Cens (drech senhorau)

Lo cens es un terme liat a l'estructura economica daus sistemas politics feudaus que designa 'na redevença («pagar lo cens») annala, fonziera e perpetuala qu'es deguda per 'queu que possedís la proprietat utila d'un fons a 'queu que ne possedís la proprietat eminenta, apelada senhoriá. Lo censitari es generalament rotier, mas pòt tanben èsser nòble o eclesiastic. La proprietat pòt consistir en 'na terra, 'na parcela bastida dins 'na vila, un molin o 'na barca sus 'na ribiera, un peatge sus un chamin, dau bestiau emb un drech de pasturatge, mas tanben un domeni important coma un priorat. Lo recebedor dau cens es totjorn considerat coma nòble.

En balhant lo cens, lo censitari reconeis simbolicament èsser assubjectit au senhor; en recebent lo cens, lo senhor confirma son obligacion d'assegurar au censitari 'na possession justa e pasibla. La convencion entre lo censitari e lo senhor fai l'objecte a chada mutacion, de 'na «reconeissença» o de 'na «investitura» o «investiment» quand es un cens rotier, mas tanben daus còps un omenatge se lo domeni es nòble.