Veire la font de Estatut d'Autonomia de Catalonha de 2006

{{Infobox Document}}

L’'''Estatut d'Autonomia de Catalonha''' es la nòrma organica de [[Catalonha (comunautat autonòma)|Catalonha]] desvolopada en acòrdi amb lo títol ochen de la [[Constitucion espanhòla de 1978|Constitucion espanhòla de 1978.]] A, doncas, caractèr e reng de lei organica. Se nomena tanben informalament '''Estatut de Miravet''' que foguèt a [[Miravet]], a ([[Ribera d'Èbre|Ribièra d'Èbre]]) que se reüniguèron de parlamentaris catalans de totes los partits per l'iniciar. Unes de los sieus detractors la nomenan '''Estatut de la Moncloa''', qu'alà foguèt redigit lo tèxte final del tèxt que modificava substancialament lo tèxte aprovat al Parlament de Catalonha. Lo Parlament de Catalonha aprovèt lo [[30 de setembre]] de 2005 la '''Proposicion de Nòu Estatut d'Autonomia de Catalonha''', que foguèt acceptada pel discucion al Congrés dels Deputats lo [[2 de novembre]] de [[2005|2005.]] Foguèt aprovada pel Congrés de Deputats lo [[30 de març]] de 2006 e pel Senat d'Espanha lo [[10 de mai]] de 2006 après una substanciala modificacion e foguèt aprovat per referendum pel pòble de [[Catalonha (comunautat autonòma)|Catalonha]] lo [[18 de junh]] de [[2006|2006.]] Promulgat e publicat oficialament, per l'aprobacion de la Lei Organica 6/2006 de [[19 de julhet]]. Es en vigor dempuèi lo [[9 d'agost]] de 2006. Mas foguèt modificat per la senténcia de [[28 de junh]] de 2010, pel [[Tribunal constitucional espanhòl|Tribunal Constitucional]],

== Estructura ==
{{Metabendèl
|tèxt=La presentacion oficiala de l'Estatut de Autonomia de Catalonha es disponibla en aranés. Referéncia: {{ligam web|títol=Estatut de Autonomia de Catalonha (version en aranés)|site=www.parlament.cat|lenga=oc|url-accès=Pdf|url=https://web.archive.org/web/20150505110437/http://www.parlament.cat/porteso/estatut/estatut_aranes6_06.pdf}}
}}

* Preambul 
* Títol preliminar (art. 1 - 14) 
* Títol I: Des Drets, Déuers e principis rectors (5 capítols / art. 15 - 54) 
* Títol II: Des Institucions (7 capítols / art. 55 - 94) 
* Títol III: Deth poder judiciaiu en Catalonha (3 capítols / art. 95 - 109) 
* Títol IV: Des competéncies (2 capítols / art. 110 - 173) 
* Títol V: Des relacions institucionaus dera Generalitat (3 capítols / art. 174 - 200)
* Títol VI:Deth finançament dera Generalitat (3 capítols / art. 201 - 221) 
* Títol VII: Dera reforma de l'Estatut (art. 222 - 223) 
* Disposicions addicionaus (15 precèptes)
* Disposicions transitòries (2 precèptes)
* Disposicion derogatòria (1 precèpte)
* Disposicions finalas (4 precèptes)

== Contengut anterior a la senténcia del TC ==

=== Simbòls e d'aspèctes representatius ===
Los novelums al respècte de l'estatut d'autonomia presecent, al subjècte del capítol de la simbologia e traches representatius del pòble catalan, se destrian en tres tèmas: lo [[Nacion|caractèr nacional]], la [[Catalan|lenga]] e los [[dreches istorics]]. 

Sul caractèr nacional de Catalonha, foguèt introdusida una referéncia dins lo preambul, que determina indirectament son existéncia, constatant que lo Parlament de Catalonha definiguèt Catalonha coma una nacion de biais largament majoritària. E mai, la declaracion apond l'afirmacion que respond al sentiment e a la volontat dels catalans. Doncas, s'i reconeis expressament lo caractèr de «realitat nacionala», malgrat que Constitucion espanhòla la qualifique de «nacionalitat». Aquel precèpte foguèt una de las reformas realizadas per las Corts Generalas espanhòlas, alara que lo projècte de 30 de setembre de 2005 del Parlament catalan plaçava la proclamacion de nacion dins l'article 8. 

Aquela disposicion, provoquèt la polemica d'unes mitans espanhòls a causa la possibla inconstitucionalitat del preambul contravenent a l'article 2 de la Constitucion espanhòla, qu'afirma "l'indissolubla unitat de la Nacion espanhòla, pàtria comuna e indivisibla de totes los espanhòls", e conjecturant una declaracion d'intencions secessionistas dins lo nòu tèxte estatutari. Per aquela question, entre autras, escasèt al [[Tribunal constitucional espanhòl|Tribunal Constitucional d'Espanha]] (TC) un còp aprovat per las Corts Generalas, ratificat en referendum pel pòble catalan, e promulgat e sancionat pel rei Joan Carles I, en resumit, un còp que ja èra en vigor.

