Drech moral
Lo drech moral (o dreches morals) es un dels dreches d'autor, considerat coma un drech extrapatrimonial, que defend l'autor e son òbra a respècte dels utilizaires. Es un drech imprescriptible e inalienable que se manten encara quand existís pas mai lo titular dels dreches patrimonials de l'autor.
Es un drech generalament reconegut dins las jurisdiccions basadas sul drech civil continental europèu. Foguèt formulat pel primièr còp en França e aprèp foguèt inclusit dins la Convencion de Bèrna en 1928. Al contrari, es pas reconegut en totalitat dins las jurisdiccions basadas sus la Common law anglosaxona.
Dins l'article 6 bis de la Convencion de Bèrna se definisson los dreches morals atal:
- «Independentament dels dreches economics de l'autor, e quitament aprèp lo transfèrt d'aqueles dreches, l'autor tendrà drech a reclamar la paternitat de l'òbra e a s'opausar a quina que siá distorsion, mutilacion o autras modificacions o alteracions de l'òbra que poirián èsser prejudiciablas per son onor o sa reputacion.» [1]
En França
[modificar | Modificar lo còdi]Es definit a l'article L121-1 del còde de la proprietat intellectuala[2]. La CPI, precisa que: «L'autor gausís del drech al respècte de son nom, de sa qualitat e de son òbra[3].»
Compòrta quatre brancas:
- Drech de divulgacion (art. L121-2 du CPI[4]): lo drech de comunicar l'òbra al public es decidit per l'autor d'esperel, dins de condicions qu'aurà causit. Pasmens, aquela prerogativa s'agota pendent son primièr exercici;
- Drech de paternitat (art.L113-1[5]): l'autor a drech al respècte del ligam de filiacion entre el e son òbra;
- respèct de l'integritat de l'òbra (art. 121-1 et 121-5 du CPI[6]) ;
- drech de repentida (art. L121-4 del CPI[7]): l'autor pòt retirar l'òbra del circuit comercial, quitament aprèp sa divulgacion.
Fin finala, segon l'article L121-1 al. 2 del CPI[8], lo drech moral es perpetual, imprescriptible e inalienable. Atal se pòt pas daissar e pòt s'exercir per l'autor d'esperel, o per sos avents drech, sens limitacion de durada.
Per respectar lo drech moral de l'autor d'una òbra dintrada dins lo domeni public, sufís de citar lo nom de l'autor e lo títol de l'òbra utilizada.
Malgrat que siá reputat absolut per la doctrina, lo drech moral es limitat per la practica e la jurisprudéncia. D'en primièr, al procès es l'autor que deurà provar la violacion e lo damatge subit per obtenir reparacion. E mai existís controvèrsia sus la question de saber se lo drech moral pòt èsser limitat per la teoria de l'abús de drech. Segon lo professor Gautier, la Cort de Cassacion espandiguèt pas la teoria de l'abús de drech sus aquelas questions[9]
Fin finala, lo drech moral possedís un caractèr d'òrdre public[10].
Lo caractèr d'òrdre public foguèt definitivament afirmat dins dos arrèstes: un arrèst de la Cort de Cassacion del 28 de mai de 1991 (afar Huston) e un arrèst de la Cort d'Apèl de París lo 1èr de febrièr de 1989. L'excepcion d'òrdre public permetèt d'apartar la lei americana autorizant las clausulas abdicativas del drech de paternitat alara quita qu'aquela foguèt designada per la règla de conflicte. Lo jutge li substituiguèt la lei francesa.
En Espanha
[modificar | Modificar lo còdi]Dins l'article 14 de la Lei de Propietat Intellectuala espanhòla se reconeisson los seguents dreches morals [11]:
- Drech d'atribucion o paternitat: exigir la reconeissénça de sa condicion d'autor de l'òbra.
- Drech de divulgacion: decidir se son òbra deu èsser divulgada, en quina forma e jos son nom, pseudonim o anonimat.
- Drech d'integritat: exigir lo respècte a l'integritat de l'òbra e enebir tota deformacion, modificacion, alteracion o atencha contra ela que seriá un perjudici a sos legitims interèsses o damatges a sa reputacion.
- Drech de modificacion: modifica l'òbra respectant los dreches aquerits pels tèrces e las exigéncias de proteccion dels bens d'interès cultural.
- Drech a se retractar: retirar l'òbra del comèrci, s'aurián cambiat sas conviccions intellectualas o moralas, jos indemnizacion dels damatges e perjudicis als titulars dels dreches d'expleitacion.
- Drech d'accès: accedir a l'exemplar unic e rar de l'òbra, quand se tròba en possession d'un autre, e atal d'exercir lo drech de divulgacion o quin que siá autre que li correspond.
Nota e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ (en)Texte de la Convencion de Bèrna
- ↑ (fr)« Code de la propriété intellectuelle », sur le site legifrance.gouv.fr.
- ↑ . "L121-1-9"(fr)[http://www.legifrance.gouv.fr/affichCode.do;jsessionid=52B3E53A7F8E9AA8B245E70C1F24DA93.tpdjo14v_3?idSectionTA=LEGISCTA000006161636&cidTexte=LEGITEXT000006069414&dateTexte=20080129 sul site legifrance.gouv.fr.
- ↑ id: "L121-1-9"
- ↑ (fr)Article L113-1 », sul site legifrance.gouv.fr.
- ↑ "L121-1-9"
- ↑ id:"L121-1-9"
- ↑ id:"L121-1-9"
- ↑ . Per exemple, dins l'arrèst Whistler del 14 de març de 1900, Whitsler refusava de liurar son òbra a sos comanditaris, mas la Cort lor acordèt pas d'execucion forçada. Sonque lor acordèt de damatges e interèsses. E atal auriá pas aplicat la teoria de l'abús de drech.
- ↑ Es çò que remembra de contunh la jurisprudéncia coma dins la decision Camus del TGI de París, lo 15 de febrièr de 1984 que lo tribunal decidiguèt que «dempuèi que se faguèt concession al soseditor, l'autor es supausat d'èsser present dins totas las convencions que pòdon metre en perilh son drech moral». Del meteis biais, la decision Rouault del TGI de la Sèina del 10 de julhet de 1946 indicava que «las convencions que pòrtan sus d'òbras de l'esperit sortisson de las categorias normalas del drech e diferisson de las convencions ordinàrias, a causa de l'influéncia qu'exercís sus elas lo drech moral de l'autor».
- ↑ (es)Texte de la Lei de Propietat Intellectuala