Sent Privat d'Alèir
|
Vilatge d'Occitània | 
|
|
Sent Privat d'Alèir
Saint-Privat-d'Allier | ||
|---|---|---|
 | ||
| Vista delh chastèl e de la val. | ||
| Geografia fisica | ||
| ||
| Coordenadas | 44° 59′ 27″ N, 3° 40′ 47″ E | |
| Superfícia | 37,71 km² | |
| Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
1 221 m 880 m 547 m | |
| Geografia politica | ||
| País | Velai  | |
| Estat |  França | |
| Region 84 |
Auvèrnhe Ròse Aups | |
| Departament 43 |
Naut Léger | |
| Arrondiment 432 |
Lo Puèi de Velai | |
| Canton 4312 |
Sant Pàulhan (Lodes davant 2015) | |
| Intercom 244300018 |
CA delh Puèi de Velai | |
| Cònsol | Guy Eyraud (2020-2026) | |
| Geografia umana | ||
| Populacion Populacion totala (2018) |
398 ab.  411 ab. | |
| Densitat | 10,16 ab./km² | |
| Autras informacions | ||
| Còde postal | 43580 | |
| Còde INSEE | 43221 | |
| Divèrs | Comuna delegada e chapluòc de Sent Privat d'Alèir | |
Sant Privat d'Alèir[1] (Saint-Privat-d'Allier en francés) z-es una comuna occitana, situada dins lo departament del Naut Léger e la region d'Auvèrnhe-Ròse-Aups, ancianament d'Auvèrnhe. Dempueis lo 1èr de genèir 2017, es comuna delegada e chapluòc de la comuna novèla de Sent Privat d'Alèir.
Geografia[modificar | Modificar lo còdi]
Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !Comunas vesinas[modificar | Modificar lo còdi]
Sent Privat d'Alèir
Sant Desdèir d'Alèir (2,4 km)
Monistròl d'Alèir (3,8 km)
Sant Joan de la Chalm (4,9 km)
Lo Vernet (5,2 km)
Sent Beninh (5,9 km)
Vergezac (6,1 km)
Pradas (7,9 km)
Bains (7,9 km)
Perimètre del territòri[modificar | Modificar lo còdi]
Toponimia[modificar | Modificar lo còdi]
Las fòrmas ancianas son S. Privatus alh secle XI, Oppidum S. Privati, vas 1170, Castrum de S. Privato en 1257, Privatus prope Alerium en 1345, S. Privat de Vellaic en 1379, S. Privat de Vellai en 1401, Privat-la-Roche en 1793 [2].
Sant Privat representa Privatus, avesque de Mende e martir, alh secle III [3].
Conac, Conaguet[modificar | Modificar lo còdi]
Vialatge a l'oèst de Sent Privat, sus la RD 301; Conaguet z-es alh sud de Conac.
Las fòrmas ancianas son : (per Conac) Lo Connac en 1323, Locus de Connaco en 1520; (per Conaguet) Connaguet en 1333, Mansus del Conaguet en 1347, Conarguetum en 1518, Le Cognaguet en 1560 [4].
Conaguet es lo diminutiu de Conac, ambelh sufixe -et, vengut delh latin -ittus. Conaguet saguèt probablament fondat après Conac.
Conac ven delh nom gallic d'òme Connos (sol Connios es atestat, segon Delamarre), ambelh sufixe -acum (gallic -ācon). Dauzat e Delamarre tractan mas de la localitat d'Avairon [5],[6],[7]. L'article de l'atestacion de 1323 pòt faire dobtar.
Dallas[modificar | Modificar lo còdi]
Vialatge al nòrd-èst de Sent Privat.
Las fòrmas ancianas son : Dalas en 1239, Dalacium en 1349, Dalas en Alvernhe en 1408 [8].
Lo vialatge z-es sus la viá Marchadèira (via Mercatoria en 1401). Segon Joan Arçac, lo nom pòt venir delh gallic dallos, « bòrlhe, òrb, avugle » e justament an trobat la troça d'un oculista galloroman a costat. I a un liam ? Joan Arçac dobta sus la possibilitat d'una varianta en -às d'un toponime en -ac e pensa que Dalàs z-es probablament pas una proprietat galloromana [9].