Fòrça juristas defendon la teoria de la plena constitucionalitat del tèxte, coma, per definicion, un preambul a pas valor juridica essent una exposicion de motius o consideracions. D'autras, van al delà asseguran que poirián pas sorgir de consequéncias juridicas concrètas se la disposicion avián estat redigida dins un l'article, doncas auriá continuar a aver una valor interpretativa o ermeneutica, es lo cas per exemple de Carles Viver i Pi-Sunyer, exmagistrat del TC e professor de Drech constitucional. Dins ambedos cases se pòt dire que lo problèma es de natura politica e non pas juridica. Malgrat tot l'actuala formulacion es la mai explicita de totes los tèxtes constitucionals e estatutaris que foguèron en vogor en Catalonha dins los darrièrs sègles.

Per la matèria lingüistica cal destacar un enforçament clar de l'estatut del [[catalan]] coma [[lenga]] pròpria del país. Lo topic màger d'aquela comparason es lo nivelament amb lo [[Espanhòu|castelhan]] que supausa, a nivèl juridic, proclamar lo dever de coneissença del catalan. E mai ses destrian d'autres objectius similars coma la proclamacion de nòus dreches lingüistics materializats poder èsser recebut en catalan pels organs constitucionals de l'Estat, coma per exemple lo Tribunal Constitucional, la Cort suprèma o las Corts Generalas. Un autre aspècte important de soslinhar es la designacion del catalan coma lenga oficiala de Catalonha. Aital doncas, una categoria qu'èra fins ara una exclusiva del castelhan, que ven alara partejada amb lo catalan, lenga que fins alara podava pas que gaudir del reng de cooficilitat. Es tanben interessant de remarcar la garantia que supausa l'elevacion d'unes dreches lingüistics al reng estatutari, que fins alara èran tractats simplament coma de nòrmas de reng de legislatiu.

Lo capítol de [[dreches istorics]] pren una importància importanta dins lo nòu tèxte estatutari perque es lo primièr còp que se reculhián de tals precèptes dins l'ordonçament catalan. Concretament, l'article 5, a en vertut de l'article 2 de l'Estatut d'Autonomia de 1979 e la disposicion transitòria segonda de la [[Constitucion espanhòla de 1978|Constitucion Espanhòla]], dòta la Generalitat de Catalonha d'una posicion singulara al subjècte del [[drech civil]], [[lenga]], [[cultura]], [[educacion]] e sistèma institucional. Aqueles dreches, malgrat que son pas ligats a la disposicion addicionala primièra de la Constitucion espanhòla, sembla qu'èran reservats sonque per [[Comunautat Autonòma Basca|Bascoat]] e [[Comunautat Forala de Navarra|Navarra]], son configurats coma un dels fondaments de l'autogovèrn catalan. En practica, se cal encara verificar quina clausula aurà preponderéncia dins l'ordonençament juridic, se se pòt interpretar coma una clau normativa dins lo camp de las competéncias autonòmas, o se descriu simplament una situacion manifesta ont Catalonha dispausa de drech civil, lenga e cultura pròpria.

=== Lo poder judiciari ===
En matèria judiciala, lo nòu Estatut aprigondís las competéncias de la Generalitat, al delà dels sièis articles consacrats dins lo tèxte estatutari de 1979. La fin màger de las foncions novèlas camina amb la democratizacion e lo raprochament de la ciutadentat amb lo foncionament e gestion del servici public de la justícia.
* Confrontacion del Tribunal Superior de Justícia de Catalonha (TSJC) coma organ suprèm de la piramida judiciala, venent atal la darrièra instància de tota causa iniciada en Catalonha. 

* Creacion d'un organ de govèrn del poder judiciari en Catalonha, desconcentrat del Conselh General del Poder Judiciari (CGPJ).

* Alargament de la competéncias ligadas als mejans personals e materials del servici de l'administracion judiciària.
La lista de las competencias demòra tanben enfortada dins de domènis coma lo burèu judiciari, la polícia scientifica, la demarcacion e lo fondament judiciari o la justícia de proximitat. Tot novelum del tèxte juridic demorarà somes a la nuvèla Lei Organica del Poder Judiciari

=== Las competéncias ===

=== Lo sistèma de finançament ===
Dins lo tèxt estatutari s'introdusiguèron de reformas que melhoravan lo poder retributiu de la Generalitat. 
* Se garantiguèt que la totalitat dels impòstes de la Generalitat vengan dels impòstes pagats pels ciutadans de Catalonha. En consequéncia, aumentèron los percentatges suls impòstes venet a la Generalitat: 50% de l'IR e de la TVA, 58% dels impòstes especiales e 100% del rèsta.

* Dotacion de poder normatiu a la Generalitat sus totes los impòstes. De per abans sonque dispausava sus l'IR e parcialament sus l'IVA e los impòstes especials. 

* Creacion de l'Agéncia Fiscala de Catalonha coma organ de gestion, recobrament, liquidacion e inspeccion de totes los impòstes pròpris de la Generalitat e los impòstes transferits per l'Estat.

