Wikipèdia:Carta lingüistica2 : Diferéncia entre lei versions
Linha 159 : | Linha 159 : | ||
== Per == |
== Per == |
||
{{per}}[[Utilizaire:Broishet|Broishet]] 17 de març de 2009 a 09:02 (UTC) |
|||
== Contra == |
== Contra == |
Version del 17 març de 2009 a 09.02
Votatz per l'avenidor de Wikipèdia !
Wikipèdia:Carta lingüistica : La carta utilizada pel moment definís les règlas de basa de la Wikipèdia occitana en matèria lingüistica. Aquelas règlas s'aplican en totas las contribucions de l'enciclopèdia.
Una carta es utilizada pel moment, pr'aquò es necessari de tornar votar aquela carta lingüistica, per l'avenidor de wikipèdia e per far participar mai de mond aicí.
Prepausi donc de far un vòte, que començarà lo 15 de febrièr de 2009, e que s'acabarà lo 31 de març de 2009, per votar cal èsser enregistrat, mas cada votz a lo meteis pes, la d'un administrator o d'un ancian a la meteissa valor qu'aquela d'un novèl. D'en primièr prepausi de discutir de cada partida de carta dins la partida discussion de cada seccion. La tòca es de legitimar aquesta carta per l'ensemble de la comunautat occitana, e sabèm totes e totas qu'aquela comunautat a un vejaire diferent sus l'utilizacion de la lenga e de nòrmas, çaquelà espèri qu'aquela carta serà un endrech per conciliar lo mond e non pas un espaci d'insults. Se comprenes pas cossí faire per votar, discutir, avètz un problèma per comprene la sintaxi de wikipèdia, podètz jónher l'equipa d'administracion,Discussion Utilizaire:Cedric31, Discussion Utilizaire:ScArf, Discussion Utilizaire:Mertyl per exemple o per corrièr electronic : tony.gaillard(a)supinfo(punt)com.
Per causir/votar :
{{per}} çò que fa , {{contra}} çò que fa , {{neutre}} çò que fa dins la bona seccion, seguit o non d'una pichon tèxt, e seguit de ~~~~ per signar vòstre vòte.
Es possible e conselhat de votar per cada partida de la carta, çaquelà podètz votar unicament per una partida. Es tanben conselhat de discutir abans de votar.
Se volètz apondre una seccion es possible, mercé de la proposar dins la partida discussion d'aquela pagina.
Bon vòte e mercé !
Varietats regionalas de l'occitanTot article de la Wikipèdia occitana deu èsser redigit dins una dei grandei varietats regionalas de l'occitan, ansin definidas : auvernhat, gascon (inclús l'aranés), lemosin, lengadocian, provençau (inclús lo niçard), vivaroaupenc. Toteis aquelei varietats regionalas son egalas, e la Wikipèdia occitana valoriza la diversitat dialectala. DiscussionPerLuce 17 de març de 2009 a 03:22 (UTC) Broishet 17 de març de 2009 a 08:53 (UTC) ContraNeutre |
Omogeneïtat dialectala deis articlesPer de rasons de coeréncia, un article deu èsser finalament redigit dins un dialècte unic (l'usatge de mai d'un dialècte es admés transitoriament). La regularizacion se fa solament quand l'article es quasi acabat e complet. En cas de conflicte, lo dialècte preponderant dins l'article es prioritari (se pren en còmpte ren que la redaccion personala de cada contributor, e non pas lei modèls predefinits inclús dins l'article). DiscussionPerBroishet 17 de març de 2009 a 08:54 (UTC) ContraNeutreLuce 17 de març de 2009 a 03:24 (UTC) Nòrma classicaLeis articles devon èsser escrichs en nòrma classica, nòrma que permet de notar totei lei varietats regionalas de l'occitan. La nòrma classica es ansin definida : es lo sistèma elaborat principalament per Loís Alibèrt, inicialament per lo lengadocian, e seis adaptacions ais autrei dialèctes. Lei preconizacions dau Conseu de la Lenga Occitana (CLO), que regularizan la codificacion d'Alibèrt e dei grands dialèctes, son d'aplicar dins la Wikipèdia occitana.
