Wikipèdia:AcuèlhLutzSus/decembre de 2010

Novembre de 2010

Genièr de 2011

Acorchi [+]
WP:LS

Aquesta pagina e sas sospaginas mesadièras son consacradas a l’organizacion e a la mantenença del quadre Lutz sus... de la pagina d’acuèlh.

Aquesta es emplena per l'apèl de {{Wikipèdia:AcuèlhLutzSus/{{CURRENTDAY}} de {{CURRENTMONTHNAME}}}} (çò que significa que son contengut es lo del Wikipèdia:AcuèlhLutzSus/jorn, ont jorn es lo jorn e lo mes del jorn corrent (ora UTC)). La frequéncia de renovelament dels quadres es quotidiana.

Los articles presentats dins los diferents quadres son unicament los promouguts als labèls « Articles de qualitat » e « Bon article ».
Evitatz de metre mai de 500 caractèrs/100 mots dins los quadres per fin de manténer l'equilibri de las colomnas sus la pagina d'acuèlh ont aquestes quadres son transcluses.

Calendièr per decembre de 2010

Articles « Lutz sus... » ja pareguts sus l’acuèlh del mes de decembre de 2010 :

1^èr de decembre de 2010 veire/modificar Brasil o oficialament la Republica Federala de Brasil (en portugués: República Federativa do Brasil) es lo país mai grand e mai poblat d'America Latina e lo cinquen tant en populacion coma en superfícia del mond. S'espandís sus 8 514 876,599 km² e es localizat dins la part centreorientala de l'America del Sud. Al nòrd tòca a Veneçuèla, Guyana, Surinam e la Guaiana Francesa. Al nòrd-oèst tòca a Colómbia, a l'oèst tòca a Bolívia e Peró. Al sud tòca a Uruguai e al sud-oèst a Argentina e Paraguai. Los sols païses d'America del Sud que Brasil a pas de frontièra amb eles son Chile e l'Eqüator. En defòra del continent, Brasil possedís qualques pichòtas illas de l'ocean Atlantic: Penedos de São Pedro e São Paulo, Fernando de Noronha, e Trindade e Martim Vaz e las pichòtas illas coralianas sonadas Atol das Rocas. Lo gentilici es brasilièr -ièra (-èir -èira, -èr -èra, -ier -iera).	2 de decembre de 2010 veire/modificar La trufa o patana o tartifla o poma de tèrra es un tubercul produch per l'espècia Solanum tuberosum; aparten a la familha de las Solanacèas. S'agís d'un dels legums mai consomits en Euròpa, America del Nòrd e America del Sud. Introducha en Euròpa al sègle XVI, sas qualitats alimentàrias son, d'en primièr estadas malconegudas. En defòra de sas vertuts alimentàrias, la trufa es largament utilizada dins l'industria, sa fecula a de destinacions multiplas.
3 de decembre de 2010 veire/modificar Torre de Pisa. La Torre inclinada de Pisa es lo campanar de la catedrala de Pisa. Foguèt bastida per tal de demorar verticala, pasmens comencèt de se clinar tre lo moment que s'entamenèron las òbras en agost de 1173. La nautor de la torre es de 55 m dempuèi la basa, se chifra que son pes es de 14 700 tonas, son inclinason es d'aperaquí 10% e ten 294 escalons.	4 de decembre de 2010 veire/modificar La lavanda es un aubret dicotiledonèu de la familha dei Lamiacèas e dau genre Lavandula, de flors lo pus sovent mauvas o violetas dispausadas en espigas, coma la majoritat deis espècias, fòrça nolentas; s'utilizan largament dins totei lei brancas de la perfumariá. Vènon subretot sus lei sòus calcaris secs e solelhós, a l'excepcion de L. stoechas, que preferís lei sòus siliciós. Totei lei lavandas son de plantas mellifèras, fòrça recercadas per leis abelhas.
