Veire la font de Comòras

{{Entèsta tablèu país |
nom_local=اتحاد القمر<br />al-Ittiḥād al-Qumuriyy<br />Udzima wa Komori<br />Union des Comores|
imatge_bandièra=Flag_of_the_Comoros.svg|
ligam_bandièra= bandièra |
imatge_blason= Coat_of_arms_of_Comoros.svg |
ligam_blason= blason |
imatge_carta= LocationComoros.svg |
devisa=Unité - Justice - Progrès|
}}
|-
| [[Capitala]]<br /><small>populacion (an)</small>
| [[Moròni]]<br /><small> 53 420 abitants ([[2003]])</small>
|-
| Autras vilas
| [[Mutsamudu]], Fomboni
|-
| [[Aira|Superfícia]]
| 2170 km²
|-
| [[Populacion]]<br />[[Densitat de populacion|Densitat]]
| 731 775 <small>([[2008]])</small><ref>https://web.archive.org/web/20181223041336/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cn.html#Econ</ref><br />337,2/km²
|-
| [[Independéncia]]<br /> - Jorn
| (de [[França]])<br /> [[6 de julhet]] de [[1975]]
|-
| [[Moneda]]
| [[Franc de las Comòras]]
|-
| [[Ora]]
| [[UTC]] +3
|-
| Còde telefonic
| + 269
|}
Las illas '''Comòras''' (oficialament en [[francés]] ''Union des Comores'', en [[arabi]] الإتّحاد القمريّ = ''Al-Ittiḥād al-Qamariyy'', en [[comorian]] ''Udzima wa Komori'') son un estat insular african plaçat a l'extremitat septentrionala del [[canal de Moçambic]], dins l'[[ocean Indian]], entre lo nòrd de [[Madagascar]] e lo nòrd de [[Moçambic]]. Lo país es format per tres illas volcanicas: ''Granda Comòra'' o [[Ngazidja]], ''Mohéli'' o [[Moali]], e ''Anjouan'' o [[Nzoani]], mentre que l'autra [[illa]] de l'[[archipèla]], Maiòta, contunha de dependre de França e mai siaga reclamada pel govèrn de las Comòras.

Lo nom deriva del mot [[arabi]] قمر (''qamar''), "luna". Lo nom actual en arabi significa "illas de la luna" (جزر القمر, ''ŷuzuru l-qamar''), e en la siá bandièra apareis la mièja luna musulmana. Aqueste nom èra estat utilizat pels geografs arabis per nomenar Madagascar.<ref name="historianombre">Edgardo Otero. ''El orígen de los nombres de los países del mundo (y muchas de las islas que éstos poseen)''. Buenos Aires: Los cuatro vientos, 1º edicion, 2003. ISBN  987.1027.68.0</ref>

La capitala es [[Moròni]].

Lo gentilici es '''comorian -a'''.

=== Istòria ===
Aqueste archipèla serviguèt als ancians navigaires coma pont entre lo [[Africa|continent african]] e [[Madagascar]], en essent en mai un ponch important pels comerçants arabis.<ref name="historianombre" />A travèrs dels sègles, las illas Comòras foguèron ocupadas per una succession de divèrses grops dempuèi la còsta d'Africa, lo [[golf Persic]], [[Indonesia]] e [[Madagascar]]. Los exploradors [[Portugal|portugueses]] visitèron l'archipèla en [[1505]] e causèron la destruccion de l'economia comerciala de las illas. Quand lo sultan d'[[Oman]] capitèt de fòrabandir los portugueses de la region, las illas demorèron jos l'influéncia de [[Zanzibar]] e lo trafic d'[[esclavatge|esclaus]] dels abitants d'origina [[banto]] aumentèt considerablament.

Al [[sègle XIX]], après la separacion de Zanzibar del sultanat d'Oman, los europèus faguèron pression e [[França]] ocupèt [[Maiòta]] en [[1841]] e mai tard la rèsta de l'archipèla entre [[1886]] e [[1909]]. En [[1912]] las illas foguèron jos l'administracion del governador general de Madagascar. Après, colonizaires franceses, companhiás de proprietaris franceses, e rics comerçants arabis establiguèron una economia basada sus las plantacions qu'ocupa ara un terç del territòri del país per exportar sas culturas. En [[1946]] França li concediguèt l'autonomia administrativa amb lo nom de ''Territòri d'Otramar de las Illas Comòras''.

Un acòrd foguèt refusat per França en [[1973]] per concedir l'independéncia en [[1978]]. Malgrat aiçò, lo [[6 de julhet]] de [[1975]], lo parlament comorian emetèt una resolucion en declarant l'[[independéncia]]. Los deputats de Maiòta, que demorava jos contraròtle francés, s'abstenguèron. Dins dos referendums, en decembre de [[1974]] e febrièr de [[1976]], la populacion de Maiòta votèt contra l'independéncia de França (per 63,8% e 99,4% respectivament).

=== Politica ===
La situacion del país es estada fòrça instabla dempuèi la siá independéncia en [[1975]], amb de còps d'Estat e d'insurreccions popularas. Lo coronèl [[Azali Assoumani]] prenguèt lo poder per un còp d'Estat en abril de [[1999]], en demetre lo president interin [[Tadjiddine Ben Said Massounde]] qu'aviá pres la plaça après la mòrt misteriosa del president elegit [[Mohamed Taki Abdoulkarim]] en novembre de [[1998]].

