Sabeïsme

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
talha= Non deu èsser confondut amb [[Sabèus abitants de la region de Iemèn, vejatz Reialme de Saba]].

Lo sabeïsme es un corrent religiós judeocrestian mal conegut, atestat de biais indirècte pel primièr còp dins l'Alcoran, ont los sabèus (en arab : صابئة) son mencionats per tres còps, amb las doas autras religions del Libre, dins de formulas coma « los Josieus, los sabèus, e los nazarèus (nom de la branca dels crestians amb que los fondators de l'islam e los primièrs musulmans son intrats en contacte) »[1]. Se trapa lo nom de sabèus tanben dins los hadiths, ont son pas mai que de convertits a l'islam[2], alara que lor identitat dins la literatura islamica mai tardièra (sègle X) ven un subjècte de discussion e d'enquèsta.

Semblan èsser un grop religiós batista, monoteïsta precedent la conquista musulmana de l'Orient Mejan. Son l'objècte de recercas recentas, subretot per esclairar los rapòrts de l'islam amb las sèctas judeocrestianas arameannas e siriacas al començament de son existéncia, mas tanben per esclairar la naissença dels « movement de Jèsus » (los Nazarèus) e de Joan Batista.

Las fonts arabas classicas comprenon lo Kitab-al-Fihrist d'Ibn al-Nadim[3] (m. en 987), que menciona los Mogtasilah (Mughtasila o « aqueles que se lavan (jos la forma d'ablucions) »), çò que correspond al mot grèc baptistai (batistas)[4],[5], una « sècte » de Sabèus, a Mesèna dins lo sud de la Mesopotamia qu'indica qu'El-Hasaih (Elkasaï) èra lor fondator[6]. La granda majoritat dels universitaris convenon qu'aquela « sècta » es benlèu l'enigmatica Sobiai, situada « a çò dels Parts », a qui Elkasaï presicava. Lor existéncia seriá alara anteriora al sègle II. Los Sabèus semblan aver gravitat a l'entorn de las comunautats Elkasaïtas projosievas, qu'es eissit lo profèta elkasaïta Mani[6],[7]. Les informations rapportées par Ibn al-Nadim sont compatibles et confirment celles de la Vita Mani[5].

Coma fòrça Sabèus èran a Harran vèrs lo sègle X e que mai d'uns autors ne parlèron, los orientalistas longtemps cresèron qu'aquelas descripcions dels Sabèus d'Harran, s'aplicavan als Sabèus preislamics mencionats dins l'Alcoran. Pasmens, fòrça d'autors musulmans de la mitat del sègle VII faguèron d'autras descripcions dels Sabèus. Escriguèron que los Sabèus vivián a l'entorn de Sawad (près de Sanaa al Iemèn) e en Iraq a Kutha (près de Babilònia), dins la Characèna, dins la vila de Mesèna (pròcha de Ctesifon) e Mossol. « Se lavavan amb d'aiga », avián los « pels longs », e portavan de « blouses blancas ». Èran monoteïstas, avián una literatura religiosa (lo Zabur) e reconeissavan los profètas. Segon los autors musulmans, los Sabèus seguissián « lo quatren libre » de la tradicion abraamica, « lo Zabur », una version del libre dels Psalmes (Bíblia). Gaireben tot çò conegut al subjècte dels Sabèus a l'epòca, ven del libre L'Agricultura nabateana d'Ibn Wahshiyya (sègle IX e X). Lor teologia semblava a aquela del judaïsme e del cristianisme e al contrari dels Sabèus d'Harran, èran pas Magues. En général aquò mena a destriar los Sabèus, dels « pseudosabèus d'Harran ».

Tanpauc se deu pas confondre los Sabèus amb los abitants del reialme de Saba e donc los Sabèus, abitants del Iemèn e d'Etiopia[8], alara qu'una de lors tribús, los Ansar, pratiquèron lo sabeïsme coranic.

Gaireben totes los grops sabèus an ara desapareguts. Un movement batista judeocrestian situat al Sud d'Iraq e en Iran, poiriá n'èssser los darrièrs representants. Es nomenat Sabèu per la populacion a l'entorn, mas prefèra se nomerar movement Mandean o « Nasarean »[9],[10].