5 de decembre de 2010 veire/modificar Vista del Castèl de Montsegur sul seu puòg. Lo castèl de Montsegur se trapa en Lengadòc, dins la comuna de Montsegur (departament d'Arièja). Aqueste castèl se situa en cima de la sèrra que se quilha en naut del vilatge, a 1207 mètres d'altitud. Se qualifica sovent lo castèl de Montsegur de castèl catar. De fach, lo castèl se bastiguèt sul quite endrech ont foguèt desrocat l'ancian vilatge fortificat qu'èra, fins al sètge de 1244, lo luòc emblematic de la resisténcia occitana, mai que mai dels catars e dels faidits. mai...	6 de decembre de 2010 veire/modificar Cort interior deu castèth Lo Castèth de Pau que domina la capitala de Bearn e qu'ei pregondament ligat au sovier de tres sobeirans qui'u senhoregèn : Gaston Fèbus, Enric de Labrit e lo Noste Enric. Que muisha ua mescladissa armoniosa d'estiles medievau e Reneishença (e tanben neomedievau e neoreneishença, frut de las restauracions realizadas au cors deu sègle XIX) . Qu'ei tanben un lòc de memòria de l'istòria argeriana per'mor d'aver acessat Abd El-Kader dens la soa captivitat.
7 de decembre de 2010 veire/modificar Un jarric Lo casse (var. casso) o garric (var. jarric) es lo nom vernacular de nombrosas espècias d'arbres e d'arbusts apartenent al genre Quercus, particularament dins la familha dels fagaceae. Lo genre es present dins tot l'emisfèri Nòrd, e compren d'espècias de las fuèlhas caducas e d'autras de las fuèlhas persistentas que lor airal de despartiment s'estend dempuèi las latituds nautas fins als airals tropicals d'Asia e de las Americas. Lo garric es l'arbre magic dins la mitologia basca.	8 de decembre de 2010 veire/modificar Poesias Gascoas de Pèir de Garròs L'istòria de la literatura occitana que ns'a legadas òbras sus mei de mil ans. Un deus purmèrs grans tèxtes qu'ei la Cançon de Santa Fe, deu sègle XI. A partir deu sègle XII, Guilhèm IX qu'aubrí lo temps deus trobadors e de las trobairitz qui vedó la lenga occitana a brilhar dens tota Euròpa e dinc au comtat de Trípol. Mei...
9 de decembre de 2010 veire/modificar Retrach de Pèire Godolin Pèire Godolin èra un poèta occitan, nascut a Tolosa en 1580, mòrt dins aquesta meteissa ciutat lo 10 de setembre de 1649. Filh d'un çurgent catolic, estudièt en cò dels Jesuistas puèi estudièt lo dret dins sa vila nadala. Sas poesias èran atal presentas dins las ceremonias publicas. Foguèt premiat pels Jòcs Florals en 1609. Èra amic del poèta gascon Bertrand Larada e tanben d'Adrian de Monluc e dau Duc de Montmorency. Lo capitols de Tolosa li votèn ua pension a la fin de sa vida.	10 de decembre de 2010 veire/modificar Estatua de l'abat darrièr la glèisa de Sant Ròc a Montpelhièr Joan Baptista Fabre, abat, (signava tanben, en francés, Jean Baptiste Castor Fabre - Someire, lo 28 de març de 1727 – Cèlanòva, 1783), de segur lo màger escrivan occitan del sègle XVIII, autor del famós roman Istòria de Joan-l’an-pres, e d’una abondosa òbra anant del burlesc a çò de mai erudit. Foguèt un actor actiu dins las discussions filosoficas del sieutemps e un detractor de Voltaire.
11 de decembre de 2010 veire/modificar Brasil o oficialament la Republica Federala de Brasil (en portugués: República Federativa do Brasil) es lo país mai grand e mai poblat d'America Latina e lo cinquen tant en populacion coma en superfícia del mond. S'espandís sus 8 514 876,599 km² e es localizat dins la part centreorientala de l'America del Sud. Al nòrd tòca a Veneçuèla, Guyana, Surinam e la Guaiana Francesa. Al nòrd-oèst tòca a Colómbia, a l'oèst tòca a Bolívia e Peró. Al sud tòca a Uruguai e al sud-oèst a Argentina e Paraguai. Los sols païses d'America del Sud que Brasil a pas de frontièra amb eles son Chile e l'Eqüator. En defòra del continent, Brasil possedís qualques pichòtas illas de l'ocean Atlantic: Penedos de São Pedro e São Paulo, Fernando de Noronha, e Trindade e Martim Vaz e las pichòtas illas coralianas sonadas Atol das Rocas. Lo gentilici es brasilièr -ièra (-èir -èira, -èr -èra, -ier -iera).	