Xavier Delamarre confirma l'existéncia d'un nom celtic d'òme Dallos, de *dallo-, « bòrlhe » e la de la derivacion en -ate/-ati dins la formacion delhs toponimes celtics formats sus un nom de persona [10].
Mercuer, Mercury[modificar | Modificar lo còdi]
Mercuer z-es alh nòrd-nòrd-oèst de Sent Privat, Mercury z-es près de Mercuer, alh sud-èst.
Las fòrmas ancianas de Mercuer son Mercor en 1213, Mercueyras en 1331, Merqueures en 1439, Locus de Mercoriis en 1461, Mercueyres en 1482, Mercure en 1693 [11].
Mercuer representa lo nom latin de dieu Mercurius. Son culte remplacèt lo de Lug, dieu principal delhs gals (nommat Mercurius per Juli Cesar) [12].
Encausa de sa situacion, Mercury es un derivat de Mercuer. Las fòrmas ancianas son Mercuri en 1378, Mercurinum en 1458, Mansus Mercurii en 1485, Mercury en 1657, Mercuril en 1693, Mercuret en 1820 [11].
Mercury representa Mercuer ambelh sufixe -in, resultat de -inum (veire l'intelligenta latinizacion de 1458). La grafia es Mercurin.
Rougeac[modificar | Modificar lo còdi]
Rougeac z-es situat alh nòrd-nòrd-èst de Sent Privat.
Las fòrmas ancianas son : Villa de Royac en 1257, Roiac en 1261, Roiacum en 1331, Rocgacum, Rotgac en 1347, Rogiacum en 1348, Roghacum en 1517, Roghac en 1575 [13].
Rojac, equivalent de Roiat, ven delh cognomen latin Rubius, ambelh sufixe -acum [14].
Nolhac[modificar | Modificar lo còdi]
Nolhac z-es situat alh nòrd-nòrd-oèst de Sent Privat, a pauca distància.
Las fòrmas ancianas son : Nuolhac en 1331, Mansus de Noalhat en 1469, Noailhat en 1485, Nolhac en 1513 [15].
Segon Joan Arçac, Nolhac vendriá delh latin *Novalius, derivat de novalis, o benleu de novalia, plural de novale, tèrra eissartada novèlament, o benleu de novale, ambelh sufixe -acum [16].
Pratclaus[modificar | Modificar lo còdi]
Dins Pratclaus, prat ven de l'occitan prat e non pas de son aujòl latin pratum (question de data de la formacion delh toponime). L'adjectiu z-es claus, provesit d'una clausor [17].
Ròchaguda[modificar | Modificar lo còdi]
Ròcha ven de rocca e designèt un chastèl bastit sobre un ròc, pueis tot chastèl fòrt. Aicí lo nom z-es segut d'un qualitatiu, aguda (Castrum de Rocha Aguda en 1225) [18].
Varenas[modificar | Modificar lo còdi]
Vialatge situat alh nòrd de la comuna, sus la RD 25.
Lo luòc z-es atestat en 1170 : Varenas [19].
Segon Dauzat e Rostaing, lo toponime Varenas ven de varenna, mot derivat de l'indoeuropèu vara, aiga. Lo sens z-es de « luòc abandonat per una aiga; buge, buja » [20] (= bosija, boija, bosiga).
Segon Joan Arçac, lo mot occitan varena (benleu d'una racina *var-, « montanha arida o tèrra inculta, buja ») designa una tèrra sablonosa, sablosa, granitica. L'expression coneissuda tèrra de varena a pas de resultats toponimics. Lo sens z-es pus general : espandida arida. Garena z-es practicament sinonime : tèrra mala, buja. Garena z-es benleu liat ambelh lengadocian garra « luòc peirós » [19]. Sus la mapa, lo luòc sembla relativament cultivat.
Lo Montelh[modificar | Modificar lo còdi]
Lo Montelh z-es alh nòrd de Mercuer.
Montelh z-es un diminutiu de mont, ambelh resultat delh sufixe -ilium. Lo luòc z-es atestat en 1378, Locus de Montilio [21].
Céaux[modificar | Modificar lo còdi]
Céaux z-es situat alh nòrd de Varenas, entre Mercuer e Varenas.
Las fòrmas ancianas son : Seus en 1255, Ceus en 1271, Ceaux en 1426, Seaulx en 1470, Ceux en 1482, Seaux en 1595 [22].
