Ans 1850 : Diferéncia entre lei versions

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació
Cap resum de modificació
Linha 18 : Linha 18 :
[[Fichièr:James Robertson (British - Sailor's Battery - Google Art Project.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] d'una posicion d'[[artilhariá]] britanica durant la [[Guèrra de Crimèa]].]]
[[Fichièr:James Robertson (British - Sailor's Battery - Google Art Project.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] d'una posicion d'[[artilhariá]] britanica durant la [[Guèrra de Crimèa]].]]
{{veire|Guèrra de Crimèa}}
{{veire|Guèrra de Crimèa}}
'''1853-1856''' : [[guèrra de Crimèa]] entre [[Russia]] e una aliança gropant l'[[Empèri Otoman]], [[França]] e lo [[Reialme Unit|Reiaume Unit]]. Entraïnada per lei menaçadas russas en direccion de l'[[Empèri Otoman]], s'acabèt per una victòria aliada que permetèt d'empedir tota expansion russa vèrs lo sud.
'''1853-1856''' : [[guèrra de Crimèa]] entre [[Russia]] e una aliança gropant l'[[Empèri Otoman]], [[França]] e lo [[Reialme Unit|Reiaume Unit]]. Entraïnada per lei menaçadas russas en direccion de l'[[Empèri Otoman]], s'acabèt per una victòria aliada que permetèt d'empedir tota expansion russa vèrs lo sud. Pasmens, leis Otomans deguèron acceptar de laissar una autonòmia larga ai principats de [[Valaquia]] e de [[Moldàvia (region)|Moldàvia]].
<br/>
<br/>
'''1854''' : en [[Etiopia]], raprochament de [[Tewodros II|Kassa Hailu]] amb l'[[abuna]] [[Selama]] que l'ajudèt per reglar la crisi teologica que tocava la [[Glèisa Ortodòxa Etiopiana|Glèisa Etiopiana]] dempuei de decennis. La doctrina ''sost lidet'' foguèt condamnada e la teoria ''tewahedo'' foguèt oficialament adoptada per la totalitat de la Glèisa. Aquò permetèt a Kassa de ganhar lo sostèn de l'abuna dins sei projèctes de coronament.
'''1854''' : en [[Etiopia]], raprochament de [[Tewodros II|Kassa Hailu]] amb l'[[abuna]] [[Selama]] que l'ajudèt per reglar la crisi teologica que tocava la [[Glèisa Ortodòxa Etiopiana|Glèisa Etiopiana]] dempuei de decennis. La doctrina ''sost lidet'' foguèt condamnada e la teoria ''tewahedo'' foguèt oficialament adoptada per la totalitat de la Glèisa. Aquò permetèt a Kassa de ganhar lo sostèn de l'abuna dins sei projèctes de coronament.
Linha 29 : Linha 29 :
<br/>
<br/>
'''1855''' : començament de la [[Segonda Guèrra de l'òpi]] entre una aliança francobritanica e [[Republica Populara de China|China]]. Aquò permetèt ai Taiping de subreviure maugrat plusors desfachas còntra lei tropas imperialas.
'''1855''' : començament de la [[Segonda Guèrra de l'òpi]] entre una aliança francobritanica e [[Republica Populara de China|China]]. Aquò permetèt ai Taiping de subreviure maugrat plusors desfachas còntra lei tropas imperialas.
<br/>
'''1855''' : après l'umiliacion de [[1854]], [[Japon]] adoptèt una politica de modernizacion. De comandas foguèron passadas per construrre de [[naviri]]s de guèrra modèrnes e una escòla militara organizada segon lo modèl occidentau. Japon recebèt ansin son premier naviri de vapor dins lo corrent de l'annada, lo ''[[Kanko Maru]]'', e o destinèt a l'entraïnament de sa futura marina. L'estudi dei [[sciéncia]]s occidentalas (''[[Rangaku]]''), qu'èra limitat, foguèt d'ara endavant fòrça encoratjat.


