Guèrra Civila d'Angòla
|
Guèrra Civila d'Angòla
| |
|---|---|
| Informacions generalas | |
| Data | 11 de novembre de 1975 - 4 d'abriu de 2002 |
| Luòc | Angòla e Namibia |
| Eissida | Victòria dau MPLA. |
| Belligerants | |
 Angòla (MPLA)
|
 UNITA
|
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
La Guèrra Civila d'Angòla se debanèt dau 11 de novembre de 1975 au 4 d'abriu de 2002 en Angòla e en Namibia. Opausèt lo govèrn de Luanda, dirigit per lo partit marxista dau Movement Popular de Liberacion d'Angòla (MPLA) e sostengut per lo blòt sovietic (URSS, Cuba) o la guerilha independentista de Namibia, a divèrsei guerilhas anticomunistas (UNITA, FNLA, FLEC) sostengudas per leis Estats Units d'America, lo Sud-Africa e d'autreis aliats estatsunidencs coma Zaire. S'acabèt per una victòria dau govèrn dau MPLA après l'abandon dau modèl sovietic per lo govèrn de Luanda.
Causas[modificar | Modificar lo còdi]
.svg)
La guèrra civila en Angòla es una consequéncia e una continuacion de la guèrra d'independéncia menada de 1961 a 1975 per tres guerilhas aguent d'interès e de sostèns divergents :
- lo Movement Popular de Liberacion d'Angòla (MPLA) dirigit per Agostinho Neto. D'inspiracion marxista, aqueu movement èra ben implantat en leis Ambundu, lei mestís e lei colons portugués. Èra sostengut per l'URSS.
- lo Frònt Nacionau de Liberacion d'Angòla (FNLA) menat per Holden Roberto. Poderós au sen dei Bakongo, èra ajudat per Zaïre e China.
- l'Union per l'Independéncia Totala d'Angòla (UNITA) fondat per Jonas Savimbi en 1966 après una scission dau FNLA. Leis Ovimbundu èran sa basa sociala principala e lo movement èra egalament sostengut per lei Chinés.
Aqueleis organizacions èran opausadas sus l'avenidor dau país. Ansin, en 1975, quand lo MPLA prenguèt lo poder après lo retirament portugués, leis Estats Units e l'Africa dau Sud decidèron d'aprofichar aquelei divsions per minar lo poder dau govèrn de Luanda. L'UNITA evolucionèt pauc a cha pauc vèrs l'anticomunisme per obtenir mai de sostèns de part dei país anticomunistas. Aquò alimentèt ansin un conflicte lòng que foguèt agravat dins leis ans 1980 per l'intervencion sud-africana en Namibia còntra leis independentistas de la SWAPO. D'efiech, lei militars sud-africans intrèron en Angòla per sostenir l'UNITA. En parallèl, lo MPLA se presentèt oficialament coma comunista per obtenir una ajuda dau blòt sovietic que prenguèt principalament la forma dau mandadís d'un còrs expedicionari cuban.
Debanament[modificar | Modificar lo còdi]
Començament e internacionalizacion dau conflicte[modificar | Modificar lo còdi]
Après la Revolucion deis ulhets, Portugau decidèt d'abandonar sei colonias. En Angòla, aquò foguèt formalizat per leis acòrdis d'Alvor, signats lo 15 de genier de 1975, que preveguèron una independéncia complèta per lo 11 de novembre seguent. Aquò suscitèt una viva rivalitat entre lei guerilhas per ocupar e tenir lo territòri angolés. Gràcias a una fusion entre sei diferentei tendàncias rivalas (estaliniana, maoïsta, trostkista, etc.), lo MPLA ganhèt largament aquela lucha d'influéncia en ocupant la capitala, Luanda, e la màger part dau país[1].
En aost de 1975, l'Africa dau Sud comencèt de s'inquietar d'aquela avançada car voliá protegir leis installacions idroelectricas dau fluvi Kumene (importantas per l'alimentacion electrica de Namibia). Formèt donc una aliança amb l'UNITA e lo FNLA que recebèron tanben l'ajuda de Zaire. Amb lo sostèn deis Estats Units, organizèron l'operacion Savannah destinada a conquistar tot lo país avans lo 11 de novembre. Ansin, amb l'intrada de tropas sud-africanas e zairesas, lo FNLA e l'UNITA avancèron rapidament en direccion de Luanda. Pasmens, lo MPLA recebèt una ajuda militara sovietica e cubana que li permetèt de blocar la progression de seis adversaris a la batalha de Kifangondo a 22 km de la capitala.
Aquela victòria permetèt au MPLA de proclamar l'independéncia d'Angòla lo 11 de novembre de 1975 e d'èsser reconegut per la màger part dei govèrns africans independents, ostils au regime segregacionista sud-african[2]. La preséncia cubana foguèt tanben renforçada amb lo mandadís de 15 000 òmes formats a l'utilizacion de l'armament mandat per lei Sovietics (Mig-21, T-34, PT-76, etc.).
Lo blocatge de la situacion[modificar | Modificar lo còdi]
.svg)
De 1975 a 1977, lo MPLA organizèt l'Estat angolés e son esfòrç de guèrra gràcias au sostèn dei país comunistas e ai revenguts de l'esplecha petroliera. Per aquò, capitèt de mantenir de relacions bònas amb lei companhiás occidentalas assegurant la gestion de la produccion e assaièt de reglar lei problemas eissits de la partença dei foncionaris portugués. Pasmens, lei carestiás suscitèron de tensions e una personalitat dau partit, Nito Alves, assaièt de menar un còp d'Estat amb lo sostèn dei faccions ostilas au comunisme sovietic lo 27 de mai de 1977. Mai lei Cubans s'opausèron a l'assaut, çò que permetèt a Agostinho Neto de menar una purga per assegurar definitivament son poder[1][2].