DiscussionPerPer, naturalament, la grafia classica. Cal prene l'exemple de las autras lengas romanas per comprene lo besonh qu'avèm d'una lenga en coerencia amb lo bias de conjugar, eca. Çò qu'es pas del melhor aprene amb la grafia dita mistralenca. Luce 17 de març de 2009 a 03:28 (UTC) Broishet 17 de març de 2009 a 08:55 (UTC) ContraPer çò qu'es de seguir lo CLO. Quitament se l'idèia de definir de nòrmas per una lenga es bona, me pareis de còps arbitrari. Mertyl me disiá un còp : "metro" pren un accent sul E >> mètro segon lo CLO. Mon diccionari èrav pas d'acòrdi amb lo CLO, dins aquel cas, cossí faire ? Ieu escribi "metrò" perque disi atal. I a tanben la question de lors S venguts Z dins las annadas 90. Sabèm pas perqué. Encara quicòm d'arbitrari ? S davant una vocala fa lo son Z, sufís, segon ieu. Escribi "utiliSar" e non pas "utiliZar". Coma fa ma maire, qu'a totjorn aprés atal. E es de l'occitan correct. Degun m'a pas jamai dit qu'èra una dèca. Luce 17 de març de 2009 a 03:34 (UTC) Neutre |
SinonimsLei sinonims pus corrents e pus difusats son de senhalar:
AVÍS - Cau pas confondre "sinonim" e "variacion regionala". Considerem leis exemples seguents:
DiscussionPerContraNeutreBroishet 17 de març de 2009 a 08:58 (UTC) |
NeologismesMots sabentsExistisson en occitan de règlas comunas d'adaptacion dei radicaus, sufixes e prefixes que sèrvon a fargar lei mots sabents. Aqueu lexic internacionau deu èsser emplegat segon lei règlas d'Alibèrt, deis adaptators de son sistèma ais autrei grands dialèctes, e dau CLO. DiscussionPerBroishet 17 de març de 2009 a 08:59 (UTC) ContraNeutre |
Mots informatics modèrnesPer lei mots modèrnes de l'informatica, coma "Web", "Internet"..., s'utiliza lei formas internacionalas e non pas lei versions occitanizadas "Oèb", "Internèt"...
DiscussionPeraaahhhh !! fa plasér de legir aquò !! Luce 17 de març de 2009 a 03:36 (UTC) Broishet 17 de març de 2009 a 08:59 (UTC) ContraNeutre |
Noms pròprisNoms de luòcsLei títols d'articles que son de noms de luòcs d'Occitània devon èsser escrichs dins la forma locala. Per exemple, l'article sus Lei Bauç a per títol Lei Bauç. Leis autrei formas, coma Los Bauces, fan l'objècte d'una redireccion vèrs aquest ; pòdon eventualament èsser presentadas per un pichon tèxt dins l'article.
DiscussionPensi que devèm causir una règla clara per çò qu'es dels noms de comunas en Occitània e las autras, coma per exemple, se devèm far una redireccion del nom en francés vèrs lo nom en occitan ? Pensi que devèm indicar clarament la font del nom en occitan, per pas aver una situacion coma aquò : Sinjau, ont sabèm pas d'ont ven Sinjaud. Puèi pensi que devèm tanben causir quin nom causir pels noms en Corsega, en Bretanha, etc.. se devèm causir pel nom d'article lo nom en breton o aquel en francés ? Pensi que devèm discutir de tot aquò ! Mertyl 14 de febrièr de 2009 a 13:08 (UTC)
PerBroishet 17 de març de 2009 a 09:02 (UTC) ContraNeutre |
Noms de personasLei noms de personas que vivon en Occitània, o que ne son originàrias, recebon en principi una forma occitana (assajatz de tenir còmpte de la zòna dialectala d'origina). Pasmens es sovent util, au començament de l'article, de citar entre parentèsis lo nom en lenga oficiala. Per exemple: "Marisa Bastier (en francés Maryse Bastié); Josèp Garibaldi (en italian Giuseppe Garibaldi); Valèri Giscard d'Estanh (en francés Valéry Giscard d'Estaing)".