12 de decembre de 2010 veire/modificar La trufa o patana o tartifla o poma de tèrra es un tubercul produch per l'espècia Solanum tuberosum; aparten a la familha de las Solanacèas. S'agís d'un dels legums mai consomits en Euròpa, America del Nòrd e America del Sud. Introducha en Euròpa al sègle XVI, sas qualitats alimentàrias son, d'en primièr estadas malconegudas. En defòra de sas vertuts alimentàrias, la trufa es largament utilizada dins l'industria, sa fecula a de destinacions multiplas.
13 de decembre de 2010 veire/modificar Torre de Pisa. La Torre inclinada de Pisa es lo campanar de la catedrala de Pisa. Foguèt bastida per tal de demorar verticala, pasmens comencèt de se clinar tre lo moment que s'entamenèron las òbras en agost de 1173. La nautor de la torre es de 55 m dempuèi la basa, se chifra que son pes es de 14 700 tonas, son inclinason es d'aperaquí 10% e ten 294 escalons.	14 de decembre de 2010 veire/modificar La lavanda es un aubret dicotiledonèu de la familha dei Lamiacèas e dau genre Lavandula, de flors lo pus sovent mauvas o violetas dispausadas en espigas, coma la majoritat deis espècias, fòrça nolentas; s'utilizan largament dins totei lei brancas de la perfumariá. Vènon subretot sus lei sòus calcaris secs e solelhós, a l'excepcion de L. stoechas, que preferís lei sòus siliciós. Totei lei lavandas son de plantas mellifèras, fòrça recercadas per leis abelhas.
15 de decembre de 2010 veire/modificar Vista del Castèl de Montsegur sul seu puòg. Lo castèl de Montsegur se trapa en Lengadòc, dins la comuna de Montsegur (departament d'Arièja). Aqueste castèl se situa en cima de la sèrra que se quilha en naut del vilatge, a 1207 mètres d'altitud. Se qualifica sovent lo castèl de Montsegur de castèl catar. De fach, lo castèl se bastiguèt sul quite endrech ont foguèt desrocat l'ancian vilatge fortificat qu'èra, fins al sètge de 1244, lo luòc emblematic de la resisténcia occitana, mai que mai dels catars e dels faidits.	16 de decembre de 2010 veire/modificar Cort interior deu castèth Lo Castèth de Pau que domina la capitala de Bearn e qu'ei pregondament ligat au sovier de tres sobeirans qui'u senhoregèn : Gaston Fèbus, Enric de Labrit e lo Noste Enric. Que muisha ua mescladissa armoniosa d'estiles medievau e Reneishença (e tanben neomedievau e neoreneishença, frut de las restauracions realizadas au cors deu sègle XIX) . Qu'ei tanben un lòc de memòria de l'istòria argeriana per'mor d'aver acessat Abd El-Kader dens la soa captivitat.
17 de decembre de 2010 veire/modificar Un jarric Lo casse (var. casso) o garric (var. jarric) es lo nom vernacular de nombrosas espècias d'arbres e d'arbusts apartenent al genre Quercus, particularament dins la familha dels fagaceae. Lo genre es present dins tot l'emisfèri Nòrd, e compren d'espècias de las fuèlhas caducas e d'autras de las fuèlhas persistentas que lor airal de despartiment s'estend dempuèi las latituds nautas fins als airals tropicals d'Asia e de las Americas. Lo garric es l'arbre magic dins la mitologia basca.	18 de decembre de 2010 veire/modificar Poesias Gascoas de Pèir de Garròs L'istòria de la literatura occitana que ns'a legadas òbras sus mei de mil ans. Un deus purmèrs grans tèxtes qu'ei la Cançon de Santa Fe, deu sègle XI. A partir deu sègle XII, Guilhèm IX qu'aubrí lo temps deus trobadors e de las trobairitz qui vedó la lenga occitana a brilhar dens tota Euròpa e dinc au comtat de Trípol. Mei...
