Francesc Ferrer
| Francesc Ferrer | |
|---|---|
| Naissença | 14 de genièr de 1859, [[Fichièr:Modèl:Country flag alias Catalonha|20x18px|border|Modèl:Country alias Catalonha]] Alella |
| Decès | 13 d'octobre de 1909, Barcelona |
| Ocupacion | pedagòg |
| Genre | pedagogia libertària |
Francesc Ferrer i Guàrdia (Alella, 14 de genièr de 1859 – Barcelona, 13 d'octobre de 1909) foguèt un pedagòg catalan. En 1901 creèt l'Escòla Modèrna, un projècte practic de pedagogia libertària. Foguè tanben l'autor de l'òbra sonada L'Escola Moderna, libre que i expausèt sos principis pedagogics.
Foguèt acusat d'aver incitat la revòlta que recebèt lo nom de Setmana Tragica que se debanèt a Barcelona en 1909. Condemnat a mòrt, foguèt fusilhat lo 13 d'octobre dins lo castèl de Montjuïc.
Biografia
[modificar | Modificar lo còdi]Enfància e joventut
[modificar | Modificar lo còdi]Francesc Ferrer nasquèt en 1859 a Alella, un vilatge del litoral barcelonés e comarca del Maresme. Sos parents, Jaume Ferrer e Maria Àngels Guàrdia, èran de pageses amonedats, proprietaris del mas Boter (Coma Clara). Dins aquela familha tradicionalista, fòrça catolica e mai monarquica, lo futur pedagòg e son fraire Josep se sentissián pas gaire d'aise, çò que fa que posteriorament venguèron totes dos anticlericals. Mai tard Francesc se faguèt membre de la lòtja maçonica Veritat de Barcelona. Aprèp un problèma amb lo capelan del vilatge que fasiá son educacion, sa familha decidiguèt de lo castigar. Aital quand faguèt 14 ans, sos parents lo mandèron trabalhar a Barcelona, ont dintrèt en aprendissatge dins un comèrci de farinas del districte de Sant Martí de Provençals. Lo proprietari d'aquel negòci l'inscriguèt a de corses del vèspre e li faguèt descobrir los ideals republicans. Aprèp, d'un biais autodidacta, s'interessèt e estudièt d'a fons la doctrina de Francesc Pi i Margall e las tèsis internacionalistas.
Lo periòde republican
[modificar | Modificar lo còdi]En 1883 comencèt a trabalhar coma contrarotlador de la linha de tren Barcelona-Cervera que portava fins a la frontièra francesa. Foguèt durant son temps a la companhiá de camin de fèrre que coneguèt Teresa Sanmartí qu'esposèt posteriorament. Aprofechèt l'escasença qu'aviá de sortir de l'estat espanhòl per servir de messatgièr a Manuel Ruiz Zorrilla, un politician exiliat en França, menaire del Partit Republican Progressista que Ferrer n'èra vengut militant qualque temps abans. Donèt son supòrt en 1886 a la rebellion militara capitanejada pel general Villacampa, un partisan de Ruiz Zorrilla, qu'aviá per tòca de proclamar la Republica. Pasmens lo còp d'estat foncionèt pas e Ferrer se deguèt exiliar el tanben en França. Partiguèt alara s'installar a París, amb sa femna, que li donèt puèi tres enfants. Dins la capitala francesa subrevisquèt penosament. Trabalhèt primièr coma vendeire de vins, dobriguèt un pichòt restaurant dins la carrièra del Pont Neuf; mas sas entrepresas capitèron pas, e la familha se trobava gaireben en situacion de misèria cronica. Subrevisquèt en far de corses d'espanhòl, e a l'encòp fasiá de secretari sens salari de Ruiz Zorrilla.
Fins a la decada de 1890 se mantenguèt fidèl a l'ideologia republicana, mas a partir d'aquel moment comencèt a s'orientar dapasset cap a l'anarquisme. Participèt en 1892 al Congrès Universal de Liurapensada que foguèt organizat a Madrid per la Federacion Internacionala de Liurapensada qu'aviá sa sedença a Brussèlas.
L'engatjament dins l'anarquisme
[modificar | Modificar lo còdi]L'an seguent, en 1893 se disseparèt de son esposa, Teresa. Aquesta, qu'èra en desacòrdi sus la garda de sas filhas, ensagèt de lo tuar lo 12 de junh de 1894. Malgrat aquel ensag d'assassinat, Ferrer volguèt pas denonciar son anciana molhèr e l'afar anèt pas jamai al tribunal. Foguèt durant aquel temps que coneguèt alara l'ensenhaira liurapensadora Léopoldine Bonnard que se maridèt amb ela qualque ans mai tard, en 1899.