DiscussionPerContraNeutre |
Citacions venent de grafias divèrsasLei tèxts escrichs dins d'autrei grafias (per exemple lei tèxts ancians) pòdon èsser citats dins sa grafia d'origina. Se lei citacions son pas tròp lòngas, se suggerís de far una presentacion pedagogica utila: se bota d'en premier lo tèxt en grafia classica, puei entre cabrons <...> lo tèxt en grafia d'origina, per exemple:
DiscussionPerContraNeutre |
Transcripcion deis escrituras non latinasExistís una convencion dau CLO que fa partida dei règlas d'aquesta Carta. Se'n tròba un resumit a l'article Transcripcion deis alfabets arabi, cirillic e grèc. Per transcriure d'autreis escrituras non latinas, coma la chinesa, la coreana, l'etiopiana o l'armènia, lo CLO recomanda d'utilizar de transcripcions internacionalas e pron accessiblas au grand public. Per exemple, lo chinés se transcriu amb lo celèbre sistèma pinyin.
DiscussionPerContraNeutre |
Nòrma dau Sistèma internacionau d'unitats (SI)Aquela nòrma internacionala fa partida integranta de la presenta Carta lingüistica, e es d'aplicar sus la Wikipèdia occitana, segon l'exemple d'autras, coma la bretona, l'italiana, l'ongresa, la polonesa, la russa, la suedesa... (cf. dins la Wikipèdia italiana l'article sus lo soleu, e leis articles correspondents dins leis autrei Wikipèdias citadas çai sus). La nòrma de l'SI es descricha dins la brocadura oficiala editada per lo Burèu Internacionau dei Pes e Mesuras (BIPM). En particular, es important de notar que :
Un extrach significatiu (traduch en occitan) de la nòrma de l'SI se tròba dins l'article sus lo Sistèma internacionau d'unitats.
DiscussionVoldriái, se foguèsse possible, e per èsser mai fisèls a la realitat, que se citèsse pas la Wikipedia italiana coma exemple de Wiki que seguisson la convencion del SI vist qu'i existís almens las doas possibilitats, amb lo ponch o sens; e que pensi que la primièra es la mai frequenta coma o atèsta la pagina d'acuèlh de la Wiki. Segur la referéncia a l'article Sole o a d'autres d'astronomia es corrècta vist que son d'articles que son estats "revisitats" per un matematician d'escais Gassendi, que se passeja mai que mai aquí amb un autre escais. Per las autras wikis, es probablament just vist que seguisson un modèl segurament sovietic o pòstsovietic que sovent seguís las mòdas francesas... Pas la pena de respondre, participarai nimai als vòtes ni a de discussions interminablas, demandi sonque, se foguèsse possible, de portar totes los arguments d'un biais scientific e pas aproximatiu e parcial... Mercés, Capsot 3 de març de 2009 a 14:38 (UTC)
Quitament se soi d'acòrdi amb tot, me pausi la question per lo h per "ora", l'usatge fa qu'en occitan, de bota un pichon o per "ora", atal >> 8 o 30. Luce 17 de març de 2009 a 03:42 (UTC) PerContraNeutre |
Nòrma dei transcripcions foneticas e fonologicasS'utiliza la nòrma de l'alfabet fonetic internacionau (AFI). Lei signes fonetics pus corrents son disponibles en dessota de la fenèstra d'edicion de la Wikipèdia occitana: basta de clicar sus un signe per l'inserir dins lo tèxt. Remarca - D'un ponch de vista estetic, e mai s'es pas indispensable, es frequent dins Wikipèdia d'inserir lei transcripcions foneticas e fonologicas entre lei balisas seguentas { {IPA|...} } per fin de ne diferenciar la polissa de caractèrs.
|
ConseusLei practicas seguentas son recomandadas per un foncionament melhor de la Wikipèdia occitana. Dialècte de redaccion d'un articleE mai siá pas una règla absoluda, un article pertocant un dialècte, o un territòri ont es practicat, deuriá èsser redigit de preferéncia dins aqueu dialècte.
DiscussionPerContraNeutre |
Presentacion dei formas dialectalas principalasLo títol d'un article se repren en gras dins lo tèxt que comença l'article. Se conselha:
Au començament de l'article, es pas necite de precisar la localizacion de cada forma nimai de donar de variantas tròp localas, bòrd que Wikipèdia es pas un tractat de dialectologia. La mençon "reg." (regionalament) sufís. Vos suggerissèm de vos limitar ai grandei variacions regionalas tipicas que pòdon afectar lei mots de l'occitan. A títol indicatiu:
Dins leis articles qu'an de títols complèxes, amb mai d'un mot, vau mai d'evitar de senhalar lo detalh de totei lei variacions dialectalas, senon lo títol seriá de mau legir. Basta d'escriure lo títol dins lo dialècte de redaccion de l'article. Per exemple, dins l'article Darrier teorèma de Fermat: "Lo Darrier teorèma de Fermat enóncia que...". Per còntra, es necessari de preveire totjorn lei redireccions a partir dei formas regionalas pus difusadas: Darrièr teorèma de Fermat, Darrèr..., Darrèir... Dins aquelei redireccions, en mai dei ponchs explicats çai sus, pensatz tanben ai variacions dialectalas seguentas:
DiscussionPerContraNeutre |
S'engardar de l'ultralocalismeLei parlars occitans son rics de sei particularitats, mai tanben de sei convergéncias d'una part a l'autra d'Occitània. Se dins vòstre parlar existisson dos mots per dire "òme" : òme e goslalhaire, emplegatz de preferéncia lo mot que cadun compren : òme.
