America del Nòrd : Diferéncia entre lei versions

← Cambiament precedent Diferéncia seguenta →

Contengut suprimit Contengut apondut

En linha

Version del 28 març de 2011 a 11.06

L’America del Nòrd (var. America dau Nòrd, America deu Nòrd) es una partida del continent american o, segon certans geografs, un continent a despart, entre l’ocean Atlantic a l’oèst, l’ocean Pacific a l’èst, l’ocean Artic al nòrd e l’America del Sud al sud.

Division geopolitica

L’America del Nòrd compta los païses seguents :

al nòrd-èst del continent, l’illa de Groenlàndia, la segonda illa del monde en importància après Austràlia. Politicament, es un territòri autonòm del reialme de Danemarc ;
Canadà qu’i apertenon las grandas illas situadas al larg de sas còstas :
- l’illa de Vancouver e las illas de la Reina Carlòta a l’oèst,
- l’Illa del Prince Edoard, Tèrra Nòva e l’illa del Cap Breton a l’est,
- l’archipèla arctic canadian amb l’illa d'Ellesmere, l’illa de Baffin, e l’illa Victoria al nòrd ;
al larg de las còstas de Canadà, l’archipèla de Sant Pèire e Miquelon, territòri restacat a França ;
los Estats Units, amb las illas Aleutianas e Alaska ;
las Bermudas, territòri autonòm del Reialme Unit ;
Mexic

Populacion

Païses o territòris dependents	Populacion	Superfícia	Densitat
	(est. 2007-01-07)	(km²)	(/km²)
Bermudas (Reialme Unit)	66 163	53	1 248
Canadà	33 390 141	9 984 670	3,3
Estats Units (amb Alaska e Hawaii)	301 139 947	9 630 091	31
Groenlàndia (Danemarc)	56 344	2 166 086	0,03
Mexic	107.000.000	1 972 550	55
Sant Pèire e Miquelon (França)	7 036	242	29
Total	443 360 522	23 752 692	18,7

Eretatge de las diferentas èrsas d’imigracion de son istòria, l’America del Nòrd presenta dos grops etnoculturals plan diferenciats.

Lo primièr al nòrd, es l’ensemble anglosaxon, compausat de Canadà e dels Estats Units. Los amerindians i son totjorn presents, mas dins una proporcion menèla. La majoritat de la populacion i es d'origina europèa (sens desbrembar los apòrts de l'immigracion recenta, los afroamericans e los ispanics). La lenga mai utilizada es l’anglés amb una fòrta minoritat francesa en Canadà.

Lo segond al sud, ont la majoritat de la populacion i es mestissa (espanhòls e amerindians), la part dels amerindians i es fòrça mai granda en Mexic (6,7% de la populacion). Ça que la emplegan las lengas europèas (mai que mai l’espanhòl), lo tot mestissat amb las culturas amerindianas e africanas tanben.

Istòria

Istòria precolombiana

Exploracion europèa

Segon los darrièrs desvolopaments de la recerca istorica, les primièrs europèus qu’acostèron en America del Nòrd foguèron los Vikings (amb lo famós Eric lo Roge) en l’an 1000: escandinaus venguts de Groenlàndia que temptèron una colonizacion de Tèrra Nòva (vestigis arqueologics de l’Anse-aux-Meadows).

Colonizacion europèa

Geografia

Relèu

La region se compausa d'ensembles diferenciats que se succedísson d’èst en oèst. La part orientala es dominada per de planas costièras estrechas al nòrd (Canadà e Nòva Anglatèrra e pus largas al sud (Florida). Darrièr aquestes espacis planièrs se troban de cadenas montanhosas pauc nautas, ancianas e erodadas : los Apalaches mens de 2000 m de naut. Lo calm de las Laurentidas constituís l'essencial de la peninsula de Labrador. Anant cap a l’oèst, se trapan d'espacis relativament planièrs e pauc nauts, escampilhats de lacs (lac de l’Orsa, grand lac dels Esclaus, lac Winnipeg et los Grands Lacs). Mai al sud, la val de Mississipí constituís l’esquina del centre de l’America del Nòrd. Puèi, la region de las Grandes Planas e lo piemont de las Rocosas se succedisson amb d'altituds de mai e mai nautas. L’oèst de l’America del Nòrd es una succession de cadenas mai o mens parallèlas que constituisson un arrestador a la circulacion. Aqueste ensemble montanhós, pus larg als Estats Units qu'en Canadà, es entrecopat per replanats e combas. Los darrièrs espacis abans l’ocean Pacific se caracterizan per una granda activitat volcanica e sismica : es una part importanta de la cencha de fuòc del Pacific.