19 de decembre de 2010 veire/modificar Retrach de Pèire Godolin Pèire Godolin èra un poèta occitan, nascut a Tolosa en 1580, mòrt dins aquesta meteissa ciutat lo 10 de setembre de 1649. Filh d'un çurgent catolic, estudièt en cò dels Jesuistas puèi estudièt lo dret dins sa vila nadala. Sas poesias èran atal presentas dins las ceremonias publicas. Foguèt premiat pels Jòcs Florals en 1609. Èra amic del poèta gascon Bertrand Larada e tanben d'Adrian de Monluc e dau Duc de Montmorenci. Lo capitols de Tolosa li votèn ua pension a la fin de sa vida.	20 de decembre de 2010 veire/modificar Estatua de l'abat darrièr la glèisa de Sant Ròc a Montpelhièr Joan Baptista Fabre, abat, (signava tanben, en francés, Jean Baptiste Castor Fabre - Someire, lo 28 de març de 1727 – Cèlanòva, 1783), de segur lo màger escrivan occitan del sègle XVIII, autor del famós roman Istòria de Joan-l’an-pres, e d’una abondosa òbra anant del burlesc a çò de mai erudit. Foguèt un actor actiu dins las discussions filosoficas del sieutemps e un detractor de Voltaire.
21 de decembre de 2010 veire/modificar Brasil o oficialament la Republica Federala de Brasil (en portugués: República Federativa do Brasil) es lo país mai grand e mai poblat d'America Latina e lo cinquen tant en populacion coma en superfícia del mond. S'espandís sus 8 514 876,599 km² e es localizat dins la part centreorientala de l'America del Sud. Al nòrd tòca a Veneçuèla, Guyana, Surinam e la Guaiana Francesa. Al nòrd-oèst tòca a Colómbia, a l'oèst tòca a Bolívia e Peró. Al sud tòca a Uruguai e al sud-oèst a Argentina e Paraguai. Los sols païses d'America del Sud que Brasil a pas de frontièra amb eles son Chile e l'Eqüator. En defòra del continent, Brasil possedís qualques pichòtas illas de l'ocean Atlantic: Sant Pèire e Sant Pau, Fernando de Noronha, Trindade e Martim Vaz e d'autras pichòtas illas. Lo gentilici es brasilièr -ièra (-èir -èira, -èr -èra, -ier -iera).	22 de decembre de 2010 veire/modificar La trufa o patana o tartifla o poma de tèrra es un tubercul produch per l'espècia Solanum tuberosum; aparten a la familha de las Solanacèas. S'agís d'un dels legums mai consomits en Euròpa, America del Nòrd e America del Sud. Introducha en Euròpa al sègle XVI, sas qualitats alimentàrias son, d'en primièr estadas malconegudas. En defòra de sas vertuts alimentàrias, la trufa es largament utilizada dins l'industria, sa fecula a de destinacions multiplas.
23 de decembre de 2010 veire/modificar Torre de Pisa. La Torre inclinada de Pisa es lo campanar de la catedrala de Pisa. Foguèt bastida per tal de demorar verticala, pasmens comencèt de se clinar tre lo moment que s'entamenèron las òbras en agost de 1173. La nautor de la torre es de 55 m dempuèi la basa, se chifra que son pes es de 14 700 tonas, son inclinason es d'aperaquí 10% e ten 294 escalons.	24 de decembre de 2010 veire/modificar La lavanda es un aubret dicotiledonèu de la familha dei Lamiacèas e dau genre Lavandula, de flors lo pus sovent mauvas o violetas dispausadas en espigas, coma la majoritat deis espècias, fòrça nolentas; s'utilizan largament dins totei lei brancas de la perfumariá. Vènon subretot sus lei sòus calcaris secs e solelhós, a l'excepcion de L. stoechas, que preferís lei sòus siliciós. Totei lei lavandas son de plantas mellifèras, fòrça recercadas per leis abelhas.
