Guèrra de 1812

Aqueste article es redigit en provençau.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.


Guèrra de 1812
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Informacions generalas
Data 18 de junh de 1812 - 12 de febrier de 1815
Luòc America dau Nòrd
Casus belli Invasion de Canada per leis Estats Units
Eissida Tractat de Gand e mantenement dau statu quo ante bellum
Belligerants
Estats Units d'America Anglatèrra
Pèrdas
Au mens 19 000 mòrts Au mens 5 000 mòrts

La Guèrra de 1812 es un conflicte qu'opausèt leis Estats Units d'America a l'Anglatèrra dau 18 de junh de 1812 au 12 de febrier de 1815. Desirós d'aprofichar la mobilizacion de la màger part dei fòrças britanicas còntra la França Napoleonenca, lo govèrn estatsunidenc assaièt d'ocupar lo Canadà Britanic. Pasmens, sostenguts per leis abitants de sei colonias canadencas, compres lei francofòns de Quebèc, lei Britanics arrestèron leis ofensivas estatsunidencas (Châteauguay, mas Crysler...). Menèron tanben divèrseis incursions navalas lòng dau litorau (incendi de Washington). Dins aquò, lei còntra-ofensivas britanicas s'acabèron generalament per de reviradas (Baltimore, La Nòva Orleans). En 1814-1815, amb la fin dei guèrras napoleonencas, lei dos camps negocièron una patz basada sus la restauracion dau statu quo ante bellum.

Causas[modificar | Modificar lo còdi]

Pintura representant una escaramocha entre naviris estatsunidencs e britanics en 1811.

Lei causas dau conflicte son liadas ai tensions angloestatsunidencas consecutivas a la Guèrra d'Independéncia deis Estats Units (1775-1783) e a la mobilizacion en Euròpa de la màger part dei fòrças britanicas durant lei guèrras napoleonencas. D'efiech, au començament dau sègle XIX, lei desacòrdis entre Washington e Londres èran nombrós.

Au nivèu comerciau, leis Estats Units revendicavan lo drech dei país neutres de mantenir de relacions amb lo Reiaume Unit e França. Pasmens, aquò se turtava ai blocus decretats per lei dos belligerants. Abilament, Napoleon acceptèt lei revendicacions estatsunidencas per exacerbar lei tensions maritimas dins l'Ocean Atlantic. D'efiech, lei Britanics capturavan totei lei naviris assaiant d'intrar dins lei pòrts francés, çò que menèt a la sasida de 900 naviris estatsunidencs[1]. De mai, durant lei guèrras napoleonencas, la Royal Navy aumentèt sa fòrça a 600 naviris (dont 175 naviris de linha). Aquò necessitava 140 000 òmes per completar leis equipatges, un nombre tròp important per la demografia deis Illas Britanicas. La flòta britanica decidèt donc d'integrar lei marins estatsunidencs naturalizats trobats sus lei naviris capturats en lei considerant coma de desertors. Aquò menèt donc a d'incidents navaus coma l'escaramocha entre lo HMS Leopard e l'USS Chesapeake lo 22 de junh de 1807.

En parallèl, en America, l'independéncia estatsunidenca aviá restablit l'antagonisme dau sègle XVIII entre lei colonias estatsunidencas e canadencas. Una partida de l'elèit politic de Washington aguèt ansin l'idèa d'ocupar la region, pauc defenduda, per obtenir un mejan de pression afin de reglar lei questions maritimas. Lei movements pus nacionalistas sostenguèron lo projècte per expulsar lei Britanics en fòra d'America dau Nòrd. L'aliança entre lei Britanics e leis Iroqués èra tanben un subjècte de maucontentament per leis Estatsunidencs car empachava lo passatge deis Apalaches per lei colons[2]. Finalament, la mobilizacion dei fòrças britanicas en Euròpa e l'aliança entre totei lei faccions estatsunidencas ostilas a Londres permetèt au president James Madison d'obtenir una majoritat per declarar la guèrra lo 18 de junh de 1812.

Debanament[modificar | Modificar lo còdi]

La manca de preparacion dei dos camps[modificar | Modificar lo còdi]

En junh de 1812, lei dos camps èran pas preparats a menar una guèrra a la frontiera entre Canadà e leis Estats Units. Lei tropas regularas britanicas avián solament 6 000 òmes sostenguts per aperaquí 10 000 milicians. La màger de l'armada terrèstra èra mobilizada en Espanha e la flòta èra encargada d'assegurar lo blocus dei pòrts francés. Ansin, lo generau George Prévost, cap dei fòrças britanicas, recebèt pauc de renfòrç.

En fàcia, lo Congrès autorizèt la formacion d'una armada de 35 000 volontaris. Pasmens, lo nombre d'engatjaments foguèt feble. La basa de l'armada estatsunidenca demorèt donc sei milícias localas. Pasmens, lei milicians volián pas participar a de combats en fòra de son Estat. De mai, lor disciplina e lor entraïnament èran limitats. Per agravar la situacion, leis abitants deis Estats dau Nòrd èran ostils a la declaracion de guèrra e de menaças de secession aguèron luòc.