Etimologia[modificar | Modificar lo còdi]

I a fòrça especulacions sus las originas de l'endonina religiosa designant aquela practica. Judah Segal (1963)[11] afirmèt que lo tèrme Sābi'ūn deriva de la racina siriaca « s-b-' » (sba), se referissent a la conversion per la submersion[12]. Aquela etimologia es mai sovent acceptada[13].

Una interpretation tradicionala indica pasmens qu'aqula raíç rebat los proselits, dels « judaïsants ». Segon aqueles erudits islamics, lo mot (Sabian) Sābi'ūna es derivat del vèrbe saba’a, que se referís a l'accion de daissar una religion e intrer dins una autra[14].

Confusion amb los abitants de Saba[modificar | Modificar lo còdi]

Article detalhat: Reialme de Saba.

Los adèptes del grop religiós antic dels Sabèus devon pas èsser confonduts amb los abitants du reialme de Saba e donc los Sabèus, abitants del Iemèn e d'Etiopia. Lo mot que designa l'abitant de Saba a pas de rapòrt etimologic, essent escrit amb la letra arab iniciala Sin (س), alara que l'adèpte de la « sècta » s'escriu amb la letra iniciala Sad (ص).

Alara que ja existissiá la confusion entre los pseudosabèus d'Harran e los Sabèus antics, una deca de Marmaduke Pickthall (1875 – 1936) dins sa traduccion de l'Alcoran en Anglés (The Meaning of the Glorious Koranl), sembla aver contribuit a complicar lo problèma. Aquel faguèt la confusion entre los mots angleses Sabaeans e Sabians. Lo mot « Sabaeans » designa los abitants de l'anciana Saba e correspond al mot arab que comença per la letra Sin. Los Sabèus que parla l'Alcoran s'escrivon amb la letra iniciala "Sad".

Al sègle VII, sembla qu'a Saba, sola la tribú Ansar practicava lo sabeïsme coranic. Al contrari, a la mèsma epòca o just aprés, los autors musulmans mencionan l'existéncia de Sabèus a l'entorn de Sawad (près de Sanaa a l'Iemèn) que devon correspondre als Sabèus coranics. Mas parlavan tanben de Sabèus, dins çò que correspond ara a l'Iraq, a Kutha (al sud de Ctesifon e Seleucia), a Kofa (un pauc mai al sud), dins la Characèna, dins la vila de Mesèna (anciana Charax Spasinu sul Chatt-el-Arab) e a Mossol (actual Curdistan). Totas aquelas vilas d'Iraq son situadas a la broa del Tigre o de l'Eufrates.

Dins las fonts islamicas ancianas[modificar | Modificar lo còdi]

L'Alcoran cita brevament los sabèus per tres còps[15] e los hadiths donan mai de details que permeton de saber qu'èran tanben de « Gents del Libre ». Los sabèus existissián abans Maomet e aqueles d'Arabia se serián plaçats jos la lei islamica vèrs 639 (jol califa Omar), set ans après la mòrt del profèta de l'islam. Es donc logic que dins los hadiths, sián presentats coma de convertits a l'islam[2], alara qu'o son pas encara quand Maomet s'exprimís. La conversion de 639 pòt tocar sonque los sabèus d'Arabia e de Nabatèa[N 1].

Los Sabèus partejan amb Maomet, la practica d'anar dins de cròtas per s' reculhir, dins lor quista pel Tawhid Hunafa', que nomenan « La ilaha ila Allah ». Segon la tradicion, es dins una cròta que lo profèta de l'islam recebèt sa revelacion. De fonts contemporanèus de Maomet indican que el e los seus primièrs discípols foguèron sovent qualificats de Sabèus[N 2],[N 3],[N 4],[N 5],[N 6]. Semblan sovent considerats coma avent estat Sabèus, çò qu'es benlèu una indicacion de la religion de Maomet abans sa revelacion.

