Ronçada cap a l'aur
Una ronçada cap a l'aur es l'afluéncia aviada de fòrça personas, nomenadas cercaires d'aur, cap a una region après l'anóncia de la descobèrta (reala o pretenduda) de venas d'aur dins la region. La venguda d'aquestes cercaires d'aur provòca l'arribada de nombroses comèrcis connèxes (ostelaria, alimentacion, vestit, aisinas tecnicas, servicis financièrs, comunicacions, léser…) podent anar fins a la creacion d'una vila. La rumor o l'informacion de la descobèrta per un geològ o per un cercaire d'aur permet l'espandiment de la novèla e atrach fòrça òmes esperant ne far de profièch rapid. Las gents podavan participar de concors per trobar d'aur o un terren per poder s'i installar. Pren sovent un resson utopic, la tematica de la ronçada cap a l'aur constituís un verai leitmotiv artistic dempuèi lo sègle XIX.
Las ronçadas cap a l'aur del sègle XIX provoquèron sovent la creissença aviada de vilas a partir de masatges, coma Dawson City al Yukon pendent la ronçada cap a l'aur del Klondike: le temps que lo govèrn canadian balhe l'estatut de vila a aquesta, passèt de unes centenats a 30 000 habitants e mermèt a unes 5 000. L'expleitacion de las minas d'aur de Siberia atirèt fòrça pionièrs dins la vila d'Irkotska partir de l'epòca tsarista.
Lista cronologica
[modificar | Modificar lo còdi]La Georgia de las annadas 1830
[modificar | Modificar lo còdi]Las primièras minas dobriguèron veraiament en 1829 e l'afluéncia de colons se materializèt a la davalada de 1829. La mai granda partida dels colons arribèt pendent las annadas 1832 e 1833, a l'escasença de loterias permetent d'atribuir de tèrras. Los sites d'Auraria e Dahlonega en Georgia se trapan sul territòri de las tribús d'indians Cherokee, que deguèron seguir la Pista de las Lagremas en 1838.
Descobèrta d'aura Sutter's Mill (encara per unees meses jos la dominacion mexicana). Seguida de la « conquista de l'Oèst ». Mercé al telegraf, la novèla se difusa dins lo mond entièr aviadament. La ronçada cap a l'aur de Califòrnia trai d'aventurièrs del mond entièr. Los Europèus passavan pel cap Horn per arribar a San Francisco sièis meses mai tard. Fòrça clippers (nau de vela) demoravan a cai e acabavan per poirir dins la baia de San Francisco. La vila, ela, coneguèt une creissença demografica pro rapida.
Sonque en 1848-1849, 76 tonas d'aur son extrachas en Califòrnia[1]. S'estima pasmens que solas 10 a 20 % de las sèrvas d'aur de Califòrnia foguèron expleitadas. Mas aqueste aur es enterrat prigond e son extraccion seriá tròp cara.
La ronçada cap a l'aur transforma radicalament la Califòrnia: l'afluéncia de la populacion provòca una creissença extraordinària. Una societat novèla nàis, subretot masculina, jova e cosmopolita. Çò qu'empacha pas la xenofobia e las bagarras dins los camps de minors.
Austràlia, en 1851
[modificar | Modificar lo còdi]La ronçada cap a l'aur al Victòria foguèt un periòde de l'istòria del Victòria, en Austràlia entre 1851 e la fin de las annadas 1860, que transformèt lo país e provoquèt un quadruplament de sa populacion.
Guaiana, en 1855
[modificar | Modificar lo còdi]En 1855, un site aurifèr es descobèrt dins l’Èst Guaianés sus l’Arataye, un afluent de l’Approuague. Dins l’Oèst, d’aur es extrach del riu Inini (Haut-Maroni). Lo començament del sègle XX es marcat per una ronçada cap a l'aur, amb 10 000 cercaires en activitat, provocant una creissença del comèrci local sovent artificiala, e l’arrèst de las darrièras activitats agricòlas per manca d'òmes.
Colómbia Britanica (Canadà), mitat del sègle XIX
[modificar | Modificar lo còdi]Gold Hill, Colorado, començament en 1858
[modificar | Modificar lo còdi]La Ronçada cap a l'aur de Pikes Peak comencèt en 1858. L'expleitacion de l'aur de Colorado foguèt pus malaisida qu'aquesta de Califòrnia. Fòrça ciutats foguèron abandonadas venent de vilas fantaumas.
Lo canyon de Fraser, en 1858
[modificar | Modificar lo còdi]
La ronçada cap a l'aur del canyon de Fraser tanben comencèt en 1858, mas mai luènh al nòrd, en Colómbia Britanica. En mens d'un mes, 30 000 personas arribèron dins la vila de Victòria que comptava pas que 500 abitants just abans la ronçada.
