Veire la font de Auta Ribagòrça

{{Omon|Ribagòrça}}
{{Comarca catalana
| nom comarca     = Alta Ribagorça<br/>Auta Ribagorça
| blason          = 
| bandièra         = 
| mapa            = Localització de l'Alta Ribagorça.svg
| vigariá        = [[Alt Pirineu|Aut Pirenèu]]
| capitala        = [[El Pont de Suert]]
| gentilici       = Ribagorçan, ribagorçana
| latitud         = 
| longitud        = 
| alt mej         = n/d
| km²             = 426,86
| cens            = 4332
| data-cens       = 2008
| dens            = 10,15
| municipalitats  = 3
| forma de govèrn = [[Conselh comarcal]]
| president       = Joan Perelada i Ramon ([[Partit Socialista de Catalunya|PSC]])
| sitweb          = [http://www.altaribagorça.cat/ www.altaribagorça.cat]
|província=[[província de Lhèida|Lhèida]]}}
L''''Auta Ribagòrça''' es una comarca [[Pirenèus|pirenenca]] situada al sud de la [[Val d'Aran]], a l'oèst del [[Palhars Sobeiran]] e al nòrd del [[Palhars Jusan|Jusan]]. A ponent limita amb la comarca omonima de l'[[Aragon]] (vejatz [[Ribagorça]]). La comarca foguèt creada per lei l'an [[1987]], amassa amb lo [[Pla d'Urgèl]] e lo [[Pla de l'Estany]] e, fins alavetz e dempuèi la [[division comarcala de 1936]] aviá fach partida del Palhars Jusan, levat de la nòva division comarcala facha en [[1939]].

Amb aquela creacion se recuperava, doncas, una comarca qu'èra ja estada creada en 1939, en la division comarcala efemèra entrepresa per la Generalitat republicana pauc abans la fin de la [[Guèrra Civila Espanhòla|Guèrra Civila]], e qu'èra totjorn estada considerada coma tala en los domenis academics e scientifics, malgrat que los estaments politics l'ignorèsson. De tot biais, e en quitant de banda lo conflicte possible amb las municipalitats ribagorçanas d'administracion aragonesa que se son compresas tradicionalament dins l'Auta Ribagorça, la comarca actuala a perdut un bon nombre de municipalitats, per causas divèrsas, coma se pòt veire dins la lista seguenta:
* [[Barruera (anciana municipalitat )|Barruera]]: inclusion en la municipalitat de [[la Vall de Boí]] (1965)
* [[Benés (anciana municipalitat )|Benés]]: inclusion en la municipalitat de [[Sarroca de Bellera]], del [[Palhars Jusan]] (1972)
* [[Durro (anciana municipalitat )|Durro]]: inclusion en la municipalitat de [[la Vall de Boí]] (1965)
* [[Espluga de Serra (anciana municipalitat )|Espluga de Serra]]: inclusion en la municipalitat de [[Tremp]], del [[Palhars Jusan]] (1970)
* [[Llesp (anciana municipalitat )|Llesp]]: inclusion en la municipalitat de [[el Pont de Suert]] (1970)
* [[Malpàs (anciana municipalitat )|Malpàs]]: inclusion en la municipalitat de [[el Pont de Suert]] (1970)
* [[Sapeira (anciana municipalitat )|Sapeira]]: inclusion en la municipalitat de [[Tremp]], del [[Palhars Jusan]] (1970)
* [[Viu de Llevata (anciana municipalitat )|Viu de Llevata]]: inclusion en la municipalitat de [[el Pont de Suert]] (1970).

{{capentcat|}}
{{entcat|[[La Vall de Boí]]|1080}}
{{entcat|[[El Pont de Suert]]|2553}}
{{entcat|[[Vilaller]]|699}} 
|}

== Toponimia ==

Segon Joan Coromines " a tres familhas cultas, ligadas al país (...), l'ai entendut prononciar ambe ''ó'' barrada e usat generalament coma femenin. Cal qu'aqueste timbre siá lo primitiu, puèi que coïncidís ambe l'abséncia constanta de diftongason en aragonés e en castelhan. D'un autre costat correspond a la fòrma ''Ripacurtia, -cia'', que predomina en bas latin de totas las epòcas (...). I a pas cap de dobte que lo primièr element es lo latin r i p a, ambe lo sens especific qu'a auèi ''riba'' a nòstra comarca, es a dire 'pendent format per un esbodenament de tèrra gipsosa o argilosa" (...) me sembla clar que la segonda mitat de ''Ribagorça'' deu derivar del vèrbe c u r t a r e, 'talhar' ". E Joan Coromines precisa per justificar son explica: "los esbodenaments son extraordinàriament frequents auèi a tota la Ribagorça, plan mai encara qu'a la Conca de Tremp vesina".
Ne resulta que la prononciacion occitana deu èsser [u], equivalent de l'ó barrada en catalan, e l'escritura ''o'', sense accent, coma dins "penosa" o dins "Saragossa".

== Nòtas e referéncias ==

* [[Joan Coromines]], ''Estudis de Toponímia catalana'', volum II, pp. 137-141, Biblioteca filològica Barcino, 1970.

[[File:Alta Ribagorça oriental original.png|230px|thumb|left|La comarca de l'Auta Ribagorça d'administracion catalana creada en 1939]] 
[[File:Alta Ribagorça oriental actual.PNG|230px|thumb|centre|La comarca de l'Auta Ribagorça d'administracion catalana après 1987]] 

{{Comarcas de Catalonha}}
[[Categoria:Comarca de Catalonha]]