Segon los autors musulmans, los sabèus seguissián lo quatrien libre de la tradicion abraamica, « lo Zabur », que segon l'Alcoran, foguèt donat al rei David, profèta de l'ancian Israèl. Lo Zabur es identificat par fòrça erudits modèrnes coma une version del libre dels Psalmes (Bíblia). Los Psalmes son tradicionalament atribuits al rei David (sègle X). Los Manuscrichs de la mar Mòrta mostran de psalmes novèls, redigits mai tard, mas son d'apocrifs que los rabbins e crestians, evòcan pas jamas. Lo movement « Yahad » qu'ocupa pas la plaça centrala dins una centena d'aqueles manuscrichs trobats dins de cròtas près de Khirbet Qumran, accordavan tanben una granda importança als psalmes atribuits a David[16],[N 7].

«En arab segon T. Fahd dans la notiça « Sabi'a » de l'Encyclopédie de l'Islam, natsoraye/observants designa una de las doas brancas de la sècta musulmane dels Sabi'un ou Sabèus, dels batistas aparentats als Elkasaïtas al sègle VII e considerats dins l'Alcoran coma fasent partida de las Gents del libre/ahl al-kitab[17]

Al sègle VIII[modificar | Modificar lo còdi]

Al sègle VIII, Abd al-Rahman Ibn Zayd (m. 798) escriu que los sābi'ūn « vivián a proximitat de Mossol (Jazirat al-Mawsil) e cresián en un Dieu unic. » Tanben faguèt remarcar que: «los sābi'ūn cresian pas al profèta e messatgièr Moamet, mas que los politeïstas èran coneguts per dire del Profèta e dels seus companhs « son de sabèus (Sabi) », çò que mòstra qu'a lors uèis, i aviá pas fòrça diferéncias[N 8],[N 9]. A la meteissa epòca, Abou Hanîfa, lo fondator de l'escòla de jurisprudéncia hanafi (m. 767), parlant dels sabèus de Kofa ditz que « legissián lo Zabur e se situavan entre lo judaïsme e lo cristianisme »[N 10]. La majoritat dels autors d'aquel epòca utilizan la meteissa formula per los situar[N 11],[N 12],[N 13], pasmens, d'autres autors los situan entre lo judaïsme e lo maguisme, mas sens que se pòsca localizar los sabèus que parlan[N 14],[N 15],[N 16], o quitament saber se coneissavan dirèctament de Sabèus, o se, al mens, de discutir de jurisprudéncia a partir de lors coneissenças librencas.

Al sègle IX[modificar | Modificar lo còdi]

Al sègle IX, Al-Chafii ansag d'identificar lors cresenças, per saber se « la Djizîa, l'impòst que devián pagar los non musulmans s'apartenián pas a las « Gents del Libre », deviá lor èsser aplicada ». Cerca a saber se son diferents, o non, de cretians sus de questions fondamentalas. Dins un autre escrich, indica: « Son una mena de crestians ».

Gaireben tot çò qu'es conegut al subjècte dels sabèus ven del libre « L'Agricultura nabateana » de Ibn Wahshiyya (sègle IX e X) e de sa traduccion per Moïse Maïmonide.

Al sègle X[modificar | Modificar lo còdi]

Las autras fonts arabas classicas comprenon lo Kitab-al-Fihrist d'Ibn al-Nadim (m. en 987), que menciona los Mogtasila (Mughtasila « aqueles que se lavan » ou « aqueles que fan d'ablucions »[4],[5]), una « sècta » de Sabèus dins lo sud de la Mesopotamia que conta qu'El-Hasaih (Elkasaï) èra lor fondator[18]. La granda majoritat dels universitaris convenon qu'aquela « sècte » es benlèu l'enigmatica Sobiai, situada « a çò dels Parts », a qui Elkasaï presicava. Dins lo libre d'Ibn al-Nadim, qu'es una vertadièra enciclopedia sus la cultura islamica, se pòt legir tres passatges sus la comunautat de batistas (designada pel mot arab mughtasila) de Mesèna[7] Segon Daniel Chwolsohn (1856), aqueles Sabèus semblan aver gravitat a l'entorn de l'original projosiau Hanputa (Elkasaïtas) d'Elkasaï a partir de que le profèta elkasaïtojudaïc Mani faguèt secession. En consequéncia, son identificats als « Sampseans » proTorah, mas tanben amb mens de precision als mandeans antiTorah. Son mencionats per Khalil Ibn Ahmad (m. en 786) coma cresent qu'« apartenián » al profèta Noè[N 17].
Originari de Kaskar en Mesèna, l'evèsque nestorian Teodor bar Konaï consacra una notiça a « l'eretgia dels Dosteans qu'ensenha Ado mendicant », grop batiste encara dinamic a son epòca. Indica qu'en Mesopotamia, lo movement de Ado foguèt nomenat Mandeans e Maskineans[19].

