Krichna

Una estatua de Krishna sul temple Sri Mariamman a Singapor.

Krishna o Krichna, (Kṛṣṇa, कृष्ण, escur, blau negre, en sanscrit) es una divinitat importanta de l'indoïsme. Dins fòrça tradicions indoas, es lo ueiten avatar (encarnacion) de Vishnó. Pels tenents del Gaudiya Vaishnavisme, representa la divinitat suprèma a l'origina de totas les autras. Krishna es la divinitat mai venerada d'Índia a l'origina de fòrça sèctas bhakta dedicadas a son adoracion.

Originas

La primièra mencion de Krishna se trapa dins lo Rig Veda (Mandala VIII, 3-4) coma nom d'un savi, mas tanben aquel d'un açora. Dins l'imne vedic, se trapa lo recit d'una desfacha de 50 000 krishna e de lors familhas pel dieu Indra. Las populacions que poblavan la plana gangetica abans l'arribada des arians an una carnacion escura que seriá atal a l'origina del nom de Krishna.

Se tròba enseguida coma filh de Devaki e erudit dins un tèxte anterior a la redaccion finala del Mahabharata, la Chhandogya Upanishad, puèi, a partir d'aquí, accedís al l'estatut de divinitat dins de tèxtes coma le Harivamsa, un apond tardièr al Mahabharata que conta l'enfança del dieu amb los boièrs, o coma lo Gita Govinda que conta las peripecias de sa vida amorosa amb las gopis. Lo Bhagavata purana que conta la vida del dieu, pendet son encarnacion terrèstre (d'un biais parallèl al Mahabharata), es considerada per fòrça coma un libre sacrat.

La posicion de Krishna dins l'indoïsme es complèxa: ofrís la cara d'un dieu de multiples aspèctes e apareis jos fòrça noms, dins fòrça istòrias, dins diferentas culturas e dins diferentas tradicions indianas; a vegadas se contradison.

Aspèctes principals

Lo seus principals aspèctes:

• Krishna enfant: los episòdes de son enfança dins la selva de Vrindavan son un tèma central dels discors devocionals en Índia e son censats contenir de grands mistèris esoterics.
• Krishna pastre: lo dieu dels pastres. es diferent al subjècte de son fraire Balarama, dieu dels cultivators, que se nomena a vegadas Haladhar, lo senhor de l'araire (o del pic).
• Krishna centre de la devocion. Es sovent mòstrat jogant de la flaüta, seduisent las gopis (las gardianas dels tropèls) de Vrindavan.
• Selon las Gaudiya Vaishnava (vaishnava de Bengale eissit de la filiacion de Chaitanya) Krishna es « avatari » o la font de totes los avatars. Vishnou el meteis ven alara una de sas multiplas emanacions. Ensenha lo darma e lo iòga a Arjuna dins la Bagavad Gita.

Nombre de tradicions localas e de divinitats regionalas podèron aver estat englobadas dins las istòrias e la persona de Krishna.

La vida de Krishna

Krishna enfant e adolescent

Segon la tradicion, Krishna naís à Mathura, d'un cabèl negre de Vishnou, filh du prince Vasudeva e de Devaki. Kamsa, un raja de la linhada dels Boja, crudèl e imoral, reina sus Mathura aprèp aver capvirat son paire, Ugrasena. Kamsa es tanben lo fraire de Devaki e es amourós de sa sòrra que deu eposar lo prince Vasudeva. Alara que mena le carri cap a Devaki a son novèl espos, entend una vòtz celèsta que li predís que li uieten enfant de sa sòrra causará sa casuda. Fòl de rabia, tira Devaki pels cabels fòra del carri e quand Vasudeva vei aquò, li promet de li donar los seus enfants que naisserán. Lo parelh ten sa promessa pels seus sièis primièrs enfants, mas le seten, Balarama, es confiat en secret a Rohini, una de las femnas de Vasudeva. Quand aprenguèt l'engana, Kamsa empresona lo parelh. Devaki fa màisser leu un novèl mainat, Krishna, e mercé a un miracle que fa dormir los soldats de Kamsa, Vasudeva capita a s'escapar un temps, va al vilatge de Gokula e confisa Krishna a una autra de las seunas esposas, Iashoda que l'escambia contra una de las seunas filhas, Iòga Meyar. Lo matin, Kamsa apren la naissença d'un novèl enfant, le pren e tua Iòga Maya que se transforma en creatura celèsta e li remembra la prediccion. Kamsa - coma Eròdes - fa tuar totes los nòus nascuts, mas Krishna li escapa. Li envia enseguida de demònis per lo combatre, mas sens succès.

Son fraire l'avent trobat e jonhat, faguèt, ajudat d'aquel, fòrça miracles per contrar los maleficis dirigits contra el e Balarama per Kamsa. Fin finala, Krishna decidís d'acabar amb lrs tracasses que li causa Kamsa, lo capvira e restablit sul seu tròn lo rei Ugrasena. Installat ara a Mathura, Krishna e Balarama devon defendre la ciutat contra las atacas del poderós reja Jaresandha del Magadha, un parent de Kamsa. Aprèp dètz e uèi batalhas indecisas, cal l'intervencion de Bhima, l'eròi del Mahabharata per abatre Jarasandha.