Enfin, au nivèu maritim, la situacion èra relativament equilibrada. Lei naviris estatsunidencs èran mens nombrós mai l'afondrament dau comèrci transatlantic permetèt a l'US Navy de seleccionar d'equipatges competents e eficaç. Dins lo camp britanic, lo nombre de vaissèus èra pus important mai l'elèit de la flòta foguèt mantengut en Euròpa.

Operacions terrèstras[modificar | Modificar lo còdi]

Litografia representant la batalha de Châteauguay.

En causa de dificultats logisticas, lei combats terrèstres se debanèron principalament dins la region frontaliera entre leis Estats Units e de Canadà. Mau preparada, una premiera temptativa d'invasion estatsunidenca foguèt aisament arrestada per lei Britanics que prenguèron Detroit e capturèron 2 500 combatents estatsunidencs (15 d'aost de 1812). D'autrei desfachas estatsunidencas entraïnèron lo remplaçament dau secretari d'Estat a la Guèrra, William Eustis, per John Armstrong, Jr..

Lo trabalh d'Armstrong permetèt d'aumentar lo nombre d'òmes disponibles e d'establir una estrategia. L'objectiu èra la presa de Montreal. Una victòria navala sus lo Lac Erie (10 de setembre de 1813) permetèt ais Estatsunidencs de reconquistar Detroit, abandonada per lei Britanics e d'ocupar Yrok (27 d'abriu de 1813). Pasmens, de problemas logistics e un comandament marrit entraïnèron la revirada de l'ofensiva estatsunidenca a la batalha de Châteauguay (26 d'octòbre de 1813).

Après aqueu succès, lei Britanics assaièron d'atacar dirèctament lo territòri estatsunidenc. La fin de la guèrra europèa permetèt de mandar quauquei renfòrç en America. Dins aquò, l'ofensiva principala s'acabèt per una desfacha a la batalha de Baltimore (12-15 de setembre de 1814).

Operacions maritimas[modificar | Modificar lo còdi]

Pintura representant la defensa de la Nòva Orleans per leis Estatsunidencs.

Gràcias a sa superioritat numerica, la Royal Navy organizèt lo blocus dei pòrts estatsunidencs, especialament aquelei deis Estats dau Sud qu'èran pus favorables a la guèrra. Aquò aguèt d'efiechs economics importants amb una demenicion deis exportacions de produchs agricòlas estatsunidencs. De mai, lei Britanics organizèron d'incursions còntra lo litorau. Lo pus important s'acabèt per l'incendi de Washington (24 d'aost de 1814), vist coma una operacion de represalhas après la destruccion de Yrok per leis Estatsunidencs.

Dins aquò, mai d'un combat entre naviris isolats s'acabèt a l'avantatge dei naviris estatsunidencs[3]. De mai, leis Estatsunidencs capitèron de prendre lo contraròtle dei Grands Lacs, çò que limitèt l'avançada dei tropas britanicas dins la region. Pasmens, la victòria estatsunidenca pus importanta de la guèrra foguèt la batalha de la Nòva Orleans (24 de decembre de 1814 - 8 de genier de 1815). Veguèt la resisténcia de la garnison de la vila còntra una importanta ataca navala e terrèstra.

Consequéncias[modificar | Modificar lo còdi]

Lo lassitge generau e lo blocatge militar entraïnèron la dubertura de negociacions a partir de 1814. Londres èra pauc desirós de menar una guèrra suplementària en America e Washington s'inquietava de l'arribada de renfòrç britanics dins la region. Lo Tractat de Gand (24 de decembre de 1814) restabliguèt lo statu quo ante bellum entre lei dos país. De clausas prevesián l'abolicion de l'esclavatge e lo mantement de la patz entre leis Estats Units e leis Amerindians – aliats dei Britanics durant la guèrra – mai foguèron pas respectadas.

La guèrra permetèt de fixar una partida de la frontiera entre leis Estats Units d'America e Canadà e de mantenir l'independéncia dau segond. De mai, per Londres, lo conflicte permetèt de blocar lei relacions entre França e leis Estats Units e de justificar la perseguida de la conscripcion fòrçada de marins estatsunidencs. Per Washington, la victòria de la Nòva Orleans foguèt un motiu de fiertat car illustrèt lei capacitats militaras dau país. Ansin, per leis Estatsunidencs, lo conflicte es sovent considerat coma una segonda guèrra d'independéncia. Permetèt tanben d'iniciar la conquista dei regions amerindianas car lei combats continuèron entre lei colons e divèrsei pòbles indigèns.

Annèxas[modificar | Modificar lo còdi]

Liames intèrnes[modificar | Modificar lo còdi]

Bibliografia[modificar | Modificar lo còdi]

Nòtas e referéncias[modificar | Modificar lo còdi]

  1. (en) Donald R. Hickey, The War of 1812 : A Forgotten Conflict, University of Illinois Press, 1990, p. 19.
  2. Aquel acòrdi foguèt conclut durant lo sègle XVIII. Permetiá ais Iroqués de protegir son territòri e ai Britanics de trobar d'aliats amerindians per atacar lei Francés.
  3. Lei Britanics èran conscients de lor feblessa dins lei duèls. Èran explicats per la manca d'experiéncia deis equipatges e per un armament sovent inferior ai fregatas estatsunidencas de 44 canons. Ordonèron donc una aumentacion deis entraïnaments au tir, çò que permetèt de melhorar la performància generala de la Royal Navy a la fin dau conflicte.