Sabèus, mughtasila e elkasaïtas[modificar | Modificar lo còdi]

Las indicacions d'Ibn al-Nadim permeton d'identificar pro aisidament que lo grop de Sabèus que parla es aquel del eresiològ crestians nomena los Elkasaïtas, del nom de son fondator Elkasaï. Çò que sortís tanben dels tèxtes maniqueans. Segon Simon Claude Mimouni, los Elkasaïtas «correspondon aux mughtasila de la tradicion islamica[20]

Article detalhat: Elkasaïtas.

Aquela comunautat de batistas, abitant Mesèna, sembla plan èsser la mèsma qu'aquela d'Elkasaï presiquèt son « nòu batisma de remission dels pecats » a partir de l'an 100 (lo tresen an del reialme de Trajan). Una comunautat d'ont sortirá enseguida tanben lo profèta Mani. Sembla mostrar qu'aquela comunautat de batistas de Mesèna (nomenada a l'epòca Charax Spasinu) existissiá dempuèi al mens la fin del sègle I.

Vèrs 100, Elkasaï (« fòrça amagada ») creèt a Mesèna un nòu movement religiós, que portava benlèu lo nom de Sampsean[21], a partir d'un grop josiue ja existissent, que se caracterizava subretot per de practicas batistas, que poiriá èsser aquel dels « osseans »[22] e auriá estat « establit vèrs la fin del sègle I en Siria jos dominacion part[21] ». Es plan possible qu'Elkasaï, abans de fondar lo seu grop, seriá estat un judeocrestian ebionita[21], o Nazarean — aquelas dos nomenacion podent designar le mèsme grop — mas se ligant a la Siria de l'Èst[23], es a dire a l'Osroèna e l'Adiabèna, regions de lenga arameanna situadas a l'Èst d'Eufrates.

Origina dels pseudosabèus d'Harran[modificar | Modificar lo còdi]

Ernest Renan dais sa Vida de Jèsus introdutz l'ipotèsi d'una influéncia alunhada de l'Índia. De monges bodistas seriá arribatd fins a Babilònia e en Siria. Bodasp (odhisattva) lo fondator del sabisme esssent reputat originari d'India.

Dins son Precís de la geografia universala (París 1847), Malte-Brun precisa que le sabeïsme ten un reng mai naut que lo politeïsme e consistís dins l’adoracion dels còs celèstes, del Solelh, de la Luna e de las estelas, o debiais separat, o ensems. E Malte Brun apond: « Aquel sistèma fòrça ancian, espandit sus tot l’espandiment del glòbe, quitmant al Peró, se mesclèt amb totas las autras religions; mas existís pas mai sens mescla sonque per d'unas tribús isoladas. Son nom ven dels Sabèus o Sabians, ancian pòble de l’Arabia. » D'unes estiman qu'aquela religion auriá fach de manlèus al platonisme qu'auriá transmetit a l'Islam[24]. Sarakhsi escriguèt un obratge sus eles[25].

Los Mandeans, Sabèus d’Iran e d’Iraq[modificar | Modificar lo còdi]

Article detalhat: Mandeïsme.
Lo riu Jordan ont d'unes hadiths contan que Jèsus i encontrèt Yahya ibn Zakariya (Joan Batista filh de Zacàrias)[26].