* Creacion d'un consòrci paritari entre l'agéncia estatala e la catalana per la gestion d'autres impòstes estatals reculhits per Catalonha. La creacion d'aquel organisme èra previst dins un delai de dos ans après l'intrada en vigor del tèxte, e poiriá venir la futura Administracion Fiscala de Catalonha.

* Establiment de nòus critèris de nivelament de las rendas autonomas (mai conegut coma "la solidaritat entre territòris"). Entre eles se destaca çò que determina que sa fin es de garantir un nivèl similar dins l'educacion, la santat e d'autres servicis socials essencials de l'Estat del benestar, cada còp que realizan un esfòrç fiscal similar. I figura tanben lo principi de pereqüacion, ont se determina que Catalonha pòt pas ocupar a l'alna del renvengut ''per capita'' de las [[Comunautat autonòma d'Espanha|comunitats autonòmas]], un reng inferior a aquel d'abans que se realize la redistribucion de las resorças. 

* Fixacion dels investiment estatals en Catalonha egals o superiors al pes relatiu del [[Produch interior brut|PIB]] catalan al respècte de l'espanhòl pendent sèt ans. Pendent lo periòde 1991-2005, l'investiment estatala en Catalonha pretendèt 12% del total, alara que la populacion representa 16,5% e lo PIB 18,8%.

== Procés d'aprobacion ==

=== Proposicion de reforma dins lo Parlament de Catalonha ===
Lo [[30 de setembre]] del 2005, après d'intensas negociacions, foguèt somés al vòte al plen del Parlament de Catalonha un tèxte de proposicion de reforma de l'Estatut d'Autonomia.

En conformitat de l'Estatut de 1979, la proposicion deviá aténher una majoritat qualificada, del dos tresens del Parlament, per capitar. Lo tèxte reculhiguèt fin finala 120 vòtes favorables, venent dels grops: CiU, PSC, [[Esquèrra Republicana de Catalonha|ERC]] e ICV; e 15 vòts en contra, venet del grop parlamentari PPC.

Lo govèrn tripartita e CiU arribèron a l'acòrdi sul nòu estatut lo 29 de setembre al ser, passent los desacòrdis sul sistèma de finançament, ponch capital del nòu estatut, e sul caractèr laïc de l'escòla publica.<ref>''[https://web.archive.org/web/20151014031435/http://www.vilaweb.cat/www/diariescola/noticia?id=1549444 El nou estatut aprovat pel Parlament de Catalunya]'', Vilaweb, 3 d'octobre de 2005)</ref>

=== Aprobacion del tèxte final per las Corts Generalas d'Espanha ===
La proposicion de reforma de l'Estatut aprovat dins al Parlament foguèt presentada dins lo Congrés de Deputats lo [[2 de novembre]] de [[2005]], per tres orators del Parlament de Catalonha. Los orators, [[Artur Mas]] (CiU), Manuela de Madre (PSC) e Josep-Lluís Carod-Rovira ([[Esquèrra Republicana de Catalonha|ERC]]), expliquèron perque consideravan necessària la reforma de l'Estatut d'Autonomia de Catalonha de 1979. Expliquèron tanben perque [[Catalonha (comunautat autonòma)|Catalonha]] es una [[nacion]], e los cambiaments que visquèt la societat pendent aqueles 26 ans, dempuèi l'intrada d'Espanha dins la [[Comunautats Europèas|Comunitat Europèa]], l'assisténcia sanitària per totes, o los matrimònis entre personas del meteis sèxe.

Lo meteis jorn de son acceptacion per èsser tanbsmés, lo [[2 de novembre]] de [[2005]], lo [[Partit Popular]], presentèt un recors d'inconstitucionalitat davant lo [[Tribunal constitucional espanhòl|Tribunal Constitucional d'Espanha.]] Mai tard se refusèt, que lo tribunal considerèt que se pòt pas presentar un recors d'inconstitucionalitat per una lei pas encara aprovada. Un jorn abans, lo Partit Popular aviá començat una campanha publicitària contra de l'Estatut, que lo presentava coma una refòrma amagada de la [[Constitucion espanhòla de 1978|Constitucion Espanhòla de 1978]] que se caldriá portat al referendum dins tot l'Estat.

Alara se constituiguèt una Comission Mixta Estat-Generalitat per negociar lo contengut del nòu Estatut. E lo Govèrn d'Espanha, representat pel [[Partit Socialista Obrièr Espanhòl|PSOE]], presentèt una proposicion alternativa de la lei, que ne modificava la majoritat dels articles. Los principals apòrts del govèrn espanhòl aguèron per tòca de garantir la constitucionalitat de l'Estatut. Unes exemples de ponches que lo govèrn espanhòl considerèt que se deviá modificar dins aquel sens, foguèron la definicion de Catalonha coma "nacion" dins lo còs del tèxte, e los articles al subjècte del finançament.

Los partits catalans recebèron fredament o refusèron aquela proposicion e ne constatèron la granda distància que, segon eles, s'alunhava de la proposicion originala. Dins las setmanas seguentas se faguèron de nòvas negociacions, multilateralas e dins los partits, qu'aplana de diferéncias, mas l'acòrdi, pasmens, semblava malaisit.

