Veire la font de Escais collectiu

{{Infobox
|tematica=
|carta=
}}
Un '''escaisnom collectiu''' es un nom d'escais o chafre donat als estatjants d'una [[vila]] o d'un vilatge.

==Exemples d'escaisnoms collectius==
* '''Agde''': los baugs
* '''Besièrs''': los camèus
* '''Marselha''': los festièrs, los gornauds (=mena de peis) 
* '''Sant Tropetz''': los abelhièrs 
* '''Tolon''': los raca-pofres
* '''Tolosa''': los manja-pastissons

==Escaisses de Gardon==

Basat sus lo libre d’André Bernardy ''Les sobriquets collectifs'' (Ateliers Henri Peladan, 1962). Dadas confirmadas o completadas per de testimonhatges reculhits per Nathalie Jullien (servici de comunicacion a la vila Vauvèrd), Alice Paraluellos (Associacion de la connaissance du patrimoine a Manduèlh) e René Domergue (sociològ, Nimes)


AIGAS MÒRTAS Aigues-Mortes

Ventresblus

Escais que ven del segle XV. Durant una batalha importanta un fum de soldats perdèron la vida. En podent pas los enterrar totes,  decidiguèron de los cobrir de sal per amor que los cadavres poirissen pas. Quand anaron los cercar per los sebelir, lors ventres èran blaus. 

Altra explicacion, abans Aigas Mortas èran al mitan d’un palun, la febra tifoida èra frequenta e lo ventre dels malautes venia blau.

AIGAS VIVAS Aigues-Vives

Banhats /li banha/

La vòta se fasia en mai mas la pluèja degalhava la festa

AIMARGUES Aimargues 

Raubavèstas, raubaves, raubavesca (vesce, une légumineuse fourragère que les animaux broutaient)

ALÈST Alès 

Manjatripas

AUBÒRD ?? Aubord

Jalós

BÈUVESIN ?? Beauvoisin 

Tèfles (testas gròssas o gaututs)

BÈLAGARDA Bellegarde

Cacalauson (cagarauletas blancas)

BERNíS Bernis 

Manjasaucissa

BESOSSA ?? BEZOUCE

Escolaborsa (afogats de jogar o panaires per rason del relèu de malapòsta dins lo rodal) 

BOLHARGUE ? Bouillargues

Escambarlats (en las guèrras de religion los Bolhargués èran catolics arribavan las tropas catolicas e camisards quand èran los camisards que passavan)

BRINHON Brignon

Ases, ases borruts (lo darrièr diluns d’agost i avia una fièra ambe fòrça d’ases)

CAISSARGUE ?? Caissargues

Manjabòfi (= gòbi), manjaforma, plantagrame	

CALVISSON Calvisson
Nenes ( ?) donat pels abitants de Somèire e de Congénies signifie simple d'esprit. 

Manjacabras, pins, manjacampanas (la campana de 159 quintals del temple fuguèt installada lo 15 de març de 1624 e baissada. En 1633, i metèron una campana novèla mas dètz ans après lo campanal davalèt)

CAVAIRAC ?? CAVEIRAC

Becagrum, sarrau(s ?) de tèla (bloda grisa portada en ivèrn per protegir los vestits abituals)

CLARENÇAC Clarensac

Ganachas (longa tunica de lana que portavan las femnas sus la camisa en ivèrn)

CODONHAN Codognan

lapins dels camps (escais donat per la polícia 1851 aprèp le còp d'Estat del 2 de desembre quand Loís Napoleon Bonaparte decrèta la dissolucion de l'Assemblada Constituenta. Dins lo país, s’assaja un còp de fòrça. Mas fa fogassa. Los gendarmes perseguísson los participants, mas capíton pas a  sarrar un sol abitant de Codonhan, d'ont l'expression : "córron coma de lapins de camp ».)