Los mandeas d'Iraq son designats jol nom de sabèus, Sabians o sabaya صابئة (« batistes »), per la populacion a l'entorn. Aquel nom mòsta l’importança presa dins aquela « sècta » pels rites del batisme. Es tanben d'aquela tresen nom que los autors musulmans se servisson de preferéncia, alara que los membres d'aquela « sècta » se designan jols noms de nasareans o mandeans e afirman que trapan lor origina a Jerusalèm, d'ont lors aujòls aurián fugits. Segon lors tradicions, lor comunautat se seriá formada a l'entorn de Joan Batista, que coneissián coma sol profèta e considèran Jèsus Crist, puèi Maomet, coma d'usurpators. Poiriàn èsser eissits del movement de Joan Batista e d'aqueles que son pas aliats a Jèsus. Lor partança de Judèa poiriá resultar de la destruccion de Jerusalèm pels Romans en 135, après la desfacha de la Revòlta de Bar Kokhba. Pasmens, se André Paul estima « qu'avián de ligams ideologics amb los movements evoluant en marge del judaïsme de Palestina, en Transjordania exactament[27] ». Aquò « pòt nos menar [sonque] fins al sègle II crestian, mas gaire mai naut[27]. » Estima donc « fòrça improbable », la tradicion mandeana que fa remontar lor existéncia a Joan Batista (mòrt vèrs 35). Pasmens, nombre d'autres especialistas son pas tan categorics.

Aquela religion a pour obligacion de viure près dels flums per poder batejar los fidèls. Seriá en partida a causa d'aquela particularitat que demorèt confidenciala, e que domara sonque dins de regions d'Iran e d'Iraq.

La « sècta » mandeana foguèt revelada en 1652 per un missionari del carme, que descriviá los seus membres jol nom de «crestian de sant Joan»[28]. Aquel tèrme es tanben utilizat d'en primièr dins un rapòrt datat de 1555 escrich pels monges portugueses d'Ormuz. Es una religion gnostica e batista. Lo tèrme mandean a un rapòrt amb la gnòsi (manda, en aramèu). Los Mandèus son nommés Mandaiuta en mandèu (un dialècte de l'aramèu), e en arab Mandā'iyya مندائية. Segon l’etimologia, los «mandèus» (mandaya) serián los òmes de la coneissença (manda), mas se designavan d'esperel d’un autre nom, aquel de "nasoraia" ("nasorèus")[28]. Segon André Paul: « la sècta gnostica dels mandèus, dins las seunas Escrituras rédigidas dins un dialècte aramèu oriental, se nomenava indistinctament mandayya o nasôrayya [29]. »

Lo Chatt-el-Arab ont vivián fins 2003, l'essencial dels Mandèus e ont Elkasaï puèi Mani fondèron lor primièra comunautat. Coma totes los cors d'aiga que servisson a lors rites batismals, los Mandèus lo nomena Jordan.

André Paul e Simon Claude Mimouni estiman que los Mandèus son membres del sol corrent vertadièrament batista que demorèt fins ara[10]. Los dos mencionan la possibilitat qu'aquel corrent siá un eritièr del movement Elkasaïta[30],[10].

Semblan donc pas eissits dels nazarèus que reconeguèron Jèsus coma Messias, mas segur d'aqueles que rebutèron aquela reconeissença. Los especialistas de l'analisi dels primièrs tèxtes crestians (evangilis e Nòu Testament) detectan endacòm mai dins aqueles tèxtes lo fach que totes los partisans de Joan Batista son pas ralliats a Jèsus/Isssa. François Blanchetière e André Paul fan remarcar qu'Epifan de Salamina parla de Nasarèus distincts des Nazôreans que « existissián abans Jèsus e an pas (re)conegut Jèsus »[29]. Es malaisit de dire se la diferencia entre Nasoreans (nasôrayya) e lo nom que coneissam dempuèi lo grèc nazoraios es significativa.

Fins al començament de la Guèrra d'Iraa (2003), la granda majoritat dels Mandèus vivián en Iraq, subretot lo long dels cors inferiors del Tigre e de l’Eufrates e près del Chatt-el-Arab, amb una minoritat notabla en Iran dins lo Khuzestan. Fòrça se dispersèron, subretot cap en Iran, mas tanben en Siria, de la Jordania e de païses occidentals. En 2007, demorèron pas que 5 000 d'entre eles en Iraq e son menaçats de desapereisson totala d'aquel país[31]. Gaireben 50 000 mandèus existisson pel mond son fòrça dispersats.