Los Grands Lacs : lo lac Erie, en ivèrn
Lo mont McKinley, trescòl de l’America del Nòrd (Estats Units)
Las Montanhas Rocosas, en Canadà
Los Appalaches (Estats Units)

@@ Linha 2 : / Linha 2 : @@
 [[Imatge:LocationNorthAmerica.png|drecha|230px|vinheta|L'America del Nòrd en verd]]
-L''''America del Nòrd''' (var. '''America dau Nòrd''', '''America deu Nòrd''') es una partida del continent american o, segon certans geografs, un continent a despart, entre l'[[ocean Atlantic]] a l'oèst, l'[[ocean Pacific]] a l'èst, l'[[ocean Artic]] al nòrd e l'[[America del Sud]] al sud.
+L’'''America del Nòrd''' (var. '''America dau Nòrd''', '''America deu Nòrd''') es una partida del continent american o, segon certans geografs, un continent a despart, entre l’[[ocean Atlantic]] a l’oèst, l’[[ocean Pacific]] a l’èst, l’[[ocean Artic]] al nòrd e l’[[America del Sud]] al sud.
 == Division geopolitica ==
 [[Imatge:North america.svg|vinheta|drecha|Mapa politica de l’America del Nòrd]]
-L'America del Nòrd compta los païses seguents :
+L’America del Nòrd compta los païses seguents :
 * al nòrd-èst del continent, l’illa de [[Groenlàndia]], la segonda illa del monde en importància après [[Austràlia]]. Politicament, es un territòri autonòm del reialme de [[Danemarc]] ;
-* [[Canadà]] al qual apertenon las grandas illas situadas al larg de sas còstas :
+* [[Canadà]] qu’i apertenon las grandas illas situadas al larg de sas còstas :
 ** l’[[illa de Vancouver]] e las [[illas de la Reina Carlòta]] a l’oèst,
 ** l’[[Illa del Prince Edoard]], [[Tèrra Nòva]] e l’[[illa del Cap Breton]] a l’est,
-** l’[[archipèla arctic canadian]] amb l'[[illa d'Ellesmere]], l’[[illa de Baffin]], e l’[[illa Victoria]] al nòrd ;
+** l’[[archipèla arctic canadian]] amb l’[[illa d'Ellesmere]], l’[[illa de Baffin]], e l’[[illa Victoria]] al nòrd ;
-* al larg de las còstas de Canadà, l'[[archipèla]] de [[Sant Pèire e Miquelon]], territòri restacat a [[França]] ;
+* al larg de las còstas de Canadà, l’[[archipèla]] de [[Sant Pèire e Miquelon]], territòri restacat a [[França]] ;
 * los [[Estats Units]], amb las [[illas Aleutianas]] e [[Alaska]] ;
 * las [[Bermudas]], territòri autonòm del [[Reialme Unit]] ;
@@ Linha 51 : / Linha 51 : @@
 |align="right"|'''{{formatnum:443360522}}'''||align="right"|'''{{formatnum:23752692}}'''||align="right"|'''18,7'''
 |}
-Eretatge de las diferentas èrsas d'imigracion de son istòria, l'America del Nòrd presenta dos grops etnoculturals plan diferenciats.
+Eretatge de las diferentas èrsas d’imigracion de son istòria, l’America del Nòrd presenta dos grops etnoculturals plan diferenciats.
-Lo primièr al nòrd, es l'ensemble anglosaxon, compausat de Canadà e dels Estats Units. Los amerindians i son totjorn presents, mas dins una proporcion menèla. La majoritat de la populacion i es d'origina europèa (sens desbrembar los apòrts de l'immigracion recenta, los afroamericans e los ispanics). La lenga mai utilizada es l'anglés amb una fòrta minoritat francesa en Canadà.
+Lo primièr al nòrd, es l’ensemble anglosaxon, compausat de Canadà e dels Estats Units. Los amerindians i son totjorn presents, mas dins una proporcion menèla. La majoritat de la populacion i es d'origina europèa (sens desbrembar los apòrts de l'immigracion recenta, los afroamericans e los ispanics). La lenga mai utilizada es l’anglés amb una fòrta minoritat francesa en Canadà.
-Lo segond al sud, ont la majoritat de la populacion i es mestissa (espanhòls e amerindians), la part dels amerindians i es fòrça mai granda en [[Mexic]] (6,7% de la populacion). Ça que la emplegan las lengas europèas (mai que mai l'espanhòl), lo tot mestissat amb las culturas amerindianas e africanas tanben.
+Lo segond al sud, ont la majoritat de la populacion i es mestissa (espanhòls e amerindians), la part dels amerindians i es fòrça mai granda en [[Mexic]] (6,7% de la populacion). Ça que la emplegan las lengas europèas (mai que mai l’espanhòl), lo tot mestissat amb las culturas amerindianas e africanas tanben.
 == Istòria ==
@@ Linha 63 : / Linha 63 : @@