GARONS Garons

Fifres

GENERAC ? Générac

racanèls

GODARGUE ? Goudargues

Trempacuol (es lo nom d’una gròssa pica-sèrps, vilatge essent entornejat de canals )

GRAU DEL REI, Lo Grau-du-Roi, Le
Graulenc

Pèdescauçs (perque son pescaires), manjatripas*

perque manjavon las tripas de la "foca" o "folca", en francés " foulque , judelle , macroule ", aucèl de la talha d’una poleta, de color negra grisassa. Es un aucèl d’estanh que se caça. En Occitània s’apèla, abusivament, "macreuse". En realitat, la "macreuse" es un autre aucèl - un guit negre justament sonat "lo negre" o "negrassa", que daissa pas la mar)

JONQUIÈRAS ?? Jonquières

Manjagalinas

JUNAÇ ?? Junas

Corgolas (o benlèu « cogorlas ??)

LA CALMETA La Calmette

Cambasrojas (una èrba de tija roja, la persitaire èra plan abondanta dins la plana de Gardon)

LANGLADA ?? Langlade

Longscòus

LO CAILAR Le Cailar

Planta-sause (arbre corrent ailà), manja-sangars (=gardons), manjafanga (Lo Cailar es umit, las aigadas de Vistre e de Ronin?? (Rhony) depausan de fanga a las carrièras)

LEDENON ? Ledenon

Morgas, legat de morgas (lo vilatge seria creat per de morgas)

MANDUÈLH Manduel

Manjabònas (bourgeons), manjabren

A Manduèlh manjavan en salada las bònas que trobavan a la prima per las vinhas.

MARGARIDA ?? Marguerittes

Còntenegras (nuques noires) tanben a Sant Laurenç. Los Margaridencs eran de trabalhaires dels camps ambe sos esquinas plegadas qu’expausavan et exposaient sos copets al soleh.

MILHAU Milhaud

Baugs, bècagrun, manjaforma

MONOBLET ?? Monoblet

Braconièrs (tranquilles dins los bòsques d’euses, los caçaires oblidavan la caça que braconavan)

NIMES Nimes

Rachalan (raja.. ??) per los pageses de Nimes, Manjamerluça (manjan brandada), manjalòc (peissonet del riu Vistre), a Caçalinhòta, sauta-rigòla, reborsièrs, escambarlats (per los qu’avian un pè dins lo partit catolic e l’autre dins lo protestant)
Los "ventres blus" dison los d’Aigasmòrtas
Los jalós per los d’Aubòrd
Los manjacagaraulas per los de Vergesa
Los "lourdauds" per los de Clarençac
Los "trempacul" per los de Godargues
Los "mangeurs de boue" per los del Cailar
Los "fêlés" per los de Pont Sant Esperit
Los mancavòutièra per los d’Uchau

Dins los barris : 
l'Enclòs del Rei, catolic e reialiste poblat de trabalhadors de la tèrra, los  "cebets" o "cebans".

Camin de Montpelhièr e la Placeta poblat de Protestants "gòrjas nègras" e "pè descauçs"; los "verdets", volontaris reialistes aprèp lo 9 de Termidor, en 1815 e durant la Terror Blanca ; "griaires" per los protestants qu’an pres Nimes après la miquelada. Èran un centenat de soldats ambe l’aiga a la cencha dins lo canal vòutat de l’Agau, que capitèran a franquejar los barròts del Molin de la Boqueria, un còp ressats. Lis masetièrs per los Nimesencs qu’anavan cada dimenge a lor maset.

Sant Gervasi St-Gervazy

Crotz (plorejaires, gents a evitar perqué se complanhon ambe de planhs de longa. Portan lor crotz.

==Ligams suls escaisnoms collectius occitans==

*[https://web.archive.org/web/20160304214506/http://www.parc-naturel-narbonnaise.fr/content/download/304/1288/version/1/file/Des+surnoms.pdf '''Comunas, gent, escaisses e dires'''

*[http://mc42.free.fr/sobtitre.htm '''Les sobriquets des habitants des villes et villages méridionaux au 19° siècle''']

[[Categoria:Gentilici]]