25 de decembre de 2010 veire/modificar Scèna de la nativitat: Josèp, Maria e los Reis Mags amb Jèsus Nadal (var. Nadau) o Calendas (var. Chalendas) o Deinaal es la fèsta crestiana mai importanta. Celèbra la naissença de Jèsus Crist (coneguda tanben coma la Nativitat) lo 25 de decembre. Aquesta celebracion a pres talament de vam dins lo mond entièr qu'es celebrada tanben dins de païses qu'an pas coma religion dominanta una religion crestiana. En tèrras occitanas e mai que mai en Provença es costumièr de bastir una grépia amb de santons que representan, a mai de la naissença del nenon Jèsus, d'unes personatges o mestièrs tradicionals. En Provença encara per Nadal se sòl preparar los tretze dessèrts (simbolizan los dotze discípols de Jèsus e lo Crist). Una autra tradicion nadalenca plan espandida es la del cachafuòc o soc de Nadal que consistís a recitar una poesia pichoneta per aver los presents de Nadal que nos pòrta una soca. Evidentament dins lo país occitan coma de pertot se cantan de cançons per aquesta fèsta. Se sonan nadals o e los mai coneguts son los qu'escriguèt lo provençal Sabòli.	26 de decembre de 2010 veire/modificar Cort interior deu castèth Lo Castèth de Pau que domina la capitala de Bearn e qu'ei pregondament ligat au sovier de tres sobeirans qui'u senhoregèn : Gaston Fèbus, Enric de Labrit e lo Noste Enric. Que muisha ua mescladissa armoniosa d'estiles medievau e Reneishença (e tanben neomedievau e neoreneishença, frut de las restauracions realizadas au cors deu sègle XIX) . Qu'ei tanben un lòc de memòria de l'istòria argeriana per'mor d'aver acessat Abd El-Kader dens la soa captivitat.
27 de decembre de 2010 veire/modificar Un jarric Lo casse (var. casso) o garric (var. jarric) es lo nom vernacular de nombrosas espècias d'arbres e d'arbusts apartenent al genre Quercus, particularament dins la familha dels fagaceae. Lo genre es present dins tot l'emisfèri Nòrd, e compren d'espècias de las fuèlhas caducas e d'autras de las fuèlhas persistentas que lor airal de despartiment s'estend dempuèi las latituds nautas fins als airals tropicals d'Asia e de las Americas. Lo garric es l'arbre magic dins la mitologia basca.	28 de decembre de 2010 veire/modificar Poesias Gascoas de Pèir de Garròs L'istòria de la literatura occitana que ns'a legadas òbras sus mei de mil ans. Un deus purmèrs grans tèxtes qu'ei la Cançon de Santa Fe, deu sègle XI. A partir deu sègle XII, Guilhèm IX qu'aubrí lo temps deus trobadors e de las trobairitz qui vedó la lenga occitana a brilhar dens tota Euròpa e dinc au comtat de Trípol. Mei...
29 de decembre de 2010 veire/modificar Retrach de Pèire Godolin Pèire Godolin èra un poèta occitan, nascut a Tolosa en 1580, mòrt dins aquesta meteissa ciutat lo 10 de setembre de 1649. Filh d'un çurgent catolic, estudièt en cò dels Jesuistas puèi estudièt lo dret dins sa vila nadala. Sas poesias èran atal presentas dins las ceremonias publicas. Foguèt premiat pels Jòcs Florals en 1609. Èra amic del poèta gascon Bertrand Larada e tanben d'Adrian de Monluc e dau Duc de Montmorenci. Lo capitols de Tolosa li votèn ua pension a la fin de sa vida.	30 de decembre de 2010 veire/modificar Estatua de l'abat darrièr la glèisa de Sant Ròc a Montpelhièr Joan Baptista Fabre, abat, (signava tanben, en francés, Jean Baptiste Castor Fabre - Someire, lo 28 de març de 1727 – Cèlanòva, 1783), de segur lo màger escrivan occitan del sègle XVIII, autor del famós roman Istòria de Joan-l’an-pres, e d’una abondosa òbra anant del burlesc a çò de mai erudit. Foguèt un actor actiu dins las discussions filosoficas del sieutemps e un detractor de Voltaire.
31 de decembre de 2010 veire/modificar Gerbèrt d'Orlhac e lo diable dins un manescrich medieval posterior a la sia vida Silvèstre II (ca 945-950 - Roma, lo 12 de mai de 1003), nascut en Auvèrnhe amb lo nom de Gerbèrt d'Orlhac, foguèt lo papa occitan de l'an 1000. Foguèt tanben un matematician e un filosòf qui contribuiguèt a desvolopar l'emplèc de las chifras aràbias.