Avars de Panònia
 | |
 Lo kaganat avar vèrs 650, en rotge | |
| Tipe | grop etnic istoric  |
|---|---|
Los avars son un pòble nomad, installat dins e a l'entorn de l'Ongria actuala ont fondèron un empèri, lo kaganat avar.
Origina[modificar | Modificar lo còdi]
L'origina, que siá geografica o etnica, dels avars es escura. Son de còps presentats coma un pòble mongòl. Los documents lingüistics sus los avars son rares. Pasmens, un tresaur foguèt descobèrt en 1799 a Nagy-Szentmiklós, uèi en Romania, près de Timișoara. Mentre los objèctes, de bòls amb una inscripcion en alfabet grèc, dins una lenga desconeguda. L'ipotèsi de lectura la mai espandida es aquela de l'origina turquesa del tèxt, per exemple Thomsen (1917), Németh (1932), Haussig (1985) o Róna-Tas (1990)[1]. Per Helminski, sèm en preséncia d'una lenga tongoza[2].
Pasmens çò vòl pas dire que los avars èran un pòble tongoz o ben manchó. Mai qu'una populacion omogèna, los avars èran una confederacion de tribús d'origina divèrsa[3], per exemple d'eslaus[4].
Arribada dels avars en Euròpa[modificar | Modificar lo còdi]
Los avars aparéisson vèrs 550 dins la region pontocaspiana, las estèpas entre Mar Negra e Mar Caspiana. Butassan los grops turcs de la region pontocaspiana, los sabirs, ogors, onogors, saragors. Per Golden (2006), los avars poirián èsser eissits de jou-jan o d'huns heftalites. Aquels grops son eissits dels ancians wars, una populacion protomongolica. Los avars qu'arriban dins l'èst d'Euròpa, son butats per l'avançada dels turcs, que fondan alara lo kaganat turc[5].
Establiment del kaganat[modificar | Modificar lo còdi]
En 558, l'Empèri Bizantin ensaja de s'aliar amb los avars, mas venon lèu-lèu un nòu enemic. En 562, los avars atacan lo reialme franc, mas son desfaches per lo rei Sigebert en Turíngia[6].
En 567, ligats amb lo lombards del rei Audoin, destruson lo reialme gepid e s'apoderan la Panònia e la Dàcia[6].
Referéncias[modificar | Modificar lo còdi]
- ↑ Helimski 2000, p. 268.
- ↑ Helimski 2000, p. 271, 276.
- ↑ Helimski 2000, p. 276.
- ↑ Ploetz 1998, p. 603.
- ↑ Golden 2006, p. 18.
- ↑ 6,0 et 6,1 Ploetz 1998, p. 602.
Fonts[modificar | Modificar lo còdi]
- (en) Peter Golden, 2006, The Turkic Peolpes: A Historical Sketch, dins Lars Johanson, Éva Á. Csató (eds.), The Turkic languages, p. 16-29, Routledge language family descriptions series, Londres, Taylor & Francis.
- (en) Evgeni Helimski, 2000, On Probable Tungus-Manchurian Origin of the Buyla Inscription from Nagy-Szentmiklós, dins Komparativistika, Uralistika - Lekcii i Staty, p. 268-277, Mòscau, Iazyki Russkoi Kul'tury, originalament publicat dins Studia Etymologica Cracoviensia 5.
- (de) Collectiu, 1998, Der Grosse Ploetz. Die Daten-Enzyklopädie der Weltgeschichte, Komet.