DiscussionPerContraNeutre |
Pas tornar inventar un lexic a cada articleL'occitan manca encara d'un lexic tecnic dins quauquei domenis (la pesca amb la mosca, lo water-polo, etc...). Pasmens, quand i a d'atestacions o d'assais (lingüisticament seriós) de fargar un vocabulari especializat dins un domeni dau saber, lo vau mai tornar emplegar puslèu que de ne fargar un novèu. Aqueu conseu deu pas prene lo pas sus lei règlas generalas.
DiscussionPerContraNeutre |
Registre enciclopedicComa dins totei leis autrei lengas de comunicacion e de cultura, es normau en occitan d'utilizar de registres (o d'estils) diversificats per poder ben comunicar segon de situacions diversificadas. Dins una enciclopèdia, conven de chausir un estil neutre e de còps un pauc formau (mai sens exageracion) perque es adeqüat per l'usatge intellectuau. Favoriza la distanciacion, l'objectivitat e la clartat de l'expausat.
La "lenga dau còr", qu'es clafida d'expressions pintorescas, que privilègia lei vèrbs puslèu que lei noms, es un autre registre qu'es tot plen legitim dins d'autrei situacions de comunicacion. Mai es pas un registre que conven per una enciclopèdia.
DiscussionPerContraNeutre |
Tipografia (tipes de caractèrs, majusculas e minusculas, pontuacion, etc.)Vejatz lei suggestions a l'article Tipografia.
DiscussionAdieu-siatz ! Soi venguda votar aquí particularament per aquela saccion : la tipografia es mon trabalh, soi plan al fial de las règlas tipofraficas francesas, soi a cercar las règlas dels autres païses de lenga romana per ensajar d'aver quicòm en coerencia entre l'emplec pels autres (los vesins) e l'usatge fa fins a ara en occitan, que s'inspira de las règlas francesas. Cresi que se cal gardar d'un "anti-usatge-francés" a tot prètz, lo rics es de prene un usatge non pas internacional, mas anglo-saxon, qu'es pas la melhora idèia. Per lo moment, de çò qu'ai vist sul net, vaquí l'usatge dels vesins : Francés /espaci/: /espaci/! /espaci/? e verguetas "a la francesa" >> « » Catalan /pas d'espaci/: /pas d'espaci/! /pas d'espaci/? e verguetas sabi pas (encara) Per l'espanhòl, l'italian, lo portuguès, es çò meteis que pel catalan. Cerqui encara mas verguetas. Mas cresi ben que trobarai de verguetas a la francesa perqué l'estampat (segon mon manual de tipografia) en espanhòl (e autres tanben, cresi) las utilisa. Mas segurament sens espaci (veire çò seguissent). Ma segurament pas de verguetas englesas, que semblan pas s'utilsar dins los païses latins. Me cal percisar qu'es un usatge WEB, cerqui encara de causas estampadas per veire s'aquò demòra sonque pel web o si son lors règlas per l'estampat tanben. Es pas nòstre problèma a nautres aquí (l'usatge web sol nos interessa), mas semblariá pas colhon de botar pas d'espaci avans, per evitar un malurós saut a la lihna d'un ! per exemple. A terme, m'interessa d'estudiar tot aquò per faire un ensag de maual de règlas tipograficas occitanas a l'usatge del estampat (benlèu del web mas es pas ma prioritat, quitament s'es interessant tanben) en fasent la sintesi entre l'usatge (dempuèi longtemps que s'estampan de causas en occitan) e los païses vesins. Mas es pas lo subject aquí ! ;) Luce 17 de març de 2009 a 04:02 (UTC) PerContraNeutre |