Bibliografia[modificar | Modificar lo còdi]

  • Bock (baron de) Essai sur l’histoire du sabéisme, auquel on a joint un Catéchisme, qui contient les principaux dogmes de la religion des Druses, Metz, Lamort, Devilly & Belin, 1788
  • Sur les Sabéens du Coran : Welhausen, Reste arabischen Heidenthums. Berlin, 1897, p. 236 et suiv., 2e éd.
  • Sur les Pseudo-Sabéens de Harran : Chewolsohn, Die Ssabier und der Ssabismus, Saint-Pétersbourg, 1856, 2 vol.
  • Dozy et de Gocje, Mémoire... contenant de nouveaux documents pour l'étude de la religion des Harraniens - (Actes du Modèl:6e Congrès international des orientalistes, 2e partie, section sémitique; Leyde, 1885).
  • Dussaud, Histoire et religion des Nosairis. Paris, 1900.
  • Tamara M. Green, The City of Moon God: Religious traditions of Harran. E. J. Brill, Leyde, 1992.
  • Guy MONNOT. Abu Qurra et la pluralité des religions. Revue de l'Histoire des Religions, RHR 1/1991. Théodore Abu Qurrah (750-825) était un évêque melkite de Harran.. L'article de Guy Monnot contient une traduction des chapitres cités plus haut dans le texte de la notice.
  • Michel Tardieu, Sâbiens coraniques et sâbiens de Harrân, Journal Asiatique, vol. 274, (1986) : 1-44.
  • Sarah STROUMSA, Sabéens de Harran et Sabéens de Maïmonide in Maïmonide et les traditions scientifiques et philosophiques médiévales (arabe, hébreu, latin), Sous la direction de T. Lévy et R. Rashed, Peeters, Paris / Louvain (Coll. Ancient and Classical Sciences and Philosophy), 2002. Actes du Colloque Maïmonide, Paris, Institut du monde arabe, 1997.

Annèxes[modificar | Modificar lo còdi]

Articles connèxes[modificar | Modificar lo còdi]

Ligamss extèrnes[modificar | Modificar lo còdi]

  • Charles de Brosses, Du culte des Dieux Fétiches, ou Parallèle de l'ancienne Religion de l'Égypte avec la Religion actuelle de Nigritie, 1760 (Introduction, p. 5-17).

Notas[modificar | Modificar lo còdi]