Lo [[21 de genièr]] de [[2006]] se faguèt una reünion a la Moncloa entre lo cap de CiU [[Artur Mas]] e lo president del govèrn espanhòl [[José Luis Rodríguez Zapatero]], per arribar a un acòrdi, conegut coma ''Pacte de la Moncloa'' (o tanben coma ''Pacte Mas-Zapatero''), sus la redaccion finala de l'estatut que modificava fòrça çò qu'aprovèt lo Parlament de Catalonha, realizant una nòva redaccion de l'estatut que lo fasiá semblablar mai a  aquel de 1979 qu'aquel que foguèt aprovat pel parlament.

Après una longa e complèxa negociacion de modificacion entre los partits representats al Congrés de Deputats, foguèron retocat mai de 50% dels articles. 

En Març de [[2006]], la proposicion de l'Estatut foguèt aprovada a las Corts Generalas: 
* Vòte favorable: Grop parlamentari socialista (PSOE), CiU, [[Partit Nacionalista Basc]], Grop parlamentari d'IU-ICV, BNG e Coalicion Canària. 
* Vòte contra: PP, ERC e dins lo grop mixte, Eusko Alkartasuna. 
* S'abstenon: [[Chunta Aragonesista]] e Nafarroa Bai (del grop mixte).
En mai de [[2006]], la proposicion d'Estatut foguèt aprovada dins al Senat:
* Vòte favorable: [[Partit Socialista Obrièr Espanhòl|PSOE]], CiU e IU. 
* Vòte contra: PP. 
* S'abstenon: [[Esquèrra Republicana de Catalonha|ERC]], EA e lo PAR.

=== Ratificacion finala per referendum ===
L'Estatut del 1979 establissiá, fin finala, lo besonh que da refòrma siá ratificada per referendum pels ciutadans de Catalonha. Lo President de la Generalitat de Catalonha, [[Pasqual Maragall]], convoquèt aquel referendum un còp aprovat lo tèxt a las Corts, l'Estat i donèt son aprobacion, e la consultacion se faguèt lo de [[18 de junh]] de [[2006]].

Dins aquel referendum, CiU, PSC e ICV demandèron l'Òc a la nòva lei, alara qu'ERC e PP demandèron lo Non, per de rasons diferentas: lo PP, en per refusar a la proposicion originala la considerant inconstitucionala; e ERC, realizant que las modificacions del tèxte introdusit per las Corts espanhòlas n'avián afectat d'aspèctes fondamentales doncas l'avián desviat.

Lo resultat del referendum foguèt de 73,9% de vòtes en favor, 20,76% de vòtes en contra, e 5,34% de vòtes en blanc. Los vòts nuls èran de mens de 1%. La participacion foguèt de pauc mai de 49% del cens electoral de Catalonha, una chifra considerada excessivament bas per totes los partits (pasmens se, l'Estatut del 1979 establissiá pas cap de percentatge minim de participacion per validitar a la consultacion).

Alara, un còp aprovat per referendum, lo [[Joan Carles I d'Espanha|Rei]] sancionèt la lei e aquela foguèt publicada al BOE, coma Lei Organica 6/2006 lo [[19 de julhet]] en Refòrma de l'Estatut d'Autonomia de Catalonha. Dintrèt en vigor lo [[9 d'agost]] de 2006. Mas foguèt modificat pel  [[Tribunal constitucional espanhòl|Tribunal Constitucional]] per una senténcia lo [[28 de junh]] de [[2010]].

== Recorses al Tribunal Constitucional ==

=== Precedents ===
Après l'intrada en vigor lo [[9 d'agost]] del [[2006]], l'Estatut recebèt sèt recorses d'inconstitucionalitat: 
* Lo [[Partit Popular]], representat per 99 dels seus deputats e senators, contra 187 articles e disposicions [http://www.pp.es/uploads/docs/Estatuto_Cataluña/recurso.pdf Tèxt del recors.] 
* Lo Defensor del Pòble, Enrique Múgica (militant del [[Partit Socialista Obrièr Espanhòl|PSOE]]), contra 112 articles e quatre disposicions addicionalas. 
* Los govèrns de las Comunitats Autonòmas de [[Múrcia]] (contra l'article 117), [[La Rioja]] (contra 12 articles e 7 disposicions addicionalas), [[Aragon]] (contra una disposicion addicionala), la [[País Valencian|Comunitat Valenciana]] (contra uèit articles e quatre disposicions transitòries) e las [[Illas Balearas]] (per establís l'estatut sus l'Archiu de la Corona d'Aragon).<ref name="ep2">El País, ''[http://www.elpais.com/articulo/espana/Estatuto/Cataluna/recursos/recusaciones/elpepuesp/20100622elpepunac_21/Tes Estatuto de Cataluña: siete recursos y cuatro recusaciones]''</ref> 
Lo blocatge del renovelament del [[Tribunal constitucional espanhòl|TC]] de la part del [[Partit Socialista Obrièr Espanhòl|PSOE]], que rebutava los candidats proposats pel [[Partit Popular|PP]], empachava l'installacion de quatre magistrats, coma la presidenta Casas, qu'án estat elegits en [[1998]] per un mandat de nòu mas qu'aguèron un exercici diminuat de tres ans que se prenguèt pas una senténcia. 

