Titània
_color.jpg)
Titània es la luna mai granda d'Uranus e la uechena mai granda del Sistèma Solar. Descoberta per William Herschel el 1787, Titània foguèt nomenada en onor de la reina de las fadas del Sòmi d'una nuèit d'estiu, de Shakespeare. Son orbita es dins la magnetosfèra d'Uranus.
Titània se consistuís en quantitats gaireben egalas de glaça e de ròca, e benlèu se destria un nuclèu rocasut e una crosta de glaça. Una capa d'aigua liquida poiriá èsser presenta al tèrme entre lo nuclèu e lo mantel. Sembla que la superfícia de Titània, qu'es gaireben fosca e leugierament roja, foguèt formada per d'impactes e de processediments endogens. Es cobèrta per fòrça cràters d'impacte, fins a 326 km de diàmetre. Titània benlèu coneguèt un període endogen inicial de cambiament de superfícia, que destruiguèt l'anciana superfícia amb fòrça craters. La superfícia de Titània es partida per un grand canhon e falhas escarpadas; lo resultat de l'expansion intèrne pendent l'evolucion posteriora. Coma totas las lunas mai grandas d'Uranus, Titània foguèt benlèu formada a partir d'un disc d'acrecion a l'entorn de la planeta just aprés de sa formacion.
Entre 2001 e 2005 se faguèt d'espectroscopiás infraroges que revelèt la preséncia de glaça d'aiga e dioxid de carbòni a la superfícia de Titània, fasent que lo satellit poirá possedir una atmosfèra compausada de dioxid de carbòni amb una pression a la superfícia de gaireben una desena bilionèma de bar. De mesuras que se realizèron pendent una ocultacion de Titània d'una estela ensenhèron que lo tèrme maximum de la pression superficiala de l'atmosfèra que poiriá i aver es de 10-20 nbars.
Enl 2009, lo sistèma uranian foguèt estudiat, per la sonda Voyager 2 en genièr de 1986. Faguèt d'imatges de Titània, que permetèt de cartografiar en 40% de la superfícia del satellit.
Descobèrta e nom[modificar | Modificar lo còdi]
Titània foguèt descobèrta per William Herschel l'11 de genièr de 1787, lo meteis jorn qu'Oberon.[1][2] Mai tard informèt de las descobèrtas d'autre quatre satellits,[3] que mai tard se revelèron eronèas.[4] Pendent gaireben cinquanta ans après la descobèrta, Titània e Oberon foguèron observats amb l'instrument qu'Herschel possedissiá a lepòca,[5] que lo satellit se pòt encara veire dempuèi la Tèrra amb un telescòpi d'amator.[6]
Totes los satellits d'Uranus foguèron nomenats en onor de personatges creats per William Shakespeare o Alexander Pope. Lo nom Titània ven de la reina de las fadas del Sòmni d'una nuèch d'estiu.[7] Los noms de totes los quatre satellits d'Uranus alara coneguts foguèron prepausats pel filh d'Herschel, John en 1852, a la demanda de William Lassell,[8] qu'aviá descobèrt las autras doas lunas, Ariel e Umbriel, l'an precedent.[9]
D'en primièr lo nomenèt "lo primièr satellit d'Uran", e en 1848 William Lassel li donèt lo nom Uranus I,[10] alara que a vegadas s'utilizava la numeracion d'Herschel (ont Titània e Oberon èran II e IV).[11] En 1851 Lassel numerèt los quatre satellits coneguts segons sa distància al planeta utilizant de nombres romans, e alara Titània se nomenava Uranus III.[12]
Caracteristicas fisicas[modificar | Modificar lo còdi]
Titània es un còs esferic de 1.578 km de diàmetre e a pas atmosfèra. Sa densitat mejana es de 1.710 kg/m3 indicant una composicion quimica de glaça d'aiga (50%), silicats (30%) i compausats de metan (20%). La caracteristica geologica mai important es un enòrme canhon mai grand qu'aqueles de la Tèrra e comparable al Valles Marineris de Mart. Aquesta e d'altras cicatriça en la superfícia del satellit indican que pel passat i aviá una activitat tectònica sus Titània. Tanben s'observa de cràters de granda talha e d'accidents geologics dels tipes chasma e rupas.
Caracteristicas orbitalas[modificar | Modificar lo còdi]
Lo periòde de rotacion de Titània es de 8,7 jorns, coma son periòde orbital, a causa d'efèctes gravitacionals sa rotacion es sincrona, mostrant sempre la meteissa cara al planeta.
Exploracion[modificar | Modificar lo còdi]
La lunason d'aqula luna empachèt d'estudiar sa superfícia en detalh. E foguèt la sonda Voyager 2, en genièr de 1986, que podèt se n'aprochar pron per prene d'imatges de bona qualitat. Pendent lo vol de Voyager, l'emisfèri sud de Titània èra expausat al Solelh e sonque aquel.
Referéncias[modificar | Modificar lo còdi]
[1] [2] [3] [5] [10] [9] [7] [12] [4] [11] [8] [6] [13] [14] [15] [16] [17]
[18] <ref name="orbit"> Planetary Satellite Mean Orbital Parameters. Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology. [Consulta: 2009-10-06]
- ↑ 1,0 et 1,1 William, Sr Herschel An Account of the Discovery of Two Satellites Revolving Round the Georgian Planet in Philosophical Transactions of the Royal Society of London vol 77 p125–129 1787 doi=10.1098/rstl.1787.0016
- ↑ 2,0 et 2,1 William, Sr. Herschel On George's Planet and its satellites in Philosophical Transactions of the Royal Society of London vol78 p364–378 1788 doi 10.1098/rstl.1788.0024
- ↑ 3,0 et 3,1 William Herschel On the Discovery of Four Additional Satellites of the Georgium Sidus; The Retrograde Motion of Its Old Satellites Announced; And the Cause of Their Disappearance at Certain Distances from the Planet Explained in Philosophical Transactions of the Royal Society of London vol 88 p47–79 1798doi 10.1098/rstl.1798.0005
- ↑ 4,0 et 4,1 Modèl:Ref-publicació
- ↑ 5,0 et 5,1 John Herschel John On the Satellites of Uranus in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society vol3 1834 p35–36
- ↑ 6,0 et 6,1 Modèl:Ref-llibre
- ↑ 7,0 et 7,1 Gerard P Kuiper The Fifth Satellite of Uranus in Publications of the Astronomical Society of the Pacific 1949 vol61 p129 doi 10.1086/126146
- ↑ 8,0 et 8,1 Modèl:Ref-publicació
- ↑ 9,0 et 9,1 W Lassell On the interior satellites of Uranus in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society vol12 1851 p15–17 }}
- ↑ 10,0 et 10,1 W Lassell Observations of Satellites of Uranus in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society vol8 1848 p43–44
- ↑ 11,0 et 11,1 Modèl:Ref-publicació
- ↑ 12,0 et 12,1 Modèl:Ref-publicació
- ↑ Modèl:Ref-publicació
- ↑ Modèl:Ref-publicació
- ↑ Modèl:Ref-publicació
- ↑ Modèl:Ref-publicació
- ↑ Modèl:Ref-llibre
- ↑ Modèl:Ref-publicació