Kilimanjaro : Diferéncia entre lei versions
mCap resum de modificació |
m r2.7.2) (Robòt Apondre: kn:ಕಿಲಿಮಂಜಾರೊ |
||
| Linha 248 : | Linha 248 : | ||
[[ka:კილიმანჯარო]] |
[[ka:კილიმანჯარო]] |
||
[[kk:Килиманджаро]] |
[[kk:Килиманджаро]] |
||
[[kn:ಕಿಲಿಮಂಜಾರೊ]] |
|||
[[ko:킬리만자로 산]] |
[[ko:킬리만자로 산]] |
||
[[krc:Килиманджаро]] |
[[krc:Килиманджаро]] |
||
Version del 7 setembre de 2012 a 07.50
|
Kilimanjaro
| |
|---|---|
 Cima principala de Kilimanjaro vista en 2006.
| |
| Geografia | |
| Altitud | 5 892 m |
| Massís | Kilimanjaro |
| Coordenadas geo. | 3° 02′ S, 37° 13′ E |
| Administracion | |
| País |  Tanzania
|
| Region | |
| Subdivision | |
| Ascension | |
| Primièra ascension | |
| Via pus aisida | |
| Geologia | |
| Edat | |
| Ròcas | |
| Tipe | estratovolcan |
| Activitat | amorçat |
| Darrièra erupcion | desconegut |
Kilimanjaro (5 892 m) es una montanha situada au nòrd-èst de Tanzania qu'es lo ponch culminant dau continent african. Es un massís volcanic que sa formacion acomencèt i a mai de 2,5 milions compausat de quatre volcans embessonats. Maugrat quauquei sinhaus d'activitat volcanica, lei cimas actualas son considerats coma amorçats e ges d'erupcion foguèt observada per de scientifics. Kilimanjaro es vengut un simbòl d'Africa e de l'escaufament globau en causa de la disparicion progressiva dei glacièrs de sa cima dempuei lo començament dau sègle XX.
Formacion
Lo volcanisme de Kilimanjaro acomencèt pendent lo Pliocèn e la formacion de son edifici se debanan en quatre fasas principalas qu'an emes 5 000 km3 de ròcas volcanicas. Lei tres darriereis an format d'estratovolcans dich Shira, Mawenzi e Kibo.
Formacion dau volcan de Kilema
Lo Kilema es lo premier edifici volcanic compausant l'ensems de Kilimanjaro. Acomencèt probablament i a mai de 2,5 milions d'annadas. Es fòrça mau coneguda en causa de son recobrament per leis edificis volcanics seguents. Pasmens, lo volume de materiaus volcanics emés per aqueu volcan representa aperaquí 65% dau volume actuau de Kilimanjaro[1].
Formacion dau volcan de Shira
La formacion dau volcan de Shira se debanèt entre 2,5 e 2 milions d'annadas[2]. Es caracterizada per d'emissions volcanicas de lòng dei dorsalas d'Ol Molog e de Kibongoto orientadas segon un axe nòrd-sud. Se forma tanben una caldeira orientada vèrs lo nòrd-èst que sei vestigis son encara marcats a l'oèst e au sud de la montanha actuala. Puei, lo relèu de Shira foguèt atacat per l'erosion glaciera e leis emissions de Kibo n'an tanben cubèrt una partida importanta[3].
Formacion dau volcan de Mawenzi
La formacion de Mawenzi se debanèt entre 1,1 e 0,7 milions d'annadas. L'activitat volcanica migrèt vèrs l'èst au nivèu de la dorsala vièlha de Kilema[2]. I foguèt relativament calma e continua. Una premier etapa veguèt d'instrusions basalticas que formèron de dics e de necs. L'erosion foguèt fòrça importanta e lo relèu de la region a pres un aspèct fòrça tormentat. Puei, una segonda etapa d'activitat volcanica de tipe pelean foguèt caracterizada per d'emissions piroclasticas dempuei lo nòrd-èst de la caldeira. A la fin d'aqueu periòde, lo Mawenzi foguèt tornarmai somés a l'erosion dei glacièrs de la montanha[3].
Formacion dau volcan de Kibo
La formacion de Kibo es l'eveniment pus conegut de la formacion de Kilimanjaro. Acomencèt entre 0,6 e 0,55 milions d'annadas e contunièt totjorn a l'ora d'ara. Cinc periòdes principaus son definits :
- entre 0,6 e 0,4 milions d'annadas, se forma un edifici probablament conic en dessús de la dorsala de Kibongoto. Leis erupcions i son irregularas. L'erosion i es donc importanta, magerament aquela causada per lei glacièrs. Aquela etapa s'acabèt per un episòdi explosiu important dich Weru Weru.
- entre 0,4 e 0,25 milions d'annadas, se forma un dòme novèu a 1,6 quilomètres au nòrd-èst dau ponch d'activitat precedent. La glaciacion contunièt d'entraïnar una erosion importanta dei relèus e un lac se formèt caracterizat per la preséncia de lavas de tipe pillow lava.