Segon Joan Arçac, Céaux (quenha prononciacion ?) ven delh latin celsus, « naut ». Designa d'eminéncias e lo nom a passat alh vialatge près [23]. Lo vialatge z-es pusleu alh començament d'un versant, a mai de 1000 m. Tresplombat per de cimas de mai de 1100 m, tresplomba de tèrras a l'entorn de 960 m e deu permetre de gentas vistas.
Lo Vialar ?[modificar | Modificar lo còdi]
Vialatge situat alh nòrd-èst de Sent Privat.
Lo sens de villare èra una subdivision de la villa, provesida de bastiments, pueis una proprietat rurala, coma villa, pueis un vialatge. Lo luòc es atestat en 1331, Lo Vilar, pueis Lo Vialar en 1347 [24].
Istòria[modificar | Modificar lo còdi]
En 1789, Sent Privat d'Alèir, qu'èra un priorat unit a la mensa conventuala de l'abadiá de la Chaa Dieu, èra de de la província d'Auvèrnhe, de l'eleccion de Briude, de la subdelegacion de Lanjac e delh ressòrt delh presidial de Riam. Sa gleisa parochala, diocèsi delh Puèi de Velai e archipreirat de Solanhac, èra delh vocable de Sant Privat; l'abat de La Chaa Dieu presentava a la cura [2].
Administracion[modificar | Modificar lo còdi]
- Davant la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra del canton de Lodes; es avòra del canton de Sant Pàulhan.
Demografia[modificar | Modificar lo còdi]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1841 | 1846 | 1851 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1 600 | 1 339 | 1 334 | 1 398 | 1 470 | 1 646 | 1 436 | 1 456 | 1 460
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1 447 | 1 518 | 1 480 | 1 450 | 1 518 | 1 607 | 1 659 | 1 579 | 1 571
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1 519 | 1 510 | 1 408 | 1 356 | 1 216 | 1 194 | 1 129 | 958 | 868
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | 2008 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 835 |
708 |
584 |
551 |
430 |
414 |
411 |
411 |
409 414 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2009 | 2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 405 410 |
401 405 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fonts | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- En 2018 la populacion èra de 398 abitants e la densitat èra de 10,55 ab/km².
Luòcs e monuments[modificar | Modificar lo còdi]
-
Vista generala. -
Lo chastèl de Mercuer. -
Tor delh chastèlh de Ròchaguda. -
Chapela de Ròchaguda. -
Autra vista de la chapela.
Personalitats ligadas amb la comuna[modificar | Modificar lo còdi]
Veire tanben[modificar | Modificar lo còdi]
Ligams extèrnes[modificar | Modificar lo còdi]
Nòtas[modificar | Modificar lo còdi]
- ↑ Institut d'Estudis Occitans, Comission Toponimica Occitana, Luòcs, basa de donadas de toponimia occitana. Cèrca «Sent Privat d'Alèir».
- ↑ 2,0 et 2,1 Augustin Chassaing, Antoine Jacotin Dictionnaire Topographique... de la Haute-Loire, p. 259-260 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f308.image
- ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 625
- ↑ Augustin Chassaing, Antoine Jacotin Dictionnaire Topographique... de la Haute-Loire, p. 89 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f138.image
- ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 207
- ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 143
- ↑ Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 121, 293 e 340
- ↑ Augustin Chassaing, Antoine Jacotin Dictionnaire Topographique... de la Haute-Loire, p. 104 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f153.image
- ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 145
- ↑ Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 132 e 20
- ↑ 11,0 et 11,1 Augustin Chassaing, Antoine Jacotin Dictionnaire Topographique... de la Haute-Loire, p. 176-77 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f225.image
- ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 198
- ↑ Augustin Chassaing, Antoine Jacotin Dictionnaire Topographique... de la Haute-Loire, p. 243 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f292.image
- ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 161
- ↑ Augustin Chassaing, Antoine Jacotin Dictionnaire Topographique... de la Haute-Loire, p. 197 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f246.image
- ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 157 e 184
- ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 332
- ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 215
- ↑ 19,0 et 19,1 Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 284-285
- ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 700
- ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 284-285
- ↑ Augustin Chassaing, Antoine Jacotin Dictionnaire Topographique... de la Haute-Loire, p. 49 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f98.image
- ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 176
- ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 193 e 217
.svg){kind=small}