Pel recors del [[Partit Popular|PP]], lo [[Tribunal constitucional espanhòl|Tribunal Constitucional]] dictèt sa senténcia lo [[28 de junh]] de [[2010]], après tres ans de deliberacions e, subretot, d'arrestèt la paralisi ont èra lo tribunal. 

Lo [[9 de setembre]] de [[2010]], lo tribunal refusèt los recorses presentats pels govèrns [[País Valencian|valencians]], [[Illas Balearas|balear]] e [[Aragon|aragonés]].<ref name="recursos">[https://web.archive.org/web/20101112172232/http://www.vilaweb.cat/noticia/3773696/tc-rebutja-recursos-govern-valencia-balear-aragones-lestatut-catala.html El TC rebutja els recursos del govern valencià, balear i aragonès sobre l'estatut català], Vilaweb, 9 de setembre 2010 (consulta: 9-9-10).</ref> Dins lo cas d'Aragon e Balearas. Los recorses de l'Aragon.<ref>«[http://www.3cat24.cat/noticia/846366/politica/El-Constitucional-rebutja-els-recursos-de-lArago-les-Balears-i-la-comunitat-Valenciana-contra-lEstatut El Constitucional rebutja els recursos de l'Aragó, les Balears i la comunitat Valenciana contra l'Estatut]».&#x20;  3cat24,&#x20;9/9/2010.&#x20;</ref>

Demoravan esperar la resolucion dels recorses presentats pels govèrns de Múrcia, La Rioja e del Defensor del Pòble, que denonciavan  los aspèctes fondamentals de l'estatut a atacar.<ref name="recursos"/>

=== Resolucion del recors del PP ===
Lo [[28 de junh]] de [[2010]], lo [[Tribunal constitucional espanhòl|Tribunal Constitucional]], davant lo recors d'inconstitucionalitat presentada pels deputats del [[Partit Popular]], dictèt una senténcia per de majoritats variablas. Publiquèt lo verdicte aquel meteis jorn, e la senténcia completa lo [[9 de julhet|9 de julhet.]] Afirmèt l'"ineficacitat juridica" del Preambul (en referéncia al tèrme nacion per parlar de Catalonha) malgrat que lo verdicte manten la definicion de Catalonha coma ''[[nacion]]'', declarèt 14 articles inconstitucionals (1 totalament e 13 parcialament), e ne reinterpretèt 27 mai. 

L'expausat foguèt redigit per la Presidenta del TC, María Emilia Casas, e lo vòte se realizèt per blòcs: lo primièr, al subjèscte del Preambul, amb 6 vòtes en favor e 4 en contra, resultant al mantenen del tèrme "[[nacion]]", mas s'avertissent de sa deca d'eficacitat juridica, doncas que fa partida pas del tèxte normatiu; lo segond blòc fasiá referéncia als 14 articles declarats inconstitucionals, amb una majoritat de 8 a 2; lo tresen blòc, qu'establissiá los precèptes estatutaris declarats constitucionals cada còp que s'interpretan en accòrdi amb los fondaments juridics establits dins la senténcia, foguèt aprovat per 6 vòtes a 4; e, fin finala, lo quatren blòc, que declara la plena constitucionalitat de tota la rèsta de precèptes impugnats per aquel recors, obtenguèt tanben una majoritat de 6 a 4. Quatre magistrats, del "sector conservador", presentèron un vòte particular contra de la senténcia, e l'unic magistrat catalan, Eugeni Gay Montalbo, presentèt tanben un vòte particular, malgrat se declarar en accòrdi amb la senténcia, criticava coma non necessària tota la partida al respècte del preambul, que los preambuls de las leis an pas agut jamai d'"eficacitat juridica"; aquel magistrat soslinhava tanben la incongruéncia de declarar d'inconstitucionalas divèrses articles de l'Estatut qu'an una redaccion identica dins d'autres estatuts d'autonomia aprovada pendent la "VIII legislatura" espanhòla (2004-2008), coma aquel de l'[[Andalosia]], avent estat votats en favor pels meteisses deputats del [[Partit Popular|PP]] que presentèron lo recors.

