Esclavatge : Diferéncia entre lei versions

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
Linha 25 : Linha 25 :
Las principalas poténcias esclavatgistas que foguèron implicadas dins lo comèrci e transpòrt de personas esclavadas originàrias d'Africa a la Tracha Atlantica, serián segon d'estimacions: <ref> Thomas, Hugh. La Tracta d'Esclaus, 1997. </ref>
Las principalas poténcias esclavatgistas que foguèron implicadas dins lo comèrci e transpòrt de personas esclavadas originàrias d'Africa a la Tracha Atlantica, serián segon d'estimacions: <ref> Thomas, Hugh. La Tracta d'Esclaus, 1997. </ref>


* [[Estats Units]] / America del Nòrd britanica 1 775 000 dins lo nòrd e 3 950 000 dins las colonias del sud <ref> [http://eh.net/encyclopedia/article/wahl.slavery.us EH.Net Enciclopèdia: l'esclavatge dins los Estats Units</ref>
* [[Estats Units]] / America del Nòrd britanica 1 775 000 dins lo nòrd e 3 950 000 dins las colonias del sud <ref>[https://web.archive.org/web/20120111083314/http://eh.net/encyclopedia/article/wahl.slavery.us EH.Net Enciclopèdia: l'esclavatge dins los Estats Units</ref>


* [[Portugal]] / [[Brasil]] 4 650 000
* [[Portugal]] / [[Brasil]] 4 650 000

Version del 28 agost de 2021 a 22.11

Fèrres d'esclau.

L'esclavatge (mot vengut d'esclau, del latin sclavus, manlevat al grèc bizantin σκλάβος qu'a probablament son origina dins lo nom de pòble Slav, çò es «eslau») es la condicion d'una persona que se tròba jol contraròtle o la dominacion d'una autra, contra sa volontat, obligada per la violéncia o d'autras formas de constrencha, per tal de la far trabalhar o de ne far comèrci, coma se foguèsse un animal. Dins lo sens estricte del mot, los esclaus son los que trabalhan per d'autres sens cap de remuneracion e qu'an pas cap de dreches. Lo mot ven del grèc bizantin sklábos.

La forma d'esclavatge qu'implica la proprietat legala de las personas es actualament proïbida dins totes los païses del mond. La Convencion sus l'Esclavatge promoguda per la Societat de las Nacions lo 25 de setembre de 1926 lo descriguèt coma "... l'estatut o condicion d'una persona qu'i s'exercisson mantun o totes los dreches de possession ...". Aital entendèm qu'un esclau es lo que pòt pas daissar o abandonar son patron, proprietari, cap, o contrarotlaire... sens una autorizacion explicita e que serà tornat a aqueste se s'esgara o s'escapa. Los patrons pòdon aver d'acòrds illicits amb la polícia o amb d'autras autoritats de lors païses, per encausa de lor condicion de personas ricas o possessoras de tèrras.

Lo comèrci negrièr

Lo comèrci triangular serviguèt los interèsses economics de las coloniás americanas e foguèt la fondamenta del sistèma de produccion de las plantacions e mai de la creissença preindustriala en Euròpa. Aquí la rota que fasián las naus entre Anglatèrra, Portugal, Espanha e França cap a la Cariba, venguts de la còsta occidentala africana.

A partir de l'arribada sul continent american dels europèus e subretot la conquesta dels territòris, se dessenhèron de plans d'expansion que demandavan una man d'òbra bon mercat. A la debuta los primièrs esclaus foguèron los pòbles indigènas americans. Mas al cap d'un brieu, la legislacion espanhòla s'entreva plan aviat de la practica (gràcias als escriches de Bartolomé de las Casas e de l'Escòla de Salamanca), çò que faguèt que comencèron las "importacions", en considerar las personas coma de bens, de personas capturadas en Africa, que presentavan l'avantatge d'èsser mai resistents fisicament e mens vulnerables a las malautiás que las populacions autoctònas d'America. Aital se desvolopèt un comèrci que lèu deviá aténher una granda escala amb d'esclaus capturats en Africa: lo comèrci negrièr o Maafa.

A l'entorn del sègle XVII se produsiguèt un granda aumentacion del nombre d'esclaus per encausa de sa importància coma man d'òbra dins las explotacions agricòlas d'extension considerabla (sistèma de plantacions) en America del Nòrd, del Sud e, d'un biais mai pesuc encara, dins Cariba. Segon l'istorian britanic Eric Hobsbawm lo nombre d'esclaus africans transportats en America seriá d'un milion durant lo sègle XVI, de tres milions durant lo XVII e arribariá als sèt milions durant lo sègle XVIII, permetent una enòrma acumulacion de capital fàcia al desvolopament del capitalisme europèu durant la Revolucion industriala.[1]

Fotografia d'un enfant esclau a Zanzibar. 'Lo castig d'un mèstre arab per una leugièra ofensa.' cap a 1890.

