Òme de Neandertal
Homo neanderthalensis dich l'òme de Neandertal (var. òmi de Neandertal), o simplament neandertalian, es una espècia estencha del genre Homo que visquèt en Euròpa e en Orient Mejan al Paleolitic mejan, entre fa 250 000 e fa 28 000 ans. Se autrescòps èra classificat coma una sosespècia d'Homo sapiens (e anomenat per consequent Homo sapiens neanderthalensis), a l'ora d'ara la majoritat dels autors lo consideran coma una espècia distinta.
L'analisi del genòma dels neandertalians, segon l'article publicat dins lo numèro del 7 de mai de 2010 de la revista Science, mòstra qu'es fòrça probable que i aguèsse agut de crosaments amb los umans modèrnes. Entre 1% e 4% del genòma d'Homo sapiens derivariá del genòma dels neandertalians[1].
Foguèt lo protagonista d'una rica cultura materiala nomenada Mosterian e mostrava de preocupacions esteticas e espiritualas (sepulturas). Aguèt una reconeissença malaisida, durant longtemps l'òme de Neandertal es estat vist negativament en comparason d'Homo sapiens. Dins l'imaginacion populara apareis coma un èsser simiesc, ruste, lag e piòt. D'efièch, es pus robust que Homo sapiens e son cervèl es leugièrament pus voluminós, en mejana. Los progresses de l'arqueologia preïstorica e de la paleoantropologia dempuèi lo decenni de 1960 an revelat un èsser d'una granda riquesa culturala. Pasmens, encara demòran fòrça punts d'esclarcir, coma per exemple las causas de son estenhement.
Istòria de la descobèrta[modificar | Modificar lo còdi]
Dos fossils de neandertalians foguèron descobèrts abans aquel de l'individú eponim. En 1830, un crani d'enfant foguèt mes al jorn per P.C. Schmerling a Engis (Belgica). En 1848, un cran d'adult foguèt trapat a Gibartar dins lo site de la Peirièra de Forbes. Se lo primièr aperten a un individú jove que los traches caracteristics neandertalians i son mens evidents, lo segond auriá degut menar a la reconeissença d'una espècia umana fossila.
Lo nom de Neandertal deriva del de Neandertal, una pichona val situada subre lo territòri de las vilas d'Erkrath e de Mettmann, entre Düsseldorf e Wuppertal (Alemanha). Al mes d'agost de 1856, dins l'encastre de l'esplecha d'una peirièra, d'obrièrs voidèron una pichona cavitat d'aquesta val, la cauna de Feldhofer e i descobriguèron d'esqueletas e un fragment de cran que mandèron a Johann Carl Fuhlrott, institutor d'Elberfeld e afogat per l'istòria naturala[2][3].
Per una coïncidéncia curiosa, lo toponim Neandertal significa "val de l'òme nòu". Lo nom de Neander èra estat donat a aquesta val (thal, en alemand, es « val ») en onor de Joachim Neumann (1650-1680), nomenat tanben Joachim Neander, que seguent una costuma familiala que datava de sos grands se fasiá dire pel sieu nom d'ostal traduit en grèc. Aqueste pastre e compositor, autor de cantics religioses encara uèi populars dins lo protestantisme alemand, sonque cercava l'inspiracion dins aquesta val, antan idillica.
Una reconeissença malaisida[modificar | Modificar lo còdi]
Fuhlrott comprenguèt lèu lèu l'interès de la descobèrta e arribèt a Neandertal per ensajar de descobrir d'autres òsses o vestigis associats. S'èra remarcat que s'agissiá d'òsses ancians mas subretot incrediblament primitius, apertenents a un òme nòu, d'una "conformacion naturala desconeguda fins ara"[4][5].
D'efièch, l'òme de Neandertal foguèt lo primièr òme fossil diferent d'Homo sapiens d'èsser descobèrt. L'idèa meteissa qu'una espècia d'òme diferent aguèsse existit dins lo passat (e aguèsse desaparegut) èra particularament malaisida d'admetre. Foguèt pas qu'en 1859 que Charles Darwin publiquèt L'origina de las espècias e en 1871 qu'estendeguèt sa teoria als umans amb la publicacion de La descendéncia de l'òme e la seleccion ligada al sèxe.
Descripcion[modificar | Modificar lo còdi]
L'òme de Neandertal se caracteriza per sa granda capacitat craniana (1 600 cm3), una estructura corporala massissa e robusta, lo front pichon, la cara prognata, lo maxillar superior proeminent e los arcs ciliars fòrça prononciats. Èran d'estatura mai o mens bassa, amb las extremitats cortas, amb de proporcions semblantas a las dels òmes modèrnes que vivon dins los climas freds. Las formas dels neandertals d'Euròpa occidentala son pus robustas e dichas "Neandertal classic". Los neandertals d'autres luòcs tendián a èsser mens robusts. D'estudis genetics demostrèron qu'avián la pèl palla, los uèlhs clars, e lo pel ros èra fòrça comun, caracteristicas ligadas amb los climas freds. Los neandertals èran, generalament, de 12 a 14 cm pus pichons que l'òme actual, contradisent aiçí la cresença populara que serián estats fòrça pichons o en dessos dels 150 cm d'auçada. Un estudi realitzat de 45 òsses apertanents, al minimun, a 14 mascles e 7 femelas, dona una estatura mejana de 164-168 cm e 77,6 kg pels mascles e 152-156 cm e 66,4 kg per las femelas. [6]
Referéncias[modificar | Modificar lo còdi]
- ↑ Universitat de Califòrnia - Santa Cruz (6 de mai de 2010). Neanderthal genome yields insights into human evolution and evidence of interbreeding with modern humans. ScienceDaily. Consultat lo 7 de mai de 2010 a http://www.sciencedaily.com /releases/2010/05/100506141549.htm
- ↑ Groenen, M. Pour une histoire de la préhistoire, Ed. J. Millon, (1994) ISBN 2-905614-93-5
- ↑ Trinkaus, E. i Shipman, P. Les Hommes de Neandertal, Seuil, (1996) ISBN 2-02-013178-1
- ↑ Fuhlrott, C.J. (1859) - « Menschliche Ueberreste aus einer Felsengrotte des Düsselthals. Ein Beitrag zur Frage über die Existenz fossiler Menschen », Verhandl. Naturhist. Ver. Preuss. Rheinlande Westphalen, 16, p. 131-153.
- ↑ Fuhlrott, C.J. (1865) - Der fossile Mensch aus dem Neanderthal und sein Verhältniß zum Alter des Menschengeschlechts, Duisburg, 78 S. 2 Abb.
- ↑ Froehle. Andrew W. Chruchill. Steven E (2009), Energetic Competition Between Neandertals and Anatomically Modern Humans "PaleoAnthropology" paginas=96–116