Sistèma operatiu
Un sistèma operatiu (var. sistèma d'esplecha) (en anglés: Operating system) es un ensems de programas que servisson de ligason entre l'utilizaire e l'ordenador. Es el que gerís las ressorsas de la maquina : (processor, memòria, disc dur e autres periferics).
Un sistèma operatiu es abitualament compausat per : un nuclèu, de bibliotècas dinamicas, un ensems d'espleches sistèma, e de programas aplicatius de basa.
Descripcion[modificar | Modificar lo còdi]
Generalitats[modificar | Modificar lo còdi]
Lo sistèma operatiu es lo logiciau principau d'un ordinator car permet lo bòn foncionament dei programas après la configuracion de totei lei periferics per lo programa d'amorsatge durant l'entraïnament de la maquina. Ofrís un ensemble de servicis generaus que facilitan la creacion de logiciaus aplicatius e tèn lo ròtle d'intermediari entre aquelei logiciaus e lo materiau informatic. Lei foncionalitats ofèrtas varian segon lei sistèmas, generalament en foncion de l'execucion dei programas, de l'utilizacion de la memòria centrala e dei periferics, de la modificacion de fichièrs, de la comunicacion e de la deteccion e gestion d'errors.
Lo nuclèu[modificar | Modificar lo còdi]
Lo nuclèu d'un sistèma operatiu (kernel en anglés) es una dei partidas fondamentalas dei sistèmas operatius[1]. Gerís lei ressorsas de l'ordinator e permet a sei compausants diferents, materiaus e logiciaus, de comunicar entre elei. Provesís de mecanismes d'abstraccion dau materiau, en particular de la memòria dei processors, e de cambis d'informacions entre logiciaus e periferics materiaus. Autoriza tanben divèrseis abstraccions logicialas e facilita la comunicacion entre lei procès.
L'interfàcia utilizaire[modificar | Modificar lo còdi]
Cada ordinator destinat a èsser utilizat per un individú necessita una interfàcia utilizaire (shell en anglés[2]), un jaç logiciau que permet de gerir l'interaccion umana. L'interfàcia utilizaire visualiza l'estructura dei repertòris, demanda ai servicis dau sistèma operatiu d'obtenir de donadas a partir de periferics materiaus d'intrada (clavier, soritz, lector de carta de crèdit...) e demanda ai servicis dau sistèma operatiu d'afichar d'invits o de messatges d'estat sus lo materiau de sortida. Doas formas principalas d'interfàcia utilizaire existisson : l'interfàcia de linha de comanda que permet de picar cada linha d'intruccion e l'interfàcia grafica que provesís un environament visuau.
Foncions[modificar | Modificar lo còdi]
Las principalas foncions d'un sistèma operatiu son las seguentas:
- Gestion del processor
- Gestion de la memòria
- Gestion dels dispositius d'intrada e sortida
- Gestion del sistèma d'archius
- Gestion de las errors
- Gestion de la securitat
- Provesir l'utilizaire d'una interfàcia
Gestion dau processor e dei procès[modificar | Modificar lo còdi]
Lo sistèma operatiu gerís l'òrdre d'execucion dei procès sus lei processors d'un ordinator. Un procès es un ensemble d'instruccions que son en cors d'execucion. Leis instruccions provènon d'un programa e lor execucion necessita de temps, de la memòria, de fichièrs e de periferics. L'ordonançaire es la partida dau sistèma operatiu que s'ocupa de crear, d'arrestar e de suprimir lei procès segon lei besonhs[3].
Los mai coneguts[modificar | Modificar lo còdi]
Qualques sistèmas operatius demest los mai coneguts, son :
- OS/2 d'IBM ;
- OS/400 present suls sistèmas mejans IBM (AS/400 - ISéries) ;
- Mac OS : lo primièr sistèma operatiu dels ordenadors Apple Macintosh,
- VMS e OpenVMS (Compaq, ex-Digital) ;
- Microsoft Windows, lo sistèma operatiu de Microsoft ;
- Los derivats d'UNIX :
- los sistèmas operatius grands sistèmas (mainframes) :
Annèxas[modificar | Modificar lo còdi]
Liames intèrnes[modificar | Modificar lo còdi]
Bibliografia[modificar | Modificar lo còdi]
- (fr) Laurent Bloch, Les systèmes d’exploitation des ordinateurs : histoire, fonctionnement, enjeux, Vuibert, 2003.
- (fr) Daniel P. Bovet e Marco Cesati, Le Noyau Linux, O’Reilly, 2006.
- (en) James L. Peterson, Abraham Silberschatz e Peter B. Galvin (dir.), Operating system concepts, Addison-Wesley, 1990.
- (fr) Andrew Tanenbaum, Systèmes d’exploitation, Pearson, 2003, 2a edicion.
Nòtas e referéncias[modificar | Modificar lo còdi]
- ↑ (en) Vivek Sharma, Manish Varshney e Shantanu Sharma, Design and Implementation of Operating System, Laxmi Publications, Ltd., 2010.
- ↑ (en) Henri Lilen, Dictionnaire informatique et numérique, edi8, 2014, 2a edicion.
- ↑ (en) Jose Garrido, Richard Schlesinger e Kenneth Hoganson, Principles of Modern Operating Systems, Jones & Bartlett Publishers, 2011.