Etiopians (mitologia grèga)
Los Etiopians son dins la mitologia grèga los pòbles d'Africa, al sud d'Egipte, avent una color de pèl negra. Aqueste nom significa « cara brutlada » (Αἰθιοπία / Aithiopía, de αἴθω / aíthô « brutlar » e ὤψ / ốps, « cara ») e fa referéncia a la legenda de Faeton, nascut de l'union d'Elios e de Climèna, esposa de Meròps, rei dels Etiopians[1]. Dins sa fòla correguda pel cèl sul carri de son paire, s'apròcha tròp près del sòl de la Tèrra. Las populacions que vivian dins aquestas regions près du reialme d'Ocean (Ὠκεανός / Ôkeanós), foguèron alara brutladas e marcadas, e tanben lo descendéncia, çò qu'explicava lor tina escura, e la Libia transformada en desèrt.
Los Etiopians dins la mitologia grèga[modificar | Modificar lo còdi]
Los Ethiopians apareisson dins los mai ancians tèxtes mitologics grècs, figuran dins l’Iliada e l’Odissèa. Apareisson alara coma un pòble alunhat, al tèrme del mond, près de l'Ocean, un pòble sens repròchi que pels dieus - Zèus e los autres dieus dins l’Iliada, Poseidon dins l’Odissèa - von taulejar, se trapan alara momentaneàment copats dels autres mortals. Situats al sud[N 1] son divisats entre Etiopians orientals e Etiopians occidentals. S'acòdis mai sovent a veire pas dins aquestes Etiopians de la mitologia, tant per Omèr que pels autors antics posteriors, d'abitants de las regions formant l'Etiopia modèrna[2],[N 2]. Se pensa que jogavan un ròtle important dins lo cicle troian per exemple amb l'accion de Memnon dins l'epopèa perduda de l’Etiopida.
L'etimologia mai sovent retenguda del nom etiopian, cara brutlada, fa veire en eles de populacions de pèl escura. Lo linguista Jean Haudry, el, prepausèt de remandar auesta etimologia unanimament admesa per veire a l'origina dins los Etiopians de « caras-lusentas » que concep coma eissit dels fòrce ancians mites indoeuropèus[3]. Mas se vei mai sovent dins los Etiopians d'Omèr puèi dels autres recits mitologics d'abitants de las regions situadas al sud de la Mediterranèa (Libia, sud d'Egipte) o, un pauc mens correment[4], d'orientals de pèl escura[5]. Jonathan S. Burgess fa observar que l'idèa d'un ligam precoç entre los Etiopians mitologics e l'Africa es possible e acceptada per fòrça cercaires[6], soslinha que lo mond micèu aviá de contactes segurs amb l'Egipte e que de contactes al mens indirèctes son tanben atestats per l'epòca dicha de las Edats sornas que se podèt veire l'elaboracion del recit omeric.
D'entre los Etiopians dins la mitologia grèga, se pòt comptar entre autres
- Cefèu e Cassiopèa, rei e reina d'Etiopia, e lor filha Andromèda;
- Delfos, fondator de Dèlfes[7] ;
- Memnon, prince etiopian combatrnt dins la guèrra de Tròia.
Los Ethiopians pels istorians grècs[modificar | Modificar lo còdi]
Amb lo desvelopament d'un mond d'enquèstas renovelat sul mond que los enrodava, a l'origina de nòstras sciéncias modèrnas, los Grècs ensagèron de descriure lo mond que los enrodava d'un biais mai fisable que lo mite, los primièrs geografs e hstorians grècs cerquèron alara a plaçar dins lo mond conegut los Etiiopians mencionats dins los mites.
Ecatèu de Milet sembla aver estat lo primièr a los situar clarament al sud d'Egipte. Erodòt destria dels Etiopians d'Africa e d'Asia, e menciona d'entre los Etiopians del sud de la Libia los « Etiopians Longa-Vida » o Macrobis, que gardan de caracteristicas meravelhosas (an una longevitat extraordinària, per una font qu'es una mena de font de jovença)[8].
Mai tard, Diodor de Sicília cerca a abordar una istòria universala dins sa Bibliotèca istorica e recapitula dins sos primièrs libres las diferentas donadas de la mitologia dins los istoricizant. Situa los Etiopians en Nubia, a luòc l'actual del Sodan.
