Blanchard, ''[[Le Monde]]'', <time class="nowrap date-lien" datetime="2004-11-03" contenteditable="false">[[3 de novembre|3]] novembre [[2004]]</time><time class="nowrap date-lien" datetime="2004-11-03" contenteditable="false"></time></ref>.

L'utilizacion d'ibuprofèn per l'enfant es controversiada<ref>''Des médecins déconseillent d'utiliser l'ibuprofène en cas de fièvre chez l'enfant'', S. Blanchard, ''[[Le Monde]]'', <time class="nowrap date-lien" datetime="2004-09-11" contenteditable="false">[[11 de setembre|11]] septembre [[2004]]</time><time class="nowrap date-lien" datetime="2004-09-11" contenteditable="false"></time></ref>{{Modèl:,}}<ref>''Une rumeur alarmiste sur l'ibuprofène ?'', ''[[Le Monde]]'', <time class="nowrap date-lien" datetime="2004-11-03" contenteditable="false">[[3 de novembre|3]] novembre [[2004]]</time><time class="nowrap date-lien" datetime="2004-11-03" contenteditable="false"></time></ref>. Pòt i aver d'efièts secondaris rares mas grèus per l'enfant varicelós<ref name="Généraliste"/>.

== Notas e referéncias ==
<div class="references-small decimal" style="-moz-column-count:2;-webkit-column-count:2;column-count:2;">
<references></references>
</div>

== Vejatz tanben ==

=== Articles connèxes ===

=== Ligams extèrnes ===