Aquest aument del comèrci negrièr foguèt acompanhat, dins la màger part dels cases, per una ideologia racista plan fòrta: los negres èran considerats coma d'èssers inferiors, èran assimilats frequentament a d'animals, sens poder èsser considerats subjèctes de drech e doncas considerats, juridicament, com a causas. Encara que especialament, lo debat èra inicialament en se los individús de raça negra an una arma umana, ja que en cas afirmatiu aquesta activitat seriá considerada illegala per la Glèisa, la quala causa portèt a un fort movement per afirmar que las gents de pèl negra an pas d'arma. Dins lo cas dels indigènas d'America s'èra decidit qu'avián una arma e alara podián pas venir esclaus. D'efièch èra costuma a planas plantacions d'explechar l'esclau jos de condicions sevèras que podián menar a la mòrt, ja que costava mens car de cromprar d'esclaus novèls que de melhorar sas condicions de vida. La font d'esclaus foguèt Africa, e l'Illa de Gorèa, colonia francesa, foguèt l'endrech precís qu'i s'establiguèt lo mercat d'esclaus, conegut tanben coma lo luòc sens retorn e ont se desseparavan d'un biais definitiu las familhas qu'èran desintegradas per l'esclavatge.

Parièirament los arabs mantenguèron un trafèc important d'esclaus africans, tant a travèrs de rotas que traversavan lo Sahara coma a travèrs de la còsta orientala d'Africa, en particular l'Isla de Zanzibar. Aqueste comèrci s'espandiguèt dempuèi lo sègle VII fins al sègle XX e arribèt a de proporcions similaras o superioras al comèrci negrièr de l'Atlantic.

Lo nombre de persones esclavadas desrabadas d'Africa fluctua, en foncion de las diferentas estimacions entre 10 e 28 milions de personas,[2] encara que n'i a que parlan de 60 milions. Fins a 1850, almens 13 milions anèron a las colonias d'America, especialament America del Nòrd e la Cariba. E mai l'investigador Enrique Peregalli, calcula que caldriá ajustar un 25% de mòrts durant las capturas e un autre 25% durant lo viatge per l'Atlàntic.[3] E mai se calcula que 17 milions foguèron venduts dins l'Índia, Orient Mejan e lo nòrd d'Africa.

Las principalas poténcias esclavatgistas que foguèron implicadas dins lo comèrci e transpòrt de personas esclavadas originàrias d'Africa a la Tracha Atlantica, serián segon d'estimacions: [4]

  • Estats Units / America del Nòrd britanica 1 775 000 dins lo nòrd e 3 950 000 dins las colonias del sud [5]
  • Autres 50 000

La fin de l'esclavatge

L'abolicionisme, valent a dire l'oposicion politica e sociala a l'esclavatge, apareguèt pro rapidament aprèp que l'esclavatge venguèt una practica frequenta dins cèrtas societats, pasmens demorèt plan minoritari a la debuta. Aital l'intervencion del fraire Bartolomé de las Casas permetèt de liberar las populacions nadivas d'America de l'esclavatge, pasmenns la practica afèctet sulpic los pòbles africans, las victimas mai importantas de l'esclavatge. Durant lo sègle XVII, qualques grops religioses coma los quakers e d'autres condamnèron aquel tractament que consideravan contrari a l'etica crestiana e durant lo sègle XVIII los pensaires racionalistas del Sègle de las Luses critiquèron lo sistèma per sa violacion dels dreches de l'òme. Calguèt esperar pasmens la fin d'aquel sègle per veire aparéisser la fin de l'esclavatge dins divèrses païses (coma se pòt contemplar dins lo tablèu seguent per çò qu'es del continent american):

Bibliografia

Referéncias

  1. Eric Hobsbawm 'Indústria i Imperi' Editorial Crítica, 2001 p.48
  2. Xifres de la esclavitud
  3. La esclavitud: Amèrica conquerida, Àfrica esclavitzada
  4. Thomas, Hugh. La Tracta d'Esclaus, 1997.
  5. [https://web.archive.org/web/20120111083314/http://eh.net/encyclopedia/article/wahl.slavery.us EH.Net Enciclopèdia: l'esclavatge dins los Estats Units

Suls autres projèctes Wikimèdia :