Republica : Diferéncia entre lei versions

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Contengut suprimit Contengut apondut
Linha 15 : Linha 15 :


=== Estructuras ===
=== Estructuras ===

Dins la màger part dei [[republica]]s modèrnas, existís un cap de l'[[Estat]], que pòrta lo títol de [[president de la Republica]], e un [[parlament]]. L'existéncia d'un cap dau govèrn es tanben frequenta en [[Euròpa]], en [[Asia]] e en [[Africa]]. Segon lei [[drech]]s donats ai poders [[poder executiu|executiu]] e [[poder legislatiu|legislatiu]], se parla de [[regim presidenciau|regims presidenciaus]] ([[USA|Estats Units]], republicas sud-americanas...), de [[regim semipresidenciau|regims semipresidenciaus]] ([[França]]...) ò de [[regim parlamentari|regims parlamentaris]] ([[Itàlia]], [[Alemanha]], [[Índia]]...).


=== Eleccion ===
=== Eleccion ===

Version del 12 març de 2022 a 17.17

Istòria

De l'Antiquitat a l'Edat Mejana

L'utopia republicana

L'oposicion a la monarquia

Lei republicas modèrnas

Definicion e caracteristicas

Estructuras

Dins la màger part dei republicas modèrnas, existís un cap de l'Estat, que pòrta lo títol de president de la Republica, e un parlament. L'existéncia d'un cap dau govèrn es tanben frequenta en Euròpa, en Asia e en Africa. Segon lei drechs donats ai poders executiu e legislatiu, se parla de regims presidenciaus (Estats Units, republicas sud-americanas...), de regims semipresidenciaus (França...) ò de regims parlamentaris (Itàlia, Alemanha, Índia...).

Eleccion

Tipes principaus de republicas

Formas actualas

Republica liberala

Lo tèrme « republica liberala » es sovent confondut amb democracia liberala. Pasmens, i a una pichona nuança car certanei monarquias constitucionalas, per exemple lo Reiaume Unit ò Japon, son tanben classadas entre lei democracias liberalas. Lei republicas liberalas son d'Estats republicans aplicant lei principis de la democracia e dau liberalisme. Uei, es lo modèl dominant. Pasmens, dins lei fachs, en defòra d'Euròpa e deis Estats Units, lei republicas liberalas respectant la realitat d'aquelei principis son raras. D'efiech, dins plusors país africans ò sud-americans, lei sistèmas democratics e l'independéncia de la justícia son mai ò mens imperfèctes. Ansin, existís fòrça dictaturas que se presentan constitucionalament coma de republicas liberalas.

Republica populara

Article detalhat: Republica populara.

Lo tèrme « republica populara » designa generalament un Estat republican que se revendica pròche deis idèas socialistas ò comunistas. Istoricament, es associat ai republicas comunistas dau blòt sovietic durant la Guèrra Freja. Pasmens, foguèt tanben adoptat per lei republicas iogoslavas e per divèrsei país africans ò asiatics. Uei, se son usatge es vengut pus rar après la disparicion de l'Union Sovietica, China, la Corèa dau Nòrd, Laos, Argeria e Bangladèsh son totjorn oficialament de republicas popularas[1][2].

Aquelei país son generalament dominats per un sistèma de partit unic[3] e un govèrn centralizat e fòrt. Lei procès electoraus i son limitats e estrictament enquadrats. Ansin, dins fòrça cas, lei republicas popularas son consideradas coma de regims totalitaris. Pasmens, de republicas popularas democraticas existisson coma Bangladèsh qu'a conegut plusors alternàncias politicas dempuei son independéncia en 1971.

La Republica Bolivariana de Veneçuèla es sovent assimilada a una republica populara car es dirigida per un partit revolucionària.

Republica islamica

Article detalhat: Republica islamica.

Lo tèrme « republica islamica » designa un Estat republican aguent donat un estatut legau a l'islam. Leis aplicacions concrètas son variablas : referéncia culturala, estatut de religion d'Estat protegit per la constitucion, aplicacion d'una partida ò de la totalitat de la lèi islamica... etc. Uei, quatre Estats son oficialament de republicas islamicas (Afganistan, Iran, Paquistan e Mauritània). Dins aquò, d'autrei republicas aràbias aplican de disposicions dau drech musulman sensa revendicar l'apelacion « republica islamica »[4].

Formas istoricas

Criticas

Annèxas

Liames intèrnes

Bibliografia

Nòtas e referéncias

  1. Dins lo cas d'Argeria, la denominacion oficiala es « Republica Argeriana Populara e Democratica ». Per la Corèa dau Nòrd, es « Republica Populara Democratica de Corèa ».
  2. En Euròpa, lei territòris secessionistas d'Ucraïna Orientala se considèran tanben coma de republicas popularas (Republica Populara de Lugansk e Republica Populara de Donetsk).
  3. Dins certanei republicas popularas, existís de partits politics segondaris « aliats » a un partit principau que domina la vida politica. Dins lei fachs, un tau sistèma es sovent assimilat a un regim de partit unic car lei « partits fraires » son principalament de relèus destinats a portar lo messatge governamentau dins de mitans particulars.
  4. La lèi islamica es tanben aplicada per lei monarquias absoludas de la region dau Golf Persic.