== Cultura ==
== Cultura ==
Linha 43 : Linha 45 :
<br/>
<br/>
'''1854''' : publicacion deis observacions dau mètge [[Escòcia|escocés]] [[James Young Simpson]] ([[1811]]-[[1870]]) regardant lo [[tetanòs]]. Per lo premier còp, establiguèron un liame entre la [[malautiá]] e una plaga (→ [[1884]]).
'''1854''' : publicacion deis observacions dau mètge [[Escòcia|escocés]] [[James Young Simpson]] ([[1811]]-[[1870]]) regardant lo [[tetanòs]]. Per lo premier còp, establiguèron un liame entre la [[malautiá]] e una plaga (→ [[1884]]).
<br/>
'''1855''' : publicacion de l'obratge de l'engenhaire [[USA|estatsunidenc]] [[James Bichens Francis]] ([[1815]]-[[1892]]) sus lei [[turbina]]s [[Benoît Fourneyron|Fourneyron]]. La turbina Francis èra un melhorament important (rendement pus important, talha pus febla) e se generalizèt pauc a pauc ais Estats Units (annadas 1870) e en [[Euròpa]] (annadas 1900).
<br/>
'''1855''' : publicacion de la [[lèi de Fick]] permetent de liar flux e [[gradient]] de concentracion d'una espècia quimica diluïda per lo [[Fisiologia|fisiologista]] [[Alemanha|alemand]] [[Adolf Fick]] ([[1829]]-[[1901]]).
<br/>
'''1855''' : depaus d'un brevet per lo [[procès Bessemer]] (→ [[1864]] e [[1877]]). Permetiá l'afinatge de la [[fonda]] bruta e de fabricar un [[acièr|acier]] pauc costós. Perfeccionat mai d'un còp, revolucionèt la [[siderurgia]], permetèt d'aumentar la produccion d'[[acièr|acier]] e entraïnèt l'aparicion de la siderurgia industriala. Son principi èra d'utilizar un flux d'èr per eliminar leis impuretats contengudas dins la fonda. Tecnologicament passat a partir dau començament dau sègle XX, demorèt utilizat fins ais [[ans 1960]].


== Decès ==
== Decès ==

Version del 27 octobre de 2020 a 15.40

../.. | Ans 1820 | Ans 1830 | Ans 1840 | Ans 1850 | Ans 1860 | Ans 1870 | Ans 1880 | ../..

Istòria

Article detalhat: Revòuta Taiping.

1851 : començament de la Revòuta Taiping amb la presa de la vila fortificada de Yong'an. Dins lo nòrd dau país, començament de la Revòuta dei Nian après una venguda deis aigas catastroficas dau Fluvi Jaune.
1852 : en França, un referendum restaurèt l'Empèri sota la direccion de Napoleon III.
1852 : perseguida dei debats e dei luchas regardant l'abolicion ò lo mantenement de l'esclavatge ambé la publicacion dau roman Uncle Tom's Cabin de la jornalista e escribana Harriet Beecher Stowe (1811-1896)[1]. Succès major, lo libre agravèt lei tensions entre lei dos camps e aguèt un ròtle important dins lei progrès de l'abolicionisme entre lei populacions dau nòrd deis Estats Units d'America.
1853 : conclusion de la Crompa Gadsden ambé Mexic. Permetèt l'annexion d'un territòri d'aperaquí 77 000 km² dau nòrd mexican en cambi de 10 milions de dolars. Aquò deviá permetre de bastir un camin de fèrre transcontinentau mai lo projècte mau capitèt. Lo territòri novèu foguèt integrat au sen de Nòu Mexic (après la Guèrra de Secession, una partida foguèt cedida a Arizòna).
1853 : progrès de la Revòuta Taiping après la conquista de Nanquin (19 de març) que venguèt la capitala de l'insureccion. En revènge, una ofensiva dei rebèls en direccion de Pequin mau capitèt a la fin de l'annada maugrat l'ocupacion de Tianjin (30 d'octòbre).
1853-1854 : en Japon, arribada d'una flòta estatsunidenca cargada de fòrçar lo país a abandonar sa politica isolacionista. En parallèl, mòrt dau shogun Tokugawa Ieyoshi que foguèt remplaçat per Tokugawa Iesada. Dins lei fachs, sei conselhiers assegurèron la gestion de l'Estat. Lei Japonés foguèron obligadas de signar la Convencion de Kanagawa que durbiguèt lei pòrts de Shimoda e de Hakodate ais Estatsunidencs. França, lo Reiaume Unit, Russia e lei País Bas impausèron rapidament de tractats similars. Aquò marquèt la fin de l'isolacionisme japonés. L'efiech sus lo prestigi dau Shogunat foguèt catastrofica e aquela umiliacion aguèt un ròtle important sus la restauracion dau poder de l'emperaire (→ 1867).

Fotografia d'una posicion d'artilhariá britanica durant la Guèrra de Crimèa.
Article detalhat: Guèrra de Crimèa.