==== Articles considerats inconstitucionales ====
La senténcia considerèt inconstitucionalas e, doncas, nul, la totalitat d'un article e 13 mai parcialament: 
* L'expression de l'art. 6.1 que fasiá del [[catalan]] la condicion de lenga privilegiada de l'administracion e dels mejans de comunicacion publica)
* L'art. 76 (se nega lo caractèr obligatòri dels jutjaments del Conselh de las Garantidas Estatutàrias)
* L'expression de l'art. 78.1 que donavan al defensor del pòble la possibilitat de supervisar de biais exclusius las administracions catalanas) 
* L'art. 97 (se nega al Conselh de Justícia de Catalonha [CJC] la facultat de governar la justícia a Catalonha) 
* L'art 98.2 a), b), c), d) e e), e l'art. 98.3 (al respècte de las foncions del CJC, en accòrdi amb lo precedent) 
* L'expression de l'art 95.5 e .6 apartats 5 e 6 de l'art. 95 fasent participar lo CJC a las nominacions del personal venent del CGPJ central 
* L'expression de l'art. 99.1 que permeva la participacion de la CJC a la nominacion de personal venent de  del CGPJ) 
* L<nowiki>''</nowiki>art. 100.1 (se determina que los actes del CJC son atacables en accòrdi amb las leis, mas pas davant lo CGPJ central) 
* L'expression de l'art 101.1 e tot l'article 101.2 que donava al CJC la possibilitat de nomenar de magistrats, jutges e procuraire 
* L'expression de l'art. 111 que determinavas las limitas de la subjeccion de las leis catalanas a las espanhòlas, en matèria de competéncias partejadas 
* L'expression l'art. 120.2 que deligava las leis catalanas sus caissas d'estalvis de las leis espanhòlas 
* L'art. 126.2 que deligava las leis catalanas sul credit, [[banca]], asseguranças e mutualas de las leis espanhòlas 
* L'expression de l'art. 206.3 establissent que la solidaritat amb las autras comunitats autonòmas se pòt condicionar al fach que los autres fagan un esfòrç fiscal similar 
* L'expression de l'art. 218.2 que donava la competéncia per legiferar suls tributs locals

==== Articles subjèctes a interpretacion ====
La senténcia considerèt qu'èran pas inconstitucionals, e doncas plenament en vigor, mas que se calián interpretar en accòrdi damb los fondaments juridics (FJ) que s'indicavan en cada cas, 9 articles entièrs, 14 parcialament, 3 disposicions addicionalas entièras e 1 parcialament: 
* L'art. 5 (cal l'interpretar en accòrdi amb lo fondament juridic (FJ) num. 10 de la senténcia) 
* L'art. 6.2 (segon lo FJ 14 b) de la senténcia) 
* L'art. 8.1 (FJ 12) 
* L'art. 33.5 (FJ 21) 
* L'art. 34 (FJ 22) 
* L'art 35.1 e .2 (primièra partida) (FJ 24) 
* Lart. 50.5 (FJ 23) 
* L'art. 90 (FJ 40) 
* L'art. 91.3 e .4 (FJ 41) 
* L'apartat 2 de l'art. 95 (FJ 44) 
* L'art. 110 (FJ 59) 
* L'art. 112 (FJ 61) 
* L'art. 122 (FJ 69) 
* L'art. 127 (FJ 73) 
* L'art. 129.3 (FJ 76) 
* L'art. 138 (FJ 83) 
* L'art. 174.3 (FJ 111) 
* L'art. 180 (FJ 113) 
* L'art.183.1 (FJ 115) 
* L'art. 206.5 (FJ 134) 
* L'art. 210.1 e .2 a), b) e d) (FJ 135) 
* L'art 222.1d) e l'art 223.1i) (FJ 147) 
* disposicion addicionala tresena al. 1(FJ 138) 
* E las disposicions addicionalas ochena, novena e desena (FJ 137)

== Reaccions ==

=== Manifestacion del 10-J ===
[[Fichièr:Manifestació10J-293.JPG|thumb|250x250px|Al cap de la confluéncia de [[Passeig de Gràcia]] e carrèr d'Aragon.]]
[[Fichièr:Ebullició_independentista.JPG|thumb|250x250px|Manifestants a la Passeig de Gràcia.]]
Lo [[10 de julhet]] del [[2010]] se faguèt una manifestacion a [[Barcelona]], jol lèma "Sèm una nacion, nosautras decidissèm", en contra de la resolucion del [[Tribunal constitucional espanhòl|Tribunal Constitucional d'Espanha]], apiejada per totes los partits politics del Parlament de Catalonha levat lo PPC e Ciutadans.<ref name="elpais10juliol"/><ref name="elmundo10juliol">[http://www.elmundo.es/elmundo/2010/07/10/barcelona/1278761492.html?a=421c64b4288221f603d1786edcbf3a7a&t=1278802043&numero= Masiva manifestación en Barcelona en apoyo al Estatut y contra el Constitucional] El Mundo, 10 de julhet . (castellan)</ref> L'assisténcia foguèt d'un milion e mièg segon los organizaires e d'un milion cent mila personas segon la Gardia Urbana.<ref name="elpais10juliol"/><ref name="elmundo10juliol"/><ref name="vilaweb10juliol">[https://web.archive.org/web/20100713101356/http://www.vilaweb.cat/noticia/3753345/arrenca-multitudinaria-manifestacio-sentencia-estatut.html Èxit incontestable d'una jornada històrica], [[VilaWeb|Vilaweb]], 10 de julhet del 2010.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20100811124156/http://avui.elpunt.cat/noticia/article/3-politica/17-politica/193699-mes-dun-milio-de-veus-pel-dret-a-decidir.html Més d'un milió de veus pel dret a decidir], [[Avui]], 10 de julhet del 2010.</ref>