  1. En 639, Nabatèa acaba d'èsser conquerida. En 637 Abû Ubayda pren Baisan (anciana Scitopolis), Tiberiada e Fahil (anciana Pèlla). L'emperaire bizantin se replega a Antiòquia. Damasc aviá estat conquerida, après un long sèti, en genièr o setembre de 635 (cf. Tabari, ibidem p. 124. Tabari esita entre las doas datas, mas sembla preferir la segonda). Ces conquêtes indiquent la situation vers 639. A aquela data, aquela conversion pòt pas de segur concernir los sabèus de l'espaci Persian e del Nòrd de Siria.
  2. Rabiah Ibn Ubbad (who lived at the same time as Mohammed) wrote: "I saw the prophet when I was a pagan. He was saying to the people, ‘if you want to save yourselves, accept that there is no God but Allāh’ At this moment I noticed a man behind him saying ‘he is a sabi.’ When I asked somebody who he was he told me he was ‘Abu Lahab, his uncle."
  3. ‘Abd al-Rahman ‘ibn ‘Zayd (d.798 AD) wrote: "The polytheists used to say of the prophet and his companions ‘these are the Sabians’ comparing them to them, because the Sabians who live Jaziartal-Mawsil (today known as Iraq) would say ‘La ilaha ila Allah’."
  4. Both Ibn Jurayi (d. 767) and Ata Ibn Abi Rabah (d.732) wrote: "I saw the prophet when I was a pagan. He was saying to the people, ‘If you want to save yourselves, accept that there is no God but Allāh.’ At this moment I noticed a man behind him saying ‘He is a sabi.’ When I asked somebody who he was he told me he was ‘Abu Lahab, his uncle' Of the relationship between the Sabians who lived in Sawad (in Iraq) and Muhammad it is mentioned that the polytheists of Mecca were heard to say of Muhammad "he has become a Sabian."
  5. Ibn Jurayi (who lived in the 8th century) also wrote: The Sabians are in Sawad and are between the Magians, Christians, or Jews. He also wrote that the polytheists said of Mohammed: “He is a Sabian”.
  6. Abd al-Rahman Ibn Zayd (d798 AD) wrote: "The prophet and his companions are referred to as 'these are the Sabians' comparing Mohammed to the Sabians."
  7. D'entre los Manuscrichs de la mar Mòrta, « se trobèt los rèstes de trente e set rotlèus que se dich « de Psalmes ». Comprenon, a vegadas en nombre, de psalmes biblics accompanhats de tèxtes poetics divèrs [...] Es pas segur que per l'ora, a l'epòca de Jèsus disam, èram en preséncia de psalmièrs dins lo sens acquerit del tèrme. » Modèl:Cf. André Paul, Qumrân et les Esséniens. L'éclatement d'un dogme, Paris, Cert, 2008, p. 44.
  8. Abd al-Rahman ‘ibn Zayd (d. 798 AD) wrote: "The Sābi'ūn say that their religion is a religion to itself and they live near Mosul (jazirat al-mawsil) and believe in only one God." He also wrote that they have: "… no cult though their main belief is “La ilaha il Allah”." He also remarked that: "the Sābi'ūn did not believe in the Prophet Mohammed (in the same way as his followers did), yet the polytheists were known to say of the Prophets and his companions “these are the Sabians” comparing them to them."
  9. Wahb Ibn Munabbih (d 728-732 AD), who was originally from Iran, wrote: "The Sabians believe 'La ilaha il Allāh' but they do not have canonical law."
  10. Abu Hanifah (d.767 AD) who is the founder of the Hanafite school of Islamic Law wrote: "The Sabians read Zaboor and are between Judaism and Christianity."
  11. ‘Awza’ (d.773 AD) a representative of the ancient Syrian school of religious studies wrote: "The Sabians are between Judaism and Christianity."
  12. Malik ‘ibn ‘Anas (d795) wrote: "The Sabians are between Judaism and Christianity..."
  13. Ahmad Ibn Hanbal (d. 855 AD) the Imam of Baghdad wrote: "The Sabians are a sect of Christianity or Judaism."
  14. ‘Ibn Abi Nujayh (d. 749) wrote: "The Sabians were between Judaism and Magianism."
  15. Suddi (d. 745) also wrote: "The Sabian religion is between Judaism and Magianism."
  16. Mujahid ‘ibn Jarir (d 722) wrote: "The Sabians have no distinctive religion but is somewhere between Judaism and Magianism."
  17. Khalil Ibn Ahmad (d. 786-787 AD), who was in Basra before his death, wrote: “The Sabians believe they belong to the prophet Noah, they read Zaboor (le Zabur), and their religion looks like Christianity.” He also states that "they worship the angels."

Références[modificar | Modificar lo còdi]

  1. « los Josieus, los sabèus, e los crestians », cf. Bernard Lewis, The Jews of Islam, 1987, p. 13.
  2. 2,0 et 2,1 cf. Sahih Bukhari, Libre 7, Hadith 340, Libre 59, Hadith 628, libre 89, hadith 299, etc.
  3. « Lo Kitab-al-Fihrist (lo Catalòg de las sciéncias, tanben nomenat Fihrist al-'Ulum) d'Ibn al-Nadim, l'autor arab de la fin del sègler X, conten una nota eresiologica sul Maniqueïsme. I aprenam d'informacions preciosas sul mitan d'origina de Mani e del seus parents dins la vila de Mesèna (pròche de Ctesifon). » I parla tanben dels mughtasila. (cf. Simon Claude Mimouni, op. cit., p. 204.)
  4. 4,0 et 4,1 Voir G. Flügel, Mani, seine Lehre und seine Schriften, Leipzig, 1862, Modèl:Pp.328, 340, 341.
  5. 5,0 5,1 et 5,2 Simon Claude Mimouni, Les chrétiens d'origine juive dans l'antiquité, Ed. Albin Michel, Paris, 2004, p. 204.
  6. 6,0 et 6,1 Modèl:Lien, Die Sabier, 1856, I, 112; II, 543, cité par Salmon.
  7. 7,0 et 7,1 Simon Claude Mimouni, Les chrétiens d'origine juive dans l'antiquité, Ed. Albin Michel, Paris, 2004, p. 205. Error de citacion : Etiqueta <ref> no vàlida; el nom «Mimouni205» està definit diverses vegades amb contingut diferent.
  8. Lo nom d'aque pòble es atestat dins la Bíblia. Sa primièra apareisson es dins lo Libre de Jòb, I, 15. Los Sabèus de l'Alcoran son lo grop religiós.
  9. Simon Claude Mimouni, Les Chrétiens d'origine juive dans l'Antiquité, Paris, Albin Michel, Modèl:Pp.228,229.
  10. 10,0 10,1 et 10,2 André Paul, Les mouvements baptistes
  11. Judah Segal, The Sabian Mysteries. The planet cult of ancient Harran, Vanished Civilizations, ed. by E. Bacon, Londres, 1963
  12. The city of the Moon god: religious traditions of Harran p. 112 Tamara M. Green - 1992 « Segal was inclined to believe that the root of the word Sabian was Syriac. Rejecting the notion that it means baptizer... Even if the etymology proposed by Segal is correct, nevertheless the question of how Muhammad learned about these... »
  13. Centre National de Ressources Textuelles et Lexicales, étymologie de Sabéen
  14. He is asking about the Sabians: who were they and what were their beliefs?, Islam Q&A, consulté le 23 avril 2006
  15. Alcoran, versets 2:62 ; 5:69 ; 22:17 que mencionan « los Josieus, los sabèus, e los crestians », cf. Bernard Lewis, op. cit.
  16. cf. André Paul, La Bible avant la Bible, Cerf, Paris, 2005, Modèl:Pp.121-126.
  17. François Blanchetière, Enquête sur les racines juives du mouvement chrétien, p. 240.
  18. Daniel Chwolsohn, Die Sabier, 1856, I, 112; II, 543, cited by Salmon.
  19. Christelle Jullien, Florence Jullien, Aux origines de l'Église de Perse: les Actes de Mār Māri, éd. Peeters, 2003, Louvain, p. 30.
  20. Simon Claude Mimouni, Les Chrétiens d'origine juive dans l'Antiquité, Ed. Albin Michel, Paris, 2004, p. 213.
  21. 21,0 21,1 et 21,2 Simon Claude Mimouni, Les chrétiens d'origine juive dans l'Antiquité, Ed. Albin Michel, Paris, 2004, p. 212
  22. Lo nom d'aquel grop varia segon los manuscrichs e son identificacion es gaire segura: d'unes i veson la subrevivença de comunautats essènias après la restructuracion farisiana del judaïsme après la destruccion del Temple de 70; cf. {{fr]]Simon Claude Mimouni; Les chrétiens d'origine juive dans l'Antiquité; Albin Michel; col:Présence du judaïsme; 2004; isbn=978-2-225-15441-5
  23. Jean Danielou, L'Église des premiers temps: des origines à la fin du IIIe siècle, Ed. du Seuil, Paris, 1985, p. 68, extrait en ligne.
  24. Laboratoire d’Études sur les Monothéismes UMR 8584
  25. Les livres hermétiques
  26. "Yahya ben Zakariyya", Encyclopædia of Islam.
  27. 27,0 et 27,1 André Paul, Les mouvements baptistes, 2005, sur http://www.clio.fr
  28. 28,0 et 28,1 Encyclopædia Universalis, Article « Mandéisme ».
  29. 29,0 et 29,1 André Paul, Encyclopædia Universalis, Article « NAZARÉENS, religion »
  30. Simon Claude Mimouni, Les Chrétiens d'origine juive dans l'Antiquité, Paris, Albin Michel, p. 228,229.
  31. "Save the Gnostics" par Nathaniel Deutsch, 6 Octobre 2007, New York Times.