- entre 0,25 e 0,1 milions d'annadas, se debana un episòdi volcanic de tipe plinian que causèt la formacion d'una caldeira de 2,3 x 1,9 km après una tièra d'afondraments.
- entre 100 000 e 18 000 ans, se forman la caldeira e lo dòme actuau a l'interior dei rèstas dei caldeiras precedentas.
- entre 18 000 e 5 000 ans, un lac de lava se formèt dins lo cratèr que son erupcion se debanèt dins lo Pit Crater e sus lo flanc nòrd.
La darriera erupcion coneguda se debanèt i a mai de 500 ans e lo volcan foguèt lòngtemps considerat coma amorçat. Pasmens, dins lo corrent dau decenni 2000, de mesuras scientificas an donc mostrat que lo magma èra totjorn present dins lo volcan a mens de 400 m de la cima. D'un biais generau, lei sinhaus d'activitat de Kilimanjaro son totjorn presents ambé divèrseis afondraments, una activitat sismica regulara e l'aparicion ocasionala de fumerolas.
Geografia
Situacion
Kilimanjaro se situa au nòrd-èst de Tanzania pròche de la frontiera entre aqueu país e Kenya. Tèn una altitud estimada a 5 891,4 mètres en 2008. Lei plans l'enviroutant an d'altituds situadas entre 600 e 900 mètres. Lei cimas majors pus pròches son lo mont Meru 75 quilomètres au sud-èst e lo mont Kenya 300 quilomètres au nòrd.
Topografia
Kilimanjaro es un estratovolcan de forma conica compausat de tres cimas principalas dichas Shira (3 962 m), Kibo (5 892 m) e Mawenzi (5 149 m). A la cima de Kibo, se situa una caldeira que sei dimensions son 3,6 x 2,4 km que tèn un cratèr dich Reusch Crater d'in diamètre de 900 m. La cima dau massís dich pic Unhuru se situa sus lo bòrd extèrn dau cratèr. L'erosion dei relèus es importanta. Ansin, Mawenzi sembla a un dic erodat e Shira es compausat a l'ora d'ara per lei rèstas dei bòrds sud e oèst de son cratèr. Aperaquí 250 cones secondàris existission de lòng d'un axe passant per lei tres cimas principalas.
Idrografia
L'idrografia de Kilimanjaro es marcada per lei precipitacions atmosfericas e per la fonda dei glacièrs de sa cima. Es venguda un simbòl de l'escaufament globau en causa d'evolucions importantas dempuei la Revolucion Industriala magerament marcadas per la disparicion rapidà dei glacièrs. D'efèct, la superficia cubèrta per la glaç èra de 12,1 km² en 1912, 6,7 km² en 1953, 4,2 km² en 1976 e 3,3 km² en 1996. Tres factors principaus permèton d'explicar aqueu fenomèn :
- l'aumentacion globala de la temperatura. Per exemple, a Lyamungu (1 230 m), la temperatura mejana a aumentat de 3°C durant lei tres darriers decennis.
- lo transferiment de calor entre lei ròcas volcanicas sorns e lo glacièr entraïnant l'aumentacion de sa temperatura intèrna.
- la demenicion globala dei precipitacions qu'empacha lo renovelament regular dei glaç. Será la causa principala per explicar la demenicion dau glacièr ais altituds pus autas onte la temperature es totjorn negativa.
L'aiga venent de la fonda dei glacièrs es captada per la vegetacion (90%) e per dos rius locaus (10%).
Clima
Kilimanjaro tèn un clima tropicau de savana que se caracteriza per una sason de secaressa de mai a òctobre, una sason de temperaturas moderadas d'octòbre a novembre, una sason novèla entre lei mes de decembre e de febrier e enfin una sason fòrça umida de març a mai. La cencha de pressions bassas situada a l'entorn de l'eqüator es responsable de l'evolucion d'aquelei sasons.
Bibliografia
- {{{títol}}}. Presses Universitaires de Bordeaux. ISBN 2867813093.
- {{{títol}}}. Presses Universitaires de Bordeaux. ISBN 2906621307.
Nòtas e referéncias
- ↑ (fr) Simon Pomel, Guilène Réaud-Thomas, Kilimandjaro : montagne, mémoire, modernité, Edicions Presses Universitaires de Bordeaux (2003), pp. 58-64.
- ↑ 2,0 et 2,1 (fr) Philippe Nonnotte, Étude volcano-tectonique de la zone de divergence Nord-Tanzanienne (terminaison sud du rift kenyan) - Caractérisation pétrologique et géochimique du volcanisme récent (8 Ma – Actuel) et du manteau source - Contraintes de mise en place, thèse de doctorat de l'université de Bretagne occidentale, spécialité : géosciences marines.
- ↑ 3,0 et 3,1 (fr) Simon Pomel, Guilène Réaud-Thomas, Kilimandjaro : montagne, mémoire, modernité, op. cit., pp. 39-55.