Al cal èran los sièis presidents e d'expresidents de la Generalitat e del parlament: [[José Montilla]], Ernest Benach, [[Pasqual Maragall]], [[Jordi Pujol]], Joan Rigol e Heribert Barrera.<ref name="elpais10juliol">[http://www.elpais.com/articulo/espana/Decenas/miles/catalanes/echan/calle/recorte/Estatuto/elpepuesp/20100710elpepunac_8/Tes Decenas de miles de catalanes se echan a la calle contra el recorte del Estatuto] [[El País]], 10 de juliol del 2010. (castellà)</ref><ref name="vilaweb10juliol"/> A la fin de la manifestacion, i aguèt un ensag d'agression contra [[José Montilla]], que deguèt abandonar la marcha protegit.<ref name="elpais10juliol"/><ref name="abc10juliol">[http://www.abc.es/20100710/espana/manifestacion-estatut-201007101742.html Montilla lidera una masiva marcha independentista] ABC, 10 de julhet de 2010 (castellan)</ref><ref name="elmundo10juliol"/>

=== Declaracions institucionalas ===
La reaccion de las comunas catalanas a la retòca estatutària foguèt l'aprobacion de mocions declarant l'exclusion morala de la Constitucion espanhòla de las respectivas municipalitats. Lo [[5 de julhet]] de [[2010]], [[El Port de la Selva|lo Port de la Selva]], liderat pel cònsol Genís Pinart (CiU), e l'endeman [[Vilafranca del Penedès]], governada per Pere Regull (CiU), serián las primièras comunas que se'n declarèron.<ref name="Port">[https://web.archive.org/web/20100709024940/http://www.vilaweb.cat/noticia/3751546/dos-ajuntaments-declaren-moralment-exclosos-constitucio-espanyola.html Dos ajuntaments es declaren moralment exclosos de la constitució espanyola], [[VilaWeb|Vilaweb]], 6 de julhet 2010 (consulta: 7-9-10).</ref> E al 5 de setembre, setanta doas autras municipalitats aprovèron la mocion.<ref name="A+EP">[https://web.archive.org/web/20101008181531/http://avui.elpunt.cat/noticia/article/3-politica/17-politica/277076-els-municipis-qmoralment-exclososq-de-la-constitucio-acorden-qempenyerq-el-pais-cap-al-referendum.html Els municipis "moralment exclosos" de la Constitució acorden "empènyer" el país cap al referèndum], [[Avui]]+El Punt, 5 de setembre 2010 (consulta: 7-9-10).</ref> Cinc meses mai tard, 110 comunas aprovèron a l'iniciativa.<ref>[http://www.racocatala.cat/noticia/24828/ja-hi-ha-110-muncipis-moralment-exclosos-constitucio-espanyola Ja hi ha 110 municipis 'moralment exclosos' de la Constitució espanyola], Racó Català, 7 de decembre 2010 (consulta: 8-12-10).</ref>

Lo [[5 de setembre]] de [[2010]], una quarantena de cònsols de [[Ajuntament|consistòris]] declarats moralament excluses de la [[Constitucion espanhòla de 1978|Constitucion espanhòla]] e un centenat de conselhièrs [[Independentisme catalan|independentistas]] s'amassèron al [[El Port de la Selva|Port de la Selva]] ([[Aut Empordan]]), per signar lo Compromís Municipal Sobeiranista de Sant Pere de Ròdas.<ref name="Compromis">[https://web.archive.org/web/20100906094945/http://www.vilaweb.cat/noticia/3771766/setantena-dajuntaments-comprometen-promoure-lautodeterminacio.html Una setantena d'ajuntaments es comprometen a promoure l'autodeterminació], [[VilaWeb|Vilaweb]], 5 de setembre 2010 (consulta: 7-9-10).</ref> L'objectiu de cort tèrme de l'acòrdi es de mandar la declaracion al nòu Parlament de Catalonha e [[Presidents de la Generalitat de Catalonha|President de la Generalitat]], elegit lo [[28 de novembre]] de [[2010]].<ref name="A+EP"/>