1853-1856 : guèrra de Crimèa entre Russia e una aliança gropant l'Empèri Otoman, França e lo Reiaume Unit. Entraïnada per lei menaçadas russas en direccion de l'Empèri Otoman, s'acabèt per una victòria aliada que permetèt d'empedir tota expansion russa vèrs lo sud. Pasmens, leis Otomans deguèron acceptar de laissar una autonòmia larga ai principats de Valaquia e de Moldàvia.
1854 : en Etiopia, raprochament de Kassa Hailu amb l'abuna Selama que l'ajudèt per reglar la crisi teologica que tocava la Glèisa Etiopiana dempuei de decennis. La doctrina sost lidet foguèt condamnada e la teoria tewahedo foguèt oficialament adoptada per la totalitat de la Glèisa. Aquò permetèt a Kassa de ganhar lo sostèn de l'abuna dins sei projèctes de coronament.
1854 : importants combats entre leis armadas Taiping e Qing a l'entorn de Changsha e de Wuhan.
1854 : en Japon, tèrratrem dins la region de Tokai (10 000 mòrts).
1855 : en Etiopia, la batalha de Deresge permetèt a Kassa Hailu de venir negus sota lo nom de Tewodros II. Aquò marquèt la fin dau Temps dei Princes e la restauracion d'un poder centrau fòrt per lo premier còp dempuei 1768-1769. Lo sobeiran novèu poguèt ansin aisament conquistar Choa.
1855 : començament de la Segonda Guèrra de l'òpi entre una aliança francobritanica e China. Aquò permetèt ai Taiping de subreviure maugrat plusors desfachas còntra lei tropas imperialas.
1855 : après l'umiliacion de 1854, Japon adoptèt una politica de modernizacion. De comandas foguèron passadas per construrre de naviris de guèrra modèrnes e una escòla militara organizada segon lo modèl occidentau. Japon recebèt ansin son premier naviri de vapor dins lo corrent de l'annada, lo Kanko Maru, e o destinèt a l'entraïnament de sa futura marina. L'estudi dei sciéncias occidentalas (Rangaku), qu'èra limitat, foguèt d'ara endavant fòrça encoratjat.

Cultura

1853 : fin de la bastida dau Palais de Dolmabahçe a Istambul. Mesclèt divèrseis estiles d'origina europèa (barròc, rococò e neoclassic) ambé de trachs islamics e venguèt lo centre administratiu principau de l'Empèri Otoman fins a 1922.

Sciéncias e tecnicas

1851 : invencion d'una ròda novèla per lei molins d'aiga per l'engenhaire francés Alphonse Sagebien (1807-1892). Permetèt d'aumentar d'un biais important lo rendement mai aqueu sistèma — e tota la tecnologia dei molins d'aiga — foguèt lèu suplantat per l'eficacitat dei turbinas.
1851 : lo Francés Gustave Le Gray (1820-1884) e lo Britanic Frederick Scott Archer (1813-1857) desvolopèron d'un biais independent un procès fotografic, dich collodion umid, qu'anava s'impausar fins ais ans 1870. A respècte dei sistèmas precedents, utilizava una solucion de nitrocellulòsa, d'alcoòl e d'etèr per melhorar la fixacion de l'imatge au supòrt. La qualitat de l'imatge èra tanben superiora. En revènge, la tecnica necessitava tractament rapide per revelar l'imatge e la nitrocellulòsa es una substància perilhosa en causa de son caractèr fòrça inflamable. Tres variantas d'aquela tecnica apareguèt : l'ambrotupe (un imatge positiu sus una placa de veire), lo ferrotipe ò tintipe (un imatge positiu sus una placa de metau) e un metòde basat sus un imatge negatiu sus una vitra.
1852 : premiera enonciacion dau premier e dau segond principis de la termodinamica per William Thomson (lord Kelvin).
1854 : publicacion deis observacions dau mètge escocés James Young Simpson (1811-1870) regardant lo tetanòs. Per lo premier còp, establiguèron un liame entre la malautiá e una plaga (→ 1884).
1855 : publicacion de l'obratge de l'engenhaire estatsunidenc James Bichens Francis (1815-1892) sus lei turbinas Fourneyron. La turbina Francis èra un melhorament important (rendement pus important, talha pus febla) e se generalizèt pauc a pauc ais Estats Units (annadas 1870) e en Euròpa (annadas 1900).
1855 : publicacion de la lèi de Fick permetent de liar flux e gradient de concentracion d'una espècia quimica diluïda per lo fisiologista alemand Adolf Fick (1829-1901).
1855 : depaus d'un brevet per lo procès Bessemer (→ 1864 e 1877). Permetiá l'afinatge de la fonda bruta e de fabricar un acier pauc costós. Perfeccionat mai d'un còp, revolucionèt la siderurgia, permetèt d'aumentar la produccion d'acier e entraïnèt l'aparicion de la siderurgia industriala. Son principi èra d'utilizar un flux d'èr per eliminar leis impuretats contengudas dins la fonda. Tecnologicament passat a partir dau començament dau sègle XX, demorèt utilizat fins ais ans 1960.

Decès

Liames intèrnes

Bibliografia

Nòtas e referéncias

  1. (fr) André Kaspi, Les Américains. Tome 1 : Naissance et essor des Etats-Units 1607-1945, Seuil, 1986, p. 156