Pablo Escobar
Pablo Escobar (1èr de decembre de 1949, Rionegro - 2 de decembre de 1993, Medellín) es un trafegant colombian de cocaïna. Cap dau carteu de Medellín, fasiá partida dei narcotrefegants pus importants deis ans 1980. A son apogèu, son carteu èra lo productor e l'exportator de 80% de la cocaïna consumada cada ais Estats Units per una chifra d'afaires estimada a 21,9 miliards de dolars. Es considerat coma lo criminau pus ric de l'istòria amb una fortuna coneguda de 30 miliards de dolars au començament deis ans 1990.
L'oposicion entre son ret e d'autreis organizacions criminalas entraïnèt l'assassinat de plusors miliers de personas (criminaus, policiers, jutges, òmes politics...)[1]. Per se protegir, Escobar s'impliquèt fòrça dins la vida politica e sociala de son país. En particular, financèt la construccion d'infrastructuras coma d'espitaus, de glèisas o d'escòlas. Pasmens, l'importància de seis activitats entraïnèt de pressions fòrtas de part deis Estats Units per l'arrestar. En abriu, l'armada colombiana ataquèt lo sèti de son organizacion e Escobar deguèt s'escondre.
En junh de 1991, Escobar acceptèt de se liurar a la justícia colombiana en cambi de la promessa de demorar dins una preson colombiana. Pasmens, aquela arrestacion l'empediguèt pas de perseguir seis activitats criminalas e sa preson venguèt lèu un palais luxuós. Crénhent totjorn una extradiccion vèrs leis Estats Units, Escobar s'escapèt en julhet de 1992. Sota la pression de Washington, Colómbia organizèt una unitat especiala encargada de lo perseguir. Leis autrei carteus aprofichèron tanben la situacion per assaiar de l'assassinar. Finalament, Escobar foguèt localizat e abatut lo 2 de decembre de 1993 per la polícia.