En 1860, lo projècte de Rota Cariboo deviá permetre de rejóher mai aisidament la region Cariboo ont d'aur èra expleitat. Lo sol accès se compausava d'un caminòl long d'un bauç ont un sol muòl podiá passar a l'encòp. A la mitat de las annadas 1860, la ronçada cap a l'aur de la Big Bend, tanben se debana en seguida en Colómbia Britanica.
En 1860, Idaho
[modificar | Modificar lo còdi]La ronçada cap a l'aur de l'Idaho comença en 1860 e puja en poténcia las tres annadas seguentas puèi se virèt cap al metal argent. En 1860, lo territòri de l'Idaho[2] recep la visita de detz prospectors menat pel Capitani E.D. Pierce, que dintra dins la resèrva dels indians Nas Traucats e cerca d'aur sens ne trobar pendent un mes fins a que que Wilbur Bassett ne trapa long del Canal Gulch. En mens de sièis meses, 1600 prospectors de pertot dins l'oèst se ronçan, fasent l'Idaho un dels dos Estats novèlament installat dins l'oèst. En 1862, son ditz mila minors que produson mai de 600000 dolars d'aur cada jorn e descobrisson lo sector d'extraccion de l'aur mai important d'Idaho, lo Bacin Boise. En 1863, la populacion de la vila d'Idaho City es de 6200 abitants, passant Portland coma mai granda vila dins lo Nòrd-oèst dels EUA.
En 1881, mai al nòrd, Andrew Prichard trapa d'aur près de North Fork, long del riu de Còr d'Alene (Idaho), çò que provòca una migracion dels minors cap al nòrd, utilizant lo Northern Pacific Railroad. En 1882 qualques 180000 boissèls de carbons son produchs sus plaça per provesir las usinas d'afinatge. En 1885, Noah Kellogg descobrís la mina de Bunker Hill, que donarà de grandas quantitats d'argent dins lo sector de Còr d'Alene (Idaho).
La Ronçada cap a l'aur de Montana
[modificar | Modificar lo còdi]D'aur èra estat descobèrt dins Montana a partit de 1852, per Francois Finlay, vengut de Califòrnia[3], mas sens èsser seguit per d'autres prospectors. La Ronçada cap a l'aur de Montana comencèt pas qu'una desena d'annadas mai tard. Lo 28 de julhet de 1862, de prospectors menats per John White descobrisson d'aur dins un riu, près de Bannack, qu'es fondada en 1862 coma primièra capitala territoriala de Montana, qu'es pas encara un Estat. La vila es nomenada segons Bannock, una tribú indiana locala. Atenh lèu una populacion de 3000 abitants e emplega en genièr de 1863 un sheriff del nom de Henry Plummmer[4]. I aviá tres ostalariás, tres fornariás, tres fabres, doas escudariás, doas bocariás, una especiariás, un restaurant, una braçariá, un ostal bilhard, e quatre saloons. Es en seguida en 1863 que se descobriguèt d’aur long de l’Alder Gulch[5]. Unas setmanas mai tard, la vila de Virginia City èra nascuda, atirant de milièrs de minors e tanben de bandolièr, que faguèron unes 190 murtres en sièis meses. Per se defendre, los abitants deguèron crear una milícia. Lo sector acculhís lèu 10 000 prospectors[6].
D'autras vilas bufadas apareisson, permeton d'exportar per 100 milions de francs d'aur: Gallatin City, La Barge City, Hangtown, Hell Gate, Fort Owen, Fort Colin e Mullan Pass. Helena es fondada lo 30 d'octobre de 1864 après la descobèrta d'un jaç de sable aurifèr dins la region. La vila comptarà en 1888 cinquanta milionnaris en dolars, la mai fòrta concentracion al mond. Le Territòri de Montana foguèt creat en 1864 un an après aqueste de l'Idaho vesin, mas vendrà pas un Estat qu'en 1889, un an abans l'Idaho.
La Ronçada cap a l'aur de Montana on prenguèt de l'amplor en 1864 e 1865 quand de soldats confederats, que fasián partit de l'Armada confederada del general Sterling Price, beneficiant d'una amnistia, a la condicion que quiten la zona de combat, son arribats dins Montana. En 1870, l'aur s'agota a Bannack, que en 1874 la populacion compta pas qu'un centenat de personas mas bastit pasmens una escòla en 1875. Los darrièrs abitants son partits dins las annadas 1970. La vila es uèi en roïna.
Transvaal, a partir de 1873
[modificar | Modificar lo còdi]Diferentas ronçadas cap a l'aur al Transvaal (actuala Sudafrica), coma a Pilgrim's Rest e Lydenburg (1873), Barberton (1882) e Johannesburg (1886).
Los puèges negres del general Custer en 1874
[modificar | Modificar lo còdi]La ronçada de l'aur dins los puèges negres es lançada per une expedicion militara scientifica de 1 200 òmes, al còr del santuari dels indians cheyennes e provòca la batalha de Little Big Horn, pendent la guèrra de las Black Hills.