Dins aquel temps, lo jove Krishna continua son trabalh de boièr a Vrindavan. Sa frequentacion de las gopis, las boièras del vilatge, jovas filhas o femnas maridadas, es lo subjècte de fòrça istòrias. L'una mai celèbras, plan sovent illustrada per de miniaturas, es l'episòdi que, trobant las gopis se banhant nudas dins un estanc, lor rauba los vestits e se refugís dins d'un arbre, volent lor rendre lor afars sonqque quand vendrán las li demandar al pé de l'arbre. Es tanben sovent, acompanhat de Radha, son esposa preferida amb Rukmini, al centre d'una ronda dançada per las gopis, ronda qu'acompanha de sa flaüta banshri e que se nomena Rasa mandala e qu'es encara praticada ara en Índia en son onor, particularament al Manipur que son culte es fòrça actiu.

Los rapòrts de Krishna e de las gopis, de las femnas qu'es censat aver totas satisfachas, simbolizant lo Principi divin que las armas individualas cercan a s'unir per obtenir la liberacion.

Krishna s'opausa tanben als dieua indoeuropèus, mai ancians, çò que tend a confirmar son origina aborigèna. Jove òme, persuda lo seu sògre e los mai boièrs de Vrindâvana de venerar pas mai lo dieu Indra, dieu de la pluèja e dels sègas, mas en luòc e plaça, de far una puja al puèg de Govardhana e a las vacas. Lo dieu, irritat d'èsser pregat pas mai ne plus être prié, provoquèt un deluvi mas Krishna leva lo puèg e ditz als abitants del vilatge de se refugiar sjos ela que serán aparats e que totes lors besonhs serán satisfaches. Comprenent sa desfacha, Indra se prosternant debans Krishna, implora d'èsser pardonat pel seu orgulh e sa colèra. Rendèt pasmens omenatge a Agni, lo dieu vedic del fuòc sacrificial, e en obtenguèt lo chakra, una arma incendiària terribla.

[Avèm, dins l'episòdi amb Indra, lo compte rendut d'un remplaçament de la veneracion d'una divinitat vedica anciana, manifestant orgulh e colèra, per aquela novèlas e conformas a la bhakti, e doncas compassionalas, Krishna e la vaca sacrada.]

Krishna adulte

Krishna daissa puèi las ribas de Yamuna e s'installa amb son pòble a Dvaraka a Gujarat. Aquí encontra e esposa Rukmini. Mai tard, participi als costats d'Arjuna e dels Pandava a la granda batalha de Kurukshetra evocada dins lo Mahabharata (que la Bhagavad Gita descriu l'ensenhament de Krishna), puèi sa sòrra Subhadra esposa Arjuna.

Los dieus l'avertisson un jorn que deu abandonar Dvaraka amb totes sos abitants sinon sa linhada s'atudara. Alara que s'arrèston en camin sus la broa, los òmes se bandan e d'afrontaments arriban. Krishna e son fraire Balarama tenton de far tornar lo calme sens succès. Dintran alara dins la selva e entran en meditacion per cercar une solucion quand es frapat per la flècha d'un caçaire aborigèn nomenat Jaras - « Vièlha edat » - que lo pren per un dam. Tòca al talon, la sola partida vulnerabla de son anatomia, morrís e son còrs, perdut, demòra sens sepultura.

Los ossaments de Krishna son trobats e reculhits mai tard per de desvòts e Vishvakarma, l'esculptor dels dieus, sus la demanda d'Indra o de Vishnó, li fabrega una estatua reliquària, mas destorbat dins sa tasca, daissa son trabalh coma esboç çò qu'explica l'aspècte totjorn rudimentari d'aquela representacion de Krishna jos la forma de Jagannatha, le « Senhor de l'Univèrs ».

Los noms de Krishna

Se dona quantitat de noms a Krishna, que: Damodara (« Ventre en forma de còrda »), Venugopala (« Mèstre de las vacas amb la flaüta »), Devakiputra (« Filh de Devaki »), Jagannatha (« Mèstre del mond »), Yashodakrishna, Hari, Pârthasharâthi, Shârngin, Dvârakâvasin, Govinda, Gopala, Mâdhava, Ishvara, Nrsimhadeva, lo Senhor...

Galariá

• 
  Krishna e sa maire noirricièra, Iashòda (òbra de Ravi Varma)
• 
  Krishna enfant prenent son lach
• 
  Krishna enfant sus una balançadòira
• 
  Kaliya vencut per Krishna
• 
  Krishna portant lo mont Govardhan
• 
  Krishna dançant

Vejatz tanben

Bibliografia

• (fr)Louis Frédéric, L'Inde mystique et légendaire, Éditions du Rocher, 1999
• (fr)Bhaktivedanta Swami Prabhupada, La Bhagavad-Gîtâ telle qu'elle est, Ed: Bhaktivedanta, 1975 ASIN B0000DQIYI

Ligams extèrnes

• (fr) Site des amis de Krishna - Canada
• (fr) Les Amis de Krishna - France
• (en) Krishna.com