Après los acòrds de [[patz]] signats lo [[17 de febrièr]] de [[2001]] entre lo govèrn e los separatistas, s'elaborèt una [[Constitucion]] aprovada per [[referendum]] lo [[23 de decembre]] del meteis an, e que tornèt baptisar lo país ''Union de las Comòras'', constituit per las illas de [[Granda Comòra]], [[Anjouan]] e [[Mohéli]] qu'an una larga autonomia, amb son pròpri president e un tèxt constitucional tanben pròpri. La presidéncia de l'Union se causís entre los candidats de las tres illas al cap de quatre ans.

Lo president actual es [[Ahmed Abdallah Mohamed Sambi]], après lo primièr transferiment pacific del poder dins las illas en [[2006]].

=== Geografia ===
[[Fichièr:Cn-map.png|thumb|right|300px|Mapa de las Comòras amb Maiòta.]]
Comòras es un pichon país d'[[Africa]] e fa partida de l'[[archipèla]] de las Comòras, format de nòrd-èst a sud-èst de l'illa de [[Granda Comòra]] (''Ngazidja''), [[Mohéli]] (''Mwali''), e [[Anjouan]] (''Nzwani''). Al sud-oèst, se tròba l'illa de [[Maiòta]], qu'aperten encara a [[França]].

La capitala es [[Moròni]] que se localiza en Granda Comòra. Las illas son d'origina [[volcan]]ica, amb un relèu montanhós e abrupte que la cima pus nauta es lo volcan actiu [[Karthala]] de 2361&nbsp;[[mètre|m]] d'altitud subre lo nivèl de la mar dins l'illa principala.

=== Economia ===
''De veire: [[Economia de las Comòras]]''
=== Demografia ===

[[Fichièr:Moroni Mosque Photo by Sascha Grabow.jpg|thumb|Mosqueta a Moròni]]

Amb mens d'un milion de personas, las Comòras son un dels païses mens poblats al mond, mas tanben un dels de pus fòrta densitat de populacion (337,2 ab/km<sup>2</sup>). En 2001, 34% de la populacion èra urbana, mas aquesta chifra risca d'aumentar, pr'amor que la creissença de la populacion rurala es negativa, alara que la creissença de la populacion totala es totjorn relativament nauta.<ref>Population Division of the Department of Economic and Social Affairs of the United Nations Secretariat, ''World Population Prospects: The 2004 Revision and World Urbanization Prospects: The 2005 Revision'', https://web.archive.org/web/20100726105758/http://esa.un.org/unup/ 11 January 2007</ref> Aperaquí la mitat de la populacion de las Comòras a mens de 15 ans.<ref>"[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/129467/Comoros Comoros]". Encyclopædia Britannica.</ref> Los centres urbans màgers son [[Moròni]], [[Mutsamudu]], [[Domoni]], [[Fomboni]], e [[Tsémbéhou]]. I a entre {{formatnum:200000}} e {{formatnum:350000}} comorians en França.<ref>"[http://www.reuters.com/article/idUSL27778648 FACTBOX-Relations between France and Comoros]". Reuters. March 27, 2008.</ref>

Las illas de las Comòras an en comun de originas araboafricanas. L'[[islam]] sunnita es la religion dominanta, e representa mai de  98% de la populacion. E mai se la cultura aràbia es fermament establida dins l'archipèla, una minoritat de la populacion de Maiòta, subretot d'imigrants venguts de França, son [[Glèisa catolica romana|catolics]]. De minoritats malgashas (crestians) e indianas (subretot ismaili) exitisson tanben, e de descendents del colonizaires franceses. Lo chineses son tanben presents a Maiòta e a la Granda Comòra (mai que mai Moròni). Una pichona minoritat de personas d'aujòls franceses e d'autres  païses europèus (neerlandeses, angleses e portugueses) vivon a las Comòras. Fòrça franceses partiguèron après l'independéncia en 1975.

La lenga pus comuna es lo  [[comorian]], o ''shikomor'', una lenga sabaki pròcha del [[swahili]], que quatre variantas diferentas (shingazidja, shimwali, shinzwani, e shimaore) son parladas sus caduna de las quatre illas. Lo francés e l'arabi son tanben lengas oficialas amb lo comorian. L'arabi es subretot utilizat coma segonda lenga, es la lenga de l'ensenhament [[Alcoran|alcoranic]], e lo francés es la lenga de tot autre ensenhament formal. Una lenga malgasha, lo shibushi, es parlada per aperaquí un terç de la populacion de Maore.<ref>[http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=KM Ethnologue report for Comoros].</ref> Aperaquí 57% de la populacion es educada amb l'alfabet latin e mai de 90% amb l'alfaber arabi; l'alfabetizacion totala es falsament estimada a 62.5%.<ref>[https://web.archive.org/web/20061231044041/http://www.uis.unesco.org/profiles/EN/EDU/countryProfile_en.aspx?code=1740 UNESCO Institute for Statistics, country profile of Comoros; 2004].</ref> Lo comorian ten pas d'escritura pròpria e las escrituras latina e aràbias son ambedoas utilizadas.

=== Cultura ===
=== Bibliografia ===
=== Vejatz tanben ===
{{Commons|Comoras|Comòras}}

=== Ligams extèrnes ===

{{Liga Aràbia}}
{{Païses d'Africa}}
=== Nòtas & referéncias ===
<references>

[[Categoria:Comòras| ]]