Diodor consacra son libre III a la descripcion dels Etiopians:
| “ | Es sostengut que los Etiopians son los primièrs de totes los Òmes, e que las pròvas en son evidentas. Primièr, totòm essent gaireben en acòrdi que venguèron pas de l'estrangièr, e que nasquèron dins lo quita país, se pòt, plan segur, los nomenar Autoctòns; puèi apareis manifest per totes que los Òmes que demoran lo Miègjorn son benlèu sortit los primièrs del sen de la tèrra. Que la calor del solelh secant la tèrra umida e la fasent pròpia a la generacion dels animald, es versemblable que la region mai vesina del solelh foguèt la primièra poblada d'èssers vivents. Se pretend alara que los Etiopians los primièr ensenhèron als Òmes a venerar los dieus, a lors ofrir de sacrificis, a far de pompas, de solemnitats sagradas e d'autras ceremonias, per que los Òmes practican lo culte divin. Atal son pertot celèbres per lor pietat; e lors sacrificis pareisson èsser mai agrables a la divinitat. Per piejar aquò avèm lo tesmonhatge del pèta gaireben mai ancian e mai admirat dels Grècs, que nos representa, dins son Iliada, Jupitèr e los autres imortals s'anant en Etiopia per recebre las ofèrtas e los festins que los Etiopians lor ofrisson totes los ans: « Jupitèr passèt l'Ocean per s'anar a çò dels braves Etiopians que li preparavan un festin. Totes los dieus lo segissián ». Se remarca que los Etiopians recebèron, de la part dels dieus, lo prèmi de lor pietat, event jamas patit lo jo de pas cap de despòta estrangièr. En efièch, de tot temps gardèron lor libertat; e, mercé a lor union, jamai foguèron someses pels sobreirans que cominèron contra eles, e que pas cap capitèt dins son entrepresa. | ” |
| — Diodor de Sicília, Bibliotèca istorica, III, 2 | ||
| “ | Dison, mai, que gaireben totas las costumas egipcianas son d'origina etiopian, tot coma las colonias gardan las tradicions de la metropòli; que lo respècte pels reis, considerats coma de dieus, lo rite de las funeralhas e fòrça autres usatges, son d'institucions etiopianas; enfin, que los tipes de l'esculptura e los caractèrs de l'escritura son tanben de manleus al Etiopians. Lo Egipcians an en efièch doas menas d'escrituras particularas, l'una, nomenada vulgara, qu'es apresa per totòm; l'autra, nomenada sagrada, coneguda dels preires sols, e que lor es ensnhada de paire en filh, d'entre las causas secrètas. E, lis Etiopians fan pas d'usatge diferents de l'una e de l'autra escritura. | ” |
| — Diodòr de Sicília, Bibliotèca istorica, III, 3 | ||
Los Etiopians dins lo roman grèc[modificar | Modificar lo còdi]
Al sègle IV, Eliodòr d'Emèsi publica un roman grèc, Etiopicas (en grèc ancian Αἰθιοπικά / Aithiopiká), conegut tanben jol títol Theagèna e Cariclèu. Considerat coma una granda òbra epica de l'Antiquitat
Usatge del nom dins l'Antiquitat tardièra[modificar | Modificar lo còdi]
Après l'escafament del reialme nubian de Meroè al sègle IV, lo nom d'Etiopia es utilizat (al mèsme temps que d'autres noms) a l'encòp pels reis de Nubia e aquestes d'Axom[9]; apareis tanben dins una inscripcion del rei Ezana datant de la mitat de sègle IV[10].
Annèxes[modificar | Modificar lo còdi]
Nòtas[modificar | Modificar lo còdi]
- ↑ Çò qu'indicariá Od. 4,84 selon J.S. Romm, The Edges of the Earth in Ancient Thought: Geography, exploration and fiction, Princeton, 1994, p. 49
- ↑ Segon Berhanou Abebe, es pasmens pas inversemblable qu'una brèva mencion dels « Etiopians » dins un fragment d'Esiòde faga referéncia a un dels Estats preaxoumitas (Hstoire de l'Éthiopie d'Axoum à la Révolution, p. 27).
Referéncias[modificar | Modificar lo còdi]
- ↑ Modèl:OviMét, II, 1-271.
- ↑ J.W. Gardner, « Blameless Ethiopians and others », Greece and Rome, 24, 1977,p. 185
- ↑ Jean Haudry, La religion cosmique des Indo-Européens, Arché Les Belles Lettres, Milano/Paris, 1987
- ↑ Andrea Debiasi, L'epica perduta, Hesperia 20, Rome, 2004, p. 125-126
- ↑ Robert Drews, Aethiopian Memnon, African or Asiatic?, Rheinisches Museum, 112, 1969, p. 191
- ↑ J.S. Burgess, The Tradition of Trojan War in Homer and the Epic Cycle, Johns Hopkins University Press, Baltimore, 2004, p. 250
- ↑ Frank M. Snowden Jr., « Blacks in Antiquity. Ethiopians in the Greco-Roman Experience » in The Journal of African History, Vol. 12, No. 1 (1971), pp. 157-159.
- ↑ Hérodote, Enquête, III, 23.
- ↑ Stuart Munro-Hay, Aksum : An African Civilisation of Late Antiquity, 1991, pp 19-20
- ↑ Munro-Hay, pp. 134-135
Bibliografia[modificar | Modificar lo còdi]
- Étienne Bernand, Abraham Johannes Drewes, Roger Schneider, Francis Anfray, Recueil des inscriptions de l'Éthiopie des périodes pré-axoumite et axoumite, Académie des inscriptions et belles-lettres, De Boccard, 1991 Modèl:ASIN ;Modèl:Lire en ligne
Articles[modificar | Modificar lo còdi]
- Les Grecs chez les rois d'Éthiopie par André Bernand, professeur émérite des universités.