== Cronologia ==
* 9 de febrièr 2004: constitucion de la posicion parlamentària de redaccion de l'Estatut.
* 30 de setembre 2005: aprobacion dins lo Parlament de Catalonha; 89% dels deputats (CiU, PSC, ERC, ICV) votèron en favor, e 11% (PP) votèt en contra.
* 2 de novembre 2005: acceptacion per debat a las Corts Generalas espanhòlas.
* 2 de novembre 2005: presentacion del [[Partit Popular|PP]] d'un recors d'inconstitucionalitat, posteriorament refusat. 
* 2 de novembre 2005: presentacion al Congrés dels Deputats per tres parlamentaris catalans.
* 21 de genièr de 2006: ''Pacte de la Moncloa'' entre [[Artur Mas]] e [[José Luis Rodríguez Zapatero]], fasent un acòrdi sul redigit final de l'estatut que modificava notablament aquel aprovat dins lo Parlament de Catalonha.
* 10 de mai 2006: aprobacion a las Corts Generalas espanhòlas.
* 1 de junh 2006: començament de lacampanha de ratificacion en referendum.
* 18 de junh 2006: aprobacion del tèxte en referendum popular en [[Catalonha (comunautat autonòma)|Catalonha]].
* 19 de julhet 2006: sancion e promulgacion pel rei [[Joan Carles I d'Espanha|Joan Carles I]].
* 20 de julhet 2006: publicacion del tèxte estatutari al BOE e al DOGC.
* 9 d'agost 2006: Intrada en vigor de l'Estatut.
* 28 de junh 2010: Senténcia del [[Tribunal constitucional espanhòl|Tribunal Constitucional]] que retòca l'Estatut.
* 10 de julhet 2010: Manifestacion "Sèm una nacion. Nosautres decidissèm" a [[Barcelona]].

== Revista de premsa de l'aprobacion ==
{| style="margin-bottom: 10px;"
| valign="top" |
* {{ca}} Jornal Uèi (19 junh 2006) {{catalonha}}

* {{es}} Jornal La Vanguardia ( 19 junh 2006) {{Espanha}}

* {{es}} Jornal Gara (19 junh 2006) {{bascoat}}

* {{fr}} Jornal Le Monde Diplomatique (9 junh 2006) {{frança}} 

* {{fr}} Jornal Libération (19 junh 2006){{frança}}

* {{fr}} Jornal Le Figaro (en 19 junh 2006){{frança}}

* {{es}} Jornal Lo País (19 junh 2006){{Espanha}}

* {{it}} Jornal Il Corriere della Sera (19 junh 2006) {{itàlia}} 

* {{de}} Jornal Frankfurter Rundschau (19 junh 2006) {{alemanha}} 

* {{fr}} Cadena de ràdio Radio-Canada (19 junh 2006) {{canadà}}

* {{pt}} Jornal Diário de Notícias (19 junh 2006) {{Portugal}}

* {{en}} Jornal Financial Times (19 junh 2006) {{Reialme Unit}}

* {{en}} Jornal BBC Bews (19 junh 2006) {{Reialme Unit}}

* {{en}} Jornal The Times (19 junh 2006) {{Reialme Unit}}

* {{en}} Jornal Wall Street Journal (19 junh 2006) {{USA}}

* {{en}}Jornal The New York Times (en 19 junh 2006) {{USA}}

* {{en}} Jornal Washington Post (en 19 junh 2006) {{USA}}

* {{en}}Cadena de television CNN (en 19 junh 2006) {{USA}}
|}

== Estatut de Catalonha per Aran==
{{detalh|Estatut de Catalonha per Aran}}

== Vejatz tanben ==
* [[Constitucions catalanas]]
* [[Estatut d'autonomia de Catalonha]]
* Iniciativas popularas ligadas a l'Estatut:
** [[Plataforma pel Drech de Decidir]]
** [[Campanha Unitària per l'Autodeterminacion]]
** [[Referendum estatutari a Catalonha de 2006]]
** [[Compromís Municipal Sobeiranista de Sant Pere de Ròdas]]

== Bibliografia ==
* VIVER E PI-SUNYER, Carles: «L'Estatut de 2006», ''Activitat Parlamentària'' [Barcelona], num. 10, en octòbre 2006, pàg. 34-57, ISSN 1577-7162.<ref>[http://www10.gencat.net/drep/AppJava/cat/ambits/relacions/revista.jsp Revista Activitat parlamentària], Generalitat de Catalunya - Secretaria de Relacions Institucionals i Participació (consulta: 11-10-10).</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20110526001424/http://www.upf.edu/constitucional/professors/viver.html Carles Viver i Pi-Sunyer], Universitat Pompeu Fabra, 25 de febrièr 2009 (consulta: 11-10-10).</ref>

== Referéncias ==
<div class="reflist references-column-count references-column-count-2" style="column-count: 2; -moz-column-count: 2; -webkit-column-count: 2; list-style-type:decimal;">
<references></references></div>

== Ligams extèrnes ==
* {{oc}} [https://web.archive.org/web/20150505110437/http://www.parlament.cat/porteso/estatut/estatut_aranes6_06.pdf Tèxte de l'Estatut] (Lei organica 6/2006, del 19 de julhet, de reforma de l'Estatut d'Autonomia de Catalonha)
* {{ca}} [https://web.archive.org/web/20120130230444/http://www.parlament-cat.net/activitat/bopc/07b224.pdf Proposicion de reforma de l'Estatut d'Autonomia de Catalonha], aprovada pel Parlament de Catalonha.
* {{ca}} [http://www.3cat24.cat/multimedia/pdf/6/2/1277752544826.pdf Lo verdicte de la senténcia del TC de 28 de junh de 2010.] 
* {{ca}} [http://www.3cat24.cat/multimedia/pdf/1/2/1278678231021.pdf La senténcia completa del TC de 28 de junh de 2010.]
[[Categoria:Politica de Catalonha]]