Mormonisme
Eth mormonisme (o era teologia des Sants des Darrèri Dies) ei ua religion, ideologia, movement e subcultura qu'a era soa origina en eth sègle XIX coma resultat deth movement restauracionista mormon. Eth tèrme mormonisme s'utilize comunament entara teologia e era cultura dera Glèisa de Jesucrist des Sants des Darrèri Dies, era quau ei era mès nombrosa e mès coneishuda de totes es glèises o branques deth mormonisme que provenen des ensenhaments de Joseph Smith. Era glèisa des Sants des Darrèri dies originau se fondèc eth 6 d'abriu, 1830 coma "era Glèisa de Crist". Eth 1834 comencèc a èster coneishuda coma "era Glèisa des Sants des Darrèri Dies" e en 1838 cambièc oficiaument eth sòn nòm en "era Glèisa de Jesucrist des Sants des Darrèri Dies". Dempús dera mòrt de Joseph Smith en 1844, era glèisa mormona experimentèc ua crisi de succession, e eth movement se dividic en dus branques principaus, es "Sants dera Praderia" e es "Sants des Montanhes Rocalhoses". Aué existissen mès de 100 organizacions actives que díden hèr partida deth movement deth mormonisme. Es denominacions generaus deth mormonisme son:
- Denominacions des Montanhes Rocalhoses, qu'includissen era mès nombrosa e coneishuda: era Glèisa de Jesucrist des Sants des Darrèri Dies
- Denominacions des Sants dera Praderia, qu'includissen era Glèisa de Crist, era Comunitat de Crist e era Glèisa en esper des Sants des Darrèri Dies.
- Denominacions enquiath 1844, qu'includissen es denominacions que se formèren abans dera mòrt de Joseph Smith que, totun, aué non existissen.