Veire la font de Golf Persic

{{Infobox
|tematica=
|carta=
}}
[[Fichièr:Persian Gulf FR.PNG|thumb|Mapa]]

Lo '''golf Persic''' ([[latin]] ''Persicus Sinus'', [[grèc]] ''Περσικός Κόλπος'' ''Persikos kolpos'', [[persan]] ''خلیج فارس'', ''Khalij-e-Fars''; [[arabi]] ''خليج فارس'', ''Khalīje fars'', vulgar ''Bahr Faris'') es un grand golf format per una partida de la [[mar de Pèrsia]], situat entre la [[peninsula Aràbia]] e [[Iran]]. Sa superfícia es de {{unitat|233000|km|2}} e sa longor de {{unitat|989|km}}. L'estrech d'Ormuz n'es la part mai estrecha (fa {{unitat|56|km}} de larg) e s'escampa dins lo [[golf d'Oman]]. Las aigas i son pauc prigondas, amb un maximum de 102 mètres, e una mejana de 50 mètres.

Sus la còsta nòrd del golf i a [[Iran]] e la còsta sud se dividís entre divèrses territòris: [[Musandam]], jos la sobeiranetat d’[[Oman]]; la partida occidentala de l'emirat de [[Ras al-Khaimah]], l'emirat d'[[Umm al-Qaiwain]], la partida principala de l'emirat de [[Sharjah]], la partida principala de l'emirat d'[[Ajman]], l'emirat de [[Dubai]] e l'emirat d'[[Abu Dhabi]], coneguts ensems coma los [[Emirats Arabis Units]]; l'emirat de [[Qatar]], lo reialme de [[Bahrayn]], la còsta d'[[Al-Hasa]] ([[Arabia Saudita]]), l'emirat de [[Kowait]] e una pichona zona de sobeiranetat d'[[Iraq]], ont i a las illas de [[Warba]] e [[Bubiyan]], qu'apartenián a Kowait mas que los regims iraquians reclamèron fins a l'ocupacion americana. Al mitan del golf i a divèrsas illas, qu'una de las pus importantas es l'illa iraniana de [[Qeshm]]. Qualques illas an lor sobeiranetat disputada coma las illas [[Tonb]], que la reclaman Ras al-Khaimah e Iran (que las ocupavan), o [[Abu Musa]] (ocupada per Iran mas qu'aperteniá abans a Sharjah).  Las autras illas son Banu Yas e Sirri.

A l'extremitat occidentala se tròba lo [[Dèlta fluvial|dèlta]] del [[Shatt al-fars]], que recep las aigas d'[[Eufrates]] e de [[Tigre (riu)|Tigre]]. 

La plataforma petrolièra mai importanta del monde, Al-Safaniya, es dins aquel golf.

== Istòria ==

[[Fichièr:Gulf14..JPG|thumb|250 px|Mapa del sègle XIV]]
L’istòria del golf Persic foguèt dempuèi totjorn animada de fòrça conflictes, que demeniguèron son influéncia dins los ligams entre [[Orient]] e [[Occident]], e faguèt de la [[mar Roja]], mai a l’oèst, la via de relacion privilegiada.

Las populacions del littoral s’afrontèron regularament, entre tribús, clans, territòris.

Las populations de l’interior de las tèrras cerquèron sovent a profeitar de las bòcas maritimas.  

Al sègle XIII, los [[Mongolia|mongòls]] i establiguèron lor influéncia. Una rota maritima, utilizada par [[Marco Polo]], lo religava a [[China]]. Al sègle XVI, lo golf Persic èra contraròtlat per [[Portugal]], que n'es fòragetat per l'[[Iran]] dels [[Sefevidas]]. Al sègle XIX, los [[Grand Bretanha|britanics]] s'i establiguèron amb per pretèxte lo combat contra la [[pirata]]riá. Ne gardèron lo contraròtle fins a la [[Segonda Guèrra Mondiala]], e la creacion dels Emirats Arabis Units.

Pus recentament, lo golf Persic encara foguèt agitat de conflictes:
* [[guèrra Iran-Iraq]] (1980 - 1988)
* [[guèrra del Golf]] (1990-1991) en 1990 e intervencion d’una coalicion internacionala per sa liberacion en 1991.
* [[guèrra d'Iraq (2003)]], invasion d’Iraq pels [[Estats Units d'America]] en 2003

Dempuèi aquel temps de guèrras, maites nacionalistes arabs an ensajat de remplaçar lo nom per [[golf Arabic]] (qu’un còp èra s’utilazava per la [[mar Roja]]) o [[golf Arabopersic]]. Lo sol nom internacionalament admés demòra pasmens golf Persic.

L’[[estrech d’Ormuz]] es uèi contrarotlat ensems per [[Iran]] e [[Oman]].

== Economia ==

[[Fichièr:Persian Gulf economy map PL.png||thumb|Mapa economica del Golf Persic]]
La font economica gaireben unica del golf Persic es lo [[petròli]]. Los païses mai grands del golf Persic son regropats dins l’[[Organizacion dels Païses Exportadors de Petròli]] (OPEP) e contraròtlan lo camin mercé a de [[petrolièr]]s gigants, o per d'[[oleoducte]]s en ligam cap a [[Mediterranèa]] e [[mar Roja]], atal evitant lo passatge per l'estrech d’Ormuz e lo [[canal de Suèz]]. Aquò provòca una granda [[pollucion]], dempuèi 2000 se seriá escampat 1,14 million de tonas de petròli cada an largat per 40 % dels 6000 petrolièrs que travèrsan cada an l'estrech d'Ormuz.

Lo [[Conselh de Cooperacion del Golf]] foguèt creat lo 25 de mai de 1985 a [[Abu Dhabi]], als Emirats Arabis Units. Sièis Estats arabis del golf Persic ne son membres:
* {{Emirats Arabis Units}}
* {{Bahrayn}}
* {{Arabia Saudita}}
* {{Oman}}
* {{Kowait}}
* {{Qatar}}
Los reialmes de [[Marròc]] e de [[Jordania]] son eles en cors d'adesion.
Le Conselh a per objectiu de favorizar la cooperacion e la coordinacion entre los Estats membres dins de domenis coma l'economia, las finanças, lo comèrci, las doanas, lo torisme e la recèrca.

== Salinitat ==

Long d'un milièr de quilomètres, larg de 200 a 300 km, lo golf Persic es gaireben una mar tancada que sa prigondor mejana es sonque de 50 mètres. Recep mens d'aiga dels flums d'[[Iran]] e d'[[Iraq]] que ne pèrd amb l'evaporacion. Aquò explica sa salinitat, que pòt montar de 45 a 100 gramas per litre. De còps qu'i a va al delà dels 100 gramas per litre, se pòt alara se formar de « sebhas » o paluns salagats naturals. Lo nivèl se manten mercé al corrent venent de l'[[ocean Indian]] per l'[[estrech d'Ormuz]], que vira dins lo sens invèrs de las agulhas del relòtge.

{{commonscat|Persian Gulf}}

[[Categoria:Golf]]