 === Exploracion europèa ===
 [[Imatge:Coronelli amnord.jpg|vinheta|drecha|L’America del Nòrd suls [[Glòbes de Marly]] ([[1683]])]]
-Segon los darrièrs desvolopaments de la recerca istorica, les primièrs europèus que acostèron en America del Nòrd foguèron los [[Viking]]s (amb lo famós [[Eric lo Roge]]) en l'an [[1000]]: escandinaus venguts de [[Groenlàndia]] que temptèron una colonizacion de [[Tèrra Nòva]] (vestigis arqueologics de l’''[[Anse-aux-Meadows]]'').
+Segon los darrièrs desvolopaments de la recerca istorica, les primièrs europèus qu’acostèron en America del Nòrd foguèron los [[Viking]]s (amb lo famós [[Eric lo Roge]]) en l’an [[1000]]: escandinaus venguts de [[Groenlàndia]] que temptèron una colonizacion de [[Tèrra Nòva]] (vestigis arqueologics de l’''[[Anse-aux-Meadows]]'').
 === Colonizacion europèa ===
@@ Linha 69 : / Linha 69 : @@
 == Geografia ==
 === Relèu ===
-La region se compausa d'ensembles diferenciats que se succedísson d’èst en oèst. La part orientala es dominada per de planas costièras estrechas al nòrd ([[Canadà]] e [[Nòva Anglatèrra]] e pus largas al sud ([[Florida]]). Darrièr aquestes espacis planièrs se troban de cadenas montanhosas pauc nautas, ancianas e erodadas : los [[Apalaches]] mens de 2000 m de naut. Lo calm de las [[Laurentidas]] constituís l'essencial de la peninsula de [[Labrador]]. Anant cap a l’oèst, se trapan d'espacis relativament planièrs e pauc nauts, escampilhats de lacs ([[grand lac de l'Orsa|lac de l’Orsa]], [[grand lac dels Esclaus]], [[lac Winnipeg]] et los [[Grands Lacs (America del Nòrd)|Grands Lacs]]). Mai al sud, la val del riu [[Mississipí (riu)|Mississipí]] constituís l’esquina del centre de l’America del Nòrd. Puèi, la region de las [[Grandes Planas]] e lo piemont de las [[Montanhas Rocosas|Rocosas]] se succedisson amb d'altituds de mai e mai nautas. L’oèst de l’America del Nòrd es una succession de cadenas mai o mens parallèlas que constituisson un arrestador a la circulacion. Aqueste ensemble montanhós, pus larg als Estats Units qu'en Canadà, es entrecopat per replanats e combas. Los darrièrs espacis abans l’ocean Pacific se caracterizan per una granda activitat [[volcan]]ica e [[seïsme|sismica]] : es una part importanta de la [[cencha de fuòc del Pacific]].
+La region se compausa d'ensembles diferenciats que se succedísson d’èst en oèst. La part orientala es dominada per de planas costièras estrechas al nòrd ([[Canadà]] e [[Nòva Anglatèrra]] e pus largas al sud ([[Florida]]). Darrièr aquestes espacis planièrs se troban de cadenas montanhosas pauc nautas, ancianas e erodadas : los [[Apalaches]] mens de 2000 m de naut. Lo calm de las [[Laurentidas]] constituís l'essencial de la peninsula de [[Labrador]]. Anant cap a l’oèst, se trapan d'espacis relativament planièrs e pauc nauts, escampilhats de lacs ([[grand lac de l'Orsa|lac de l’Orsa]], [[grand lac dels Esclaus]], [[lac Winnipeg]] et los [[Grands Lacs (America del Nòrd)|Grands Lacs]]). Mai al sud, la val de [[Mississipí (riu)|Mississipí]] constituís l’esquina del centre de l’America del Nòrd. Puèi, la region de las [[Grandes Planas]] e lo piemont de las [[Montanhas Rocosas|Rocosas]] se succedisson amb d'altituds de mai e mai nautas. L’oèst de l’America del Nòrd es una succession de cadenas mai o mens parallèlas que constituisson un arrestador a la circulacion. Aqueste ensemble montanhós, pus larg als Estats Units qu'en Canadà, es entrecopat per replanats e combas. Los darrièrs espacis abans l’ocean Pacific se caracterizan per una granda activitat [[volcan]]ica e [[seïsme|sismica]] : es una part importanta de la [[cencha de fuòc del Pacific]].
 <gallery>
@@ Linha 77 : / Linha 77 : @@
 Imatge:Blue Ridge Parkway Tanabark Overlook.jpg|Los Appalaches (Estats Units)
 </gallery>
 {{Boita de navigacion Estats d'America del Nòrd}}

v · m Estats d'America del Nòrd
Estats independents	Canadà • Mexic • Estats Units d'America
Estats dependents	Alaska (Estats Units) • Bermudas (Reiaume Unit) • Groenlàndia (Danemarc) • Sant Pèire e Miquelon (França)