Militarament, Neto sostenguèt lei rebèls de la província zairesa de Katanga. Aquò menaçava fòrça l'estabilitat de Zaire que se retirèt dau conflicte. En 1978, Angòla, Zaire e lo FNLA se raprochèron donc, çò que permetèt au MPLA d'eliminar un de seis adversaris. En revènge, dins lo sud dau país, lei combats s'intensifiquèron amb una aumentacion de la talha dau còrs expedicionari cuban que passèt a 40 000 òmes (completat per 3 000 Coreans), l'intrada de 20 000 militars sud-africans en Angòla e un sostèn important dei país anticomunistas portat a l'UNITA. Aquò menèt a un blocatge de la situacion militara que culminèt a la batalha de Cuito Cuanavale (13-20 de genier de 1988). D'efiech, aqueu combat illustrèt l'equilibri dei fòrças e l'incapacitat dei Cubans ò dei Sud-Africans de ganhar rapidament la guèrra.
La fin de la Guèrra Freja entraïnèt la fin d'aqueu periòde. Lei diferentei poissanças èran mens desirosas de mandar d'armas en Angòla e Sud-Africa deviá egalament faciar de sancions pus eficaç còntra son regime d'apartheid. De negociacions permetèron donc la retirada dei fòrças estrangieras e una alta-au-fuòc foguèt concluda entre lo MPLA e l'UNITA.
La revirada deis acòrdis de patz e la represa dau conflicte[modificar | Modificar lo còdi]
Leis acòrdis de Nòva York avián organizat l'independéncia de Namibia, lo retirament dei còrs expedicionari estrangiers e un procès de desmobilizacion dei combatents. Pasmens, en despiech d'aqueleis acòrdis, l'Africa dau Sud, leis Estats Unit e Zaire contunièron d'intervenir dins lo conflicte. Mai lei negociacions permetèron l'organizacion d'eleccions. Se debanèron lei 29 e 30 de setembre de 1992 e veguèron la victòria dau MPLA[3]. Dins aquò, l'UNITA refusèt d'acceptar aquelei resultats e denoncièt de fraudas. Puei, tornèt intrar en guèrra còntra lo MPLA e, gràcias au sostèn de Zaire, prenguèt l'avantatge e capitèt de conquistar 70 % dau territòri angolés au començament de 1994. Pasmens, aqueu succès durèt gaire e de còntra-ofensivas permetèron au MPLA de contraròtlar 60% dau territòri a la fin de l'annada fins a la signatura d'una alta-au-fuòc novèla a Lusaka en octòbre de 1994.
La fin de la guèrra[modificar | Modificar lo còdi]
A partir de 1998, lo govèrn dau MPLA rompèt l'alta-au-fuòc. Privat de sostèn internacionau après l'afondrament de Zaire e de la volontat dei Nacions Unidas de limitar leis importacions d'armas en Angòla, l'UNITA comencèt de faciar de dificultats d'avitalhament. A la fin de febrier e au començament de març de 2002, lei dos caps principaus de l'UNITA foguèron tuats e lo movement acceptèt son desarmament en aost de 2002. Una partida de sei combatents foguèt integrada au sen de l'armada nacionala d'Angòla. Aquò marquèt la fin de la guèrra.
Consequéncias[modificar | Modificar lo còdi]
La guèrra aguèt de consequéncias economicas fòrça importantas sus lo país que conoguèt un declin economic important dins lo corrent dau conflicte maugrat de ressorsas majoras coma petròli. Au nivèu uman, mai de 500 000 personas foguèron tuadas e 4,3 milions desplaçadas per lei combats. Au nivèu politic, lo MPLA deguèt abandonar sa politica comunista e acceptar la creacion d'un sistèma democratic liberau. Enfin, après lei reviradas de son armada en 1987-1988, Sud-Africa deguèt acceptar de reconóisser l'independéncia de Namibia en 1991 puei acceptar de reformar lo sistèma d'apartheid entre 1991 e 1994.
Annèxas[modificar | Modificar lo còdi]
Liames intèrnes[modificar | Modificar lo còdi]
- Frònt Nacionau de Liberacion d'Angòla.
- Guèrra d'Independéncia d'Angòla.
- Movement Popular de Liberacion d'Angòla.
- Union per l'Independéncia Totala d'Angòla.
Bibliografia[modificar | Modificar lo còdi]
- (en) W. Martin James, A Political History of the Civil War in Angola 1974-1990, Piscataway, Transaction Publishers, 2011.
Nòtas e referéncias[modificar | Modificar lo còdi]
- ↑ 1,0 et 1,1 (fr) Jean-Michel Mabeko Tali, « Jeunesse en armes – Naissance et mort d’un rêve juvénile de démocratie populaire en Angola en 1974-1977 », L'Afrique des générations, 2012, pp. 299-358.
- ↑ 2,0 et 2,1 (fr) Hélène Carrère d'Encausse, Ni paix ni guerre, Le nouvel Empire soviétique, ou du bon usage de la détente, Flamarion, 1986, pp. 17-59.
- ↑ (fr) Jean-Marc Balencie e Arnaud de La Grange, Mondes rebelles : L'encyclopédie des acteurs, conflits & violences politiques, París, Éditions Michalon, 2001, pp. 1074-1077.