Sègle XI : Diferéncia entre lei versions
| Linha 21 : | Linha 21 : | ||
'''1005''' : data tradicionalament retenguda per la fondacion de la [[Republica de Gènoa]]. |
'''1005''' : data tradicionalament retenguda per la fondacion de la [[Republica de Gènoa]]. |
||
<br/> |
<br/> |
||
'''1008''' : revòuta d'una partida de la noblesa [[provença]]la còntra lo còmte [[Guilhèm II de Provença|Guilhèm II]]. |
[[Fichièr:Flag of Occitania (with star).svg|20px]] '''1008''' : revòuta d'una partida de la noblesa [[provença]]la còntra lo còmte [[Guilhèm II de Provença|Guilhèm II]]. |
||
<br/> |
<br/> |
||
'''1009''' : en aplicacion de sa politica ostila ai populacions non [[islam|musulmanas]], lo califa [[Califat Fatimida|fatimida]] [[Al-Hakim (Fatimida)|Al-Hakim]] ordonèt la destruccion de la [[Glèisa dau Sant Sepulcre]] de [[Jerusalèm]]. Aquò entraïnèt de protestacions importantas en [[Euròpa]] e foguèt una causa de l'organizacion dei [[crosada]]s a partir de la fin dau sègle. |
'''1009''' : en aplicacion de sa politica ostila ai populacions non [[islam|musulmanas]], lo califa [[Califat Fatimida|fatimida]] [[Al-Hakim (Fatimida)|Al-Hakim]] ordonèt la destruccion de la [[Glèisa dau Sant Sepulcre]] de [[Jerusalèm]]. Aquò entraïnèt de protestacions importantas en [[Euròpa]] e foguèt una causa de l'organizacion dei [[crosada]]s a partir de la fin dau sègle. |
||
<br/> |
|||
== Cultura == |
== Cultura == |
||
Version del 30 mai de 2020 a 22.50
Istòria
1001 : expedicion de Mahmud de Ghazni còntra Índia. Amb una pichona armada de cavaliers, ataquèt e pilhèt lo territòri de Jaipal, raja de Lahore e de Kabol. Esquichat e umiliat, lo raja se suicidiguèt mai son fiu, Anandapala, lo remplacèt e comencèt l'organizacion d'una importanta coalicion per s'aparar còntra una incursion novèla (→ 1004).
1001 : començament dau rèine dau prince Estève Ièr que marquèt l'intrada d'Ongria au sen dei reiaumes crestians.
1001 : annexion de l'Eslovaquia actuala per lo duc Boleslau Ièr de Polonha.
1002 : en França, la mòrt dau duc Enric Ièr de Borgonha, fraire dau rèi Uc Capet, entraïnèt una guèrra entre lei senhors borgonhés desirós de se partejar l'eiretatge dau duc e lo rèi Robèrt II que voliá lo mantenir dins lo reiaume capecian.
1003-1004 : importants combats entre Bizantins e Bulgars. S'acabèron per una trèva de 10 ans qu'èra globalament a l'avantatge de Constantinòble (→ 1014).
1004-1013 : après l'annexion de Boèmia per lo duc Boleslau de Polonha en 1003, començament d'una guèrra entre lo Sant Empèri Roman Germanic de l'emperaire Enric III e lei Polonés. S'acabèt per una victòria polonesa : en cambi d'un jurament de fidelitat, Polonha gardèt la màger part de sei conquistas (Lubusz).
1004 : incursion novèla de Mahmud de Ghazni dins la Peninsula Indiana onte pilhèt la region de Bhatia.
1005 : data tradicionalament retenguda per la fondacion de la Republica de Gènoa.
.svg){kind=small}
1008 : revòuta d'una partida de la noblesa provençala còntra lo còmte Guilhèm II.
1009 : en aplicacion de sa politica ostila ai populacions non musulmanas, lo califa fatimida Al-Hakim ordonèt la destruccion de la Glèisa dau Sant Sepulcre de Jerusalèm. Aquò entraïnèt de protestacions importantas en Euròpa e foguèt una causa de l'organizacion dei crosadas a partir de la fin dau sègle.
Cultura
1013 : en Egipte, acabament de la Mosqueta Al-Hakim que fa partida dei mosquetas pus importantas dau mond musulman.
Sciéncias e tecnicas
v. 1000 : documents mostrant un usatge frequent de la variolizacion en Asia Orientala, premiera tecnica d'immunizacion coneguda còntra una malautiá. Èra basada sus l'innoculacion volontària de la variòla a un individú per l'immunizar. Perilhosa, aquela tecnica foguèt utilizada sus la planeta fins ai trabalhs de Jansen sus la vaccinacion en 1796.
1005 : fondacion de l'Ostau dau Saber a l'iniciativa dau califa fatimida Al-Hakim bi-Amr Allah. L'ensemble assostava una bibliotèca publica fòrça importanta e d'ensenhaments regardant lei sciéncias (astronòmia per exemple), la filosofia e la religion.
1005 : publicacion dau Kitab Al Qanûn fi Al-Tibb (« Lo Libre de la Lèi regardant la medecina » en occitan). Òbra majora dau sabent persan Avicena, èra una enciclopedia escricha en arabi que gropava la màger part dei coneissenças medicalas dau periòde au sen de cinc libres regardant l'anatomia, lei medicament simples, lei patologias, lei fèbres, la cirurgia, lei poisons e la farmacopèa. Aguèt una gròssa influéncia sus tota la medecina medievala.
1006 : explosion de la supernova SN 1006 que foguèt probablament la pus lusenta de l'Istòria umana. Lo fenomèn foguèt descrich per plusors astronòms en Euròpa, en Asia e en Orient Mejan. D'Amerindians marquèron tanben aquela observacion sus una estela. Sa magnitud aparenta agantèt benlèu -9, çò que permetèt a la supernova de far ombra ais objèctes sus Tèrra.
Decès
- Al-Hakim bi-Amr Allah, califa fatimida.
- Anandapala, raja de Lahore e de Kabol.
- Avicena, filosòf e mètge arabe.
- Basili II lo Bulgaroctòn, emperaire bizantin.
- Boleslau Ièr de Polonha, duc de Polonha.
- Enric Ièr de Borgonha, duc de Borgonha.
- Enric III, emperaire germanic.
- Guilhèm II de Provença, còmte de Provença.
- Jaipal, raja de Lahore e de Kabol.
- Mahmud de Ghazni, sultan gaznevida.
- Oton III, emperaire germanic.