Vent

Anemoscòpi

Pieter Kluyver (1816–1900)

Lo vent es un movement natural, de l’atmosfèra. Pòt aparéisser sus una planeta quina que siá a condicion que dispause d’una atmosfèra. Aquestes movements de massas d’aire son provocats per dos fenomèns que se produsisson simultanèament : un rescalfament inegalament repartit de la superficia de la planeta per l’energia solara e la rotacion de la planeta.

Vents principals/magistrals (o dominants)

• La terral/terrau ( < vent dau nòrd, de la terra ), d’aquí : vent d’aut (o autan)
• Lo magistrau (çò és 'vent mestre', del latin 'magister' mestre) o mestrau/mistrau/mistral : vent de nòrd-èst (dit franc), de nòrd nòrd-èst (mistrau intre), mistrau larg (O-N-O), mistrau brut o negre (temps cobèrt, pluèja). Es lo vent mai frequent, donc dominant. La forma ‘mistral’ es fòrça locala, val de Ròse, mas espandida per los toristas en retorn de vacanças
• La tramontana (< de detràs de la montanha) : vent de nòrd que pòt portar la pluèja, com o indica le dita : « La tramontana a l’aiga au cuòu »
• Lo grèc o gregal/gregau : vent d’est (provèrbi: Grèc, plòja au bec.)
• Lo marin, la marinada o miegjorn: vent del sud. marinada tanben se ditz còp de marin.
• Lo labech : vent de sud, fòrt, de temps cobèrt que provòca d'èrsas gròssas.
• Lo narbonés : vent d’oèst (provèrbi : Narbonés, terrau es.)
• Lo garbin : vent de sud
• Leisseròc : vent de sud-èst, sud, qu'adutz la sabla del Sahara
• Lo vent larg : vent de sud-èst
• La largada : vent d’oèst, mas perilhós car lèva la mar com lo ramenta la dita (« Largada d’ivèrn, diable d’enfèrn »)
• Lo levant : vent d’èst qu'amèna regularament la pluèja
• L'orsura : vent violent (N-E) redobtat de las gents de mar. Passa per la val de l’Uveuna e desmonta la mar

Sitografia

• http://www.josiane-ubaud.com/VENTS.pdf Vents, Ventaràs, Auretas, Bisas, Brefoniás, Ronfladas : un tourbillon de lexique, Josiane UBAUD, Intervencion al collòqui organizat per Companhons de Paratge – Mossolens (Aude), octòbre de 2017.