Juneau en 1880
[modificar | Modificar lo còdi]La primièra importanta descobèrta d'aur a Juneau, o a l'illa Douglas, (en fàcia de Juneau) data de las annadas 1880, mercé a Joe Juneau (cercaire d'aur).
Flume Klondike, Yukon, 1897–1899
[modificar | Modificar lo còdi]La ronçada cap a l'aur del Klondike foguèt una ronçada frenetica que s'accompanha d'una importanta immigracion dins la region del Klondike, près de Dawson City, dins lo Yukon (Canadà); après que d'aur i foguèt descobèrt a la fin del sègle XIX.
A l'estiu de 1896, d'importants depauses aurifèrs son trobats dins lo ruisseau Rabbit un afluent del riu Klondike. Mens d'un an après, una ronçada cap a l'aur comença, atirant fins a 100 000 personnes dins la region de Dawson City. Pendent dos ans, lo Klondike atrach totes aquestes que volon far fortuna rapidament en America del Nòrd. Inspira fòrça escrivans, que los mai celèbres son Jack London e Robert William Service lo sos avent abitat dins la vila de Whitehorse. Robert William Service dins sos primièrs poèmas e son libre The Trail of 98 descriviá la vida dels pionièrs e dels cercaires d'aur del Yukon[7].
Aqueste episòde inspirèt lo filme The Gold Rush de Chaplin.
Nome e Fairbanks, Alaska, fin del sègle XIX
[modificar | Modificar lo còdi]
En 1889, fòrça prospectors venon de Klondike a Nome, après la descobèrta d'aur. Es la ronçada cap a l'aur.
Diaboulou, Senegal oriental, dempuèi 2009
[modificar | Modificar lo còdi]Diaboulou conéis una ronçada cap a l'aur dempuèi 2009. La region amagava 300 tonas d’aur[8].
Cultura
[modificar | Modificar lo còdi]Las ronçadas cap a l'aur contribuiguèron a crear una representacion del cercaire d'aur, utilizada dins fòrça òbras.
Benda dessenhada
[modificar | Modificar lo còdi]- Dins unas versions, lo personatge de ficcion Scrooge McDuck venguèt ric pendent la ronçada cap a l'aur del Klondike, après aver participat a la ronçada cap a l'aur del Transvaal e en Austràlia a Kalgoorlie. Aquesta partida de sa vida, e la ronçada en tela de fons, son plan detalhada dins l'istòris de Don Rosa, qu'i consacrèt 4 istòrias[9].
- Un album de la seria Lucky Luke, Le Klondike, es centrat sus la ronçada cap a l'aur del Klondike.
Cinèma
[modificar | Modificar lo còdi]- The Gold Rush (1925) de Charlie Chaplin.
- The Trail of '98 (1928) de Clarence Brown.
- The Treasure of the Sierra Madre (1948) de John Huston.
- The Call of the Wild (1972) de Ken Annakin.
- Gold (2013) de Thomas Arslan.
Literatura
[modificar | Modificar lo còdi]- Blaise Cendrars L'Or, contant la roïne de Sutter a causa de la ronçada cap a l'aur en Califòrnia;
- Jack London The Call of the Wild e Smoke Bellew;
- Nicolas Vanier dins son roman L'Or sous la neige ;
- James Oliver Curwood The Gold Hunters;
Nòtas
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Philippe Jacquin, Daniel Royot, Go West ! [...], p. 130
- ↑ Association des mines de l'Idaho [1]
- ↑ Prospectors and the Montana Gold Rush
- ↑ "The abandoned Gold Rush town in Montana that once bustled with 100,000 prospectors now lies empty in all its ghostly glory", par JAMES NYE, dans le Daily Mail de 2013 [2]
- ↑ Prospectors and the Montana Gold Rush
- ↑ Prospectors and the Montana Gold Rush
- ↑ http://robertwservice.blogspot.com/p/biographie.html
- ↑ Aurélie Fontaine, « Au Sénégal aussi, la ruée vers l'or, c'est violence et prostitution », Rue89, publié et consulté le 23 janvier 2012
- ↑ Intégrale Don Rosa, la grande épopée de Picsou, tomes 1 & 2
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- Philippe Jacquin, Daniel Royot, Go West ! Histoire de l'Ouest américain d'hier à aujourd'hui, Paris, Flammarion, 2002, ISBN: 2082118096
- Jean-François Miniac, Les Mystères de la Manche, de Borée, 2009. (Un chapitre sur le récit du voyage de l'Indépendance de Fanny Loviot et la Loterie des lingots d'or)
Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Articles connèxes
[modificar | Modificar lo còdi]Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- En route pour le Klondike! La quête vers l'or (imatges de